24 Şubat 2016 10:11

Performans ve esnek çalışma emekçilere nasıl yansır?

Kamu personel rejiminde yaşanan dönüşüm, ana hedefinde esnek ve güvencesiz istihdam olan, işgücünü koruyucu herhangi bir düzenlemenin olmadığı bir istihdam rejimi oluşturmayı hedefliyor. Bu hedefe ulaşmak için en etkili iki araç olan ‘performans değerlendirme’ ve ‘esnek çalışma’ uygulamalarının daha da yaygınlaştırılarak tüm kamu hizmetlerinde uygulanması için yasal düzenlemeler yapılmak isteniyor.

Paylaş

PERFORMANS NEDİR?

İşteki “başarı” ve “verimlilik” düzeyinin ölçülmesi amacıyla gerçekleştirildiği iddia edilen, çalışanların önceden belirlenmiş birtakım kriterlere göre değerlendirilip çeşitli alanlarda puanlar verilerek yapılan işlemler bütünüdür. Performans değerlendirmesinin en çok görülen sonucu, iş yükünün belirgin bir şekilde artması ve karşılıksız çalışmanın (angaryanın) yaygınlaşmasıdır.

* Kamuda uygulanan “eşdeğer işe eşit ücret” ilkesi ile temelden çelişen performans uygulaması, aynı değerde işi yapanların farklı ücretlendirilmesi, farklı ekonomik ve sosyal haklara sahip olması gibi son derece tehlikeli bir durumu beraberinde getirecektir.

* Ücretin ve diğer hakların performansa göre belirlenmesinde belirleyici faktör rekabettir. Rekabetin kamu hizmetlerinde uygulanması, emekçilerin birbiriyle rakip haline getirilerek yarıştırılması ve kaçınılmaz olarak haklarını kaybetme noktasına gelmesi demektir.

* Performans değerlendirme kamu hizmetlerinin ticarileştirilmesi ve özelleştirilmesini kolaylaştıran, işyerlerinde yaratılan rekabetçi çalışma ortamında kazanılmış hakların birer birer geri alınmasının önünü açan bir uygulamadır.

* “Çok çalışan çok, az çalışan az kazanacak” söylemi tamamen kandırmacadan ibarettir. Performans uygulamasının tek sonucu daha az kişiye daha çok iş yaptırmak, bu şekilde personel maliyetlerini azaltmaktır.

* Performans değerlendirmenin en belirgin sonucu, birim zamanda yapılan işin ve iş yükünün sürekli artması, bunun sonucunda çalışma sırasında fiziksel ve psikolojik sorunların ortaya çıkmasının kaçınılmaz olmasıdır.

*Performans değerlendirme ile asıl ulaşılmak istenen amaç, iş güvencesini bireysel performans ile ilişkilendirmek bu şekilde, güvenceye temel teşkil eden hukuksal dayanakları ortadan kaldırarak, kuralsız, istikrarsız ve daha esnek bir istihdam yapısının oluşturulmasıdır. Bu hedefe ulaşıldığı zaman kamu emekçisini işten atmak için ayrıca yasal bir düzenleme yapılmasına gerek kalmaz.

ESNEK ÇALIŞMA NEDİR?

Esnek çalışma, emekçilerin sayısı, çalışma koşulları, ücreti, çalışma süresi ve çalışma yetenekleri bakımından “piyasa koşulları” neyi gerektiriyorsa o koşullarda, herhangi bir sınırlama olmaksızın çalıştırılmasını ifade eden bir kavramdır.

* Bilinen en yaygın esnek çalışma biçimleri işlevsel esneklik (bir kişiye birden çok iş yaptırmak), sayısal esneklik (daha az kişi ile daha çok iş yapmak), çalışma sürelerinde esneklik (kısmi süreli çalışma, uzaktan çalışma, çağrı üzerine çalışma, sıkıştırılmış çalışma haftası) ve ücret esnekliği (aynı işi yapanlara farklı ücret ödenmesi) şeklindedir.

* Esnek çalışmanın en temel özelliği mal ya da hizmet üretim süreci içinde “piyasada” oluşan arz ve talep dalgalanmalarına hızlı bir şekilde yanıt verebilmesinin sağlanması, ortaya çıkan muhtemel maliyetlerin (işten atılma, ücretlerin düşürülmesi vb) emekçilerin sırtına yıkılmasıdır.

* Esnek çalışma ile piyasa koşulları emekçilerin sayısının azaltılmasını, ücretlerin düşürülmesini ya da çalışma saatlerinin artırılmasını gerektiriyorsa, işveren ya da patron, hiçbir yasal engel ile karşılaşmaksızın çalışan sayısını azaltabilir, çalışma saatlerini istediği gibi düzenleyebilir, ücret ve diğer haklarda ihtiyaca göre düzenleme yapabilir.

* Esnek çalışmanın kamu istihdamında uygulanmasının temel hedefi, statü rejimine tabi kamu istihdam ilişkileri ve onun sağladığı avantajları tasfiye ederek, kamuda kuralsız, sözleşmeli ve güvencesiz istihdam uygulamalarının artırılmasıdır.

ÖNCEKİ HABER

Sağlıkta performans kimin için?

SONRAKİ HABER

Islahat Fermanı, Kanuni Esasi, Memurin Kanunu, 657: Osmanlı’dan günümüze personel rejiminin evrimi

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...