Mandela’nın Avukatı Essa Moosa: Güney Afrika’nın barış deneyimleri Türkiye’de de kullanılmalı

Özlem TEMENA
İstanbul

Güney Afrika Lideri Nelson Mandela’nın Avukatı Essa Moosa liderliğinde dünyaca tanınan isimlerden oluşan 11 kişilik Uluslararası Barış Delegasyonu, Türkiye’ye gelerek, PKK Lideri Abdullah Öcalan ile görüşmek için girişimlerde bulundu. Uluslararası Barış Delegasyonunun, PKK Lideri Öcalan ile görüşmek üzere Adalet Bakanlığına başvurusuna cevap verilmedi. Uluslararası barış delegasyonu yaptıkları basın açıklamasında Türkiye’de AKP tarafından bitirilen çözüm sürecine dair gözlemlerini paylaştılar. Delegasyonun en ilgi çeken isimlerinden birisi de Güney Afrika Lideri Nelson Mandela’nın avukatı Essa Moosa oldu. 

1962 yılında ırkçı Apartheid rejimi tarafından “Ömür boyu hapis” verilen, 27 yıl Robben Adası’nda hücrede tek başına kalan ve çoğu zaman devletle iş birliği yapması için baskı gören, Afrika Ulusal Kongresi (ANC) Lideri Nelson Mandela’nın avukatlığını yapan Essa Moosa aynı zamanda 1984 yılında Nobel Barış Ödülü aldı. 

Türkiye’nin Suriye’de YGP mevzilerini vurmasının gündemde olduğu dönemde Türkiye’yi ziyaret eden Moosa, siyasi liderlerin bir araya gelerek görüşmelere başlamasının önemine vurgu yapıyor. Moosa, Güney Afrika deneyimlerinin Türkiye’de kullanılmasının önemli olduğunu belirtiliyor. 

Güney Afrika’da ırkçı Apartheid rejimi yıllar süren baskı ve çatışmaların ardından Afrika Ulusal Kongresi (ANC) Lideri Nelson Mandela ile masaya oturdu ve barış süreci başlatıldı? Bu süreç nasıl başladı? 
Dünyanın birçok bölgesindeki barış süreçlerinden öğrenebileceğimiz pek çok şey var. Güney Afrika’da bir çok prensip var ve bunlar Türkiye’ye benzer yönler taşıyor. Güney Afrika sürecinden öğreneceğimiz en önemli örneklerden birisi de bu barış sürecidir. Apartheid rejimi güçleriyle oturacak bir masanın kurulması önemliydi. O dönemde  müzakereler için gereken iklimi yaratılması önemliydi. Barış görüşmeleri için ihtiyaç duyulan bir ortamın hazırlanması gerekliydi. Barış sürecinin başlamasında Apartheid rejimi, toplumda bir değişiklik yaratmaya ve birlikte yaşam yaratma çabası yürüttüler. Görüşmeler başladıktan sonra halkın barış sürecine dair umutları dirildi. Halkın barış sürecinin geleceğine, sorunların çözüleceğine dair umutları büyüdü. Bu deneyimlerin Türkiye’de kullanılması önemlidir. 

Türkiye’ye AKP tarafından ‘Çözüm sürecinin’ rafa kaldırıldığı ve bir çok Kürt iline askerlerin tanklarla saldırdığı bir dönemde geldiniz. Uluslararası Barış Delegasyonunun bir üyesi olarak pek çok ülkedeki barış görüşmelerine katıldınız. Bu aşamada Türkiye’ye dair gözlemleriniz ne oldu? Yeniden barışın gelmesi için hangi adımlar atılmalı?
Yıllar içinde pek çok kez Türkiye’ye geldim ve buradan pek çok beklentim oldu. Türkiye’de halklar barış istiyor. Türkiye’nin özgün bir yanı ise burada halklar iç içe geçmişler. Halklar şiddet ve çatışma istemiyorlar. Şimdi savaşın yeniden başlamasıyla birlikte her iki taraftan da kayıplar verilmeye başlandı. Çocuklar kayboluyor. Siviller ölüyor. 

Halklar yaşam haklarını istiyorlar. Belki de en önemlisi halklar barış, barış, barış istiyor. Bence Türkiyeli liderler halkların barış talebine kula vermelidir. Geçmişte ne kadar savaş yaşanmış olsa da çatışmalar durdurulmalı ve  halkların barış talebine kulak vermeliler. Ne olursa olsun barış sürecine devam etmeliler. 

Ortadoğu’da ve dünyanın bir çok bölgesine siyasi krizler yaşanıyor. Suriye’de, Irak’ta Libya’da... Bir yanda siyasi krizler sürerken bir yandan da bir çok ‘büyük’ devletin bir araya geldiği görüşmeler sürüyor, peki bu görüşmelerin krizin sonlanması için getirisi nedir?
Ne yazık ki bu süreçlerde dışarıdan pek çok güç dahil oluyor ve halklar katılamıyor. Örneğin Suriye sürecinde dışarıdan pek çok güç dahil olarak çözmeye çalışıyor ancak Suriye halkına kimse fikrini sormuyor. Bu sorunlar halka sorularak çözülmeli çünkü bu sorunlar onlar yaşıyor ve onların ülkesi. Çözüm mutlaka halkların kendisiyle bulunmalı dış güçlerle değil.