'Özgürlükçü ve eşitlikçi anayasa istiyoruz'

Tamer Arda ERŞİN
Ankara

Anayasa Uzlaşma Komisyonu Üyeleri CHP’li Bülent Tezcan ve HDP’li Meral Danış Beştaş, partilerinin yeni anayasa yapım süreciyle ilgili tavırlarını ve beklentilerini açıkladı. CHP’li Tezcan, “Komisyona anayasa komisyonu olarak bakmıyoruz. Darbe hukukundan arınma komisyonu olarak bakıyoruz. Mevzuattaki bütün darbe hükümleri değişmeli” dedi. HDP’li Beştaş ise “Ülkenin bir bölümü yangın yeri. Özgür tartışma iklimi yok. Cumhurbaşkanı kendisine göre bir süreç başlattı ve Türkiye’ye kendi istediği anayasayı dayatmak istiyor” diye konuştu.

Sadece anayasa değil kanunlarda da değişiklik yapılması gerektiğine dikkat çeken CHP Aydın Milletvekili ve Anayasa Uzlaşma Komisyonu Üyesi Bülent Tezcan şöyle konuştu: “Biz komisyona anayasa komisyonu olarak bakmıyoruz. Darbe hukukundan arınma komisyonu olarak bakıyoruz. Sadece sorun anayasa sorunu değil mevzuattaki bütün darbe hükümlerini, özgürlük ve demokrasiyi ortadan kaldıran bütün her şeyin değiştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Sadece bir anayasa süreci değil. Alt mevzuattaki kanunlarla eş zamanlı değişiklik yapılmalıdır. Anayasanın ilk dört maddesini ise değişmez hüküm olarak sayıyoruz. Bu dört maddenin değiştirilmesini tartışmayacağız. Türkiye’de parlamenter demokrasiyi geliştirecek bir süreci öngörüyoruz. Başkanlık rejimi tartışmalarının parçası olmayız. Türkiye’nin bir demokrasi ihtiyacı var ve bu çerçevede sonuç almak için elimizden gelen çabayı göstereceğiz. Komisyondan sonuç alınmasını engelleyenler kimler olursa siyaseten de onlar sorumlu olacaklar.” 

‘ANAYASA YAZIMI DEĞİL YAPIMI’

Cumhurbaşkanı Erdoğan’nın kendi anayasasını halka dayattığını belirten HDP Adana Milletvekili, Eş Başkan Yardımcısı ve Anayasa Uzlaşma Komisyonu Üyesi Meral Danış Beştaş, savaş ortamında bir anayasa yapılamayacağını ifade ederek, şunları söyledi: “Anayasa yapım süreci toplum tarafından tartışılmasından ziyade Cumhurbaşkanı tarafından tek taraflı bir tartışmayla yönlendiriliyor. Bu doğru olmayan bir yöntemdir. Anayasa bir toplum sözleşmesidir ve toplumun katılımı, farklı bütün kesimlerin dahiliyle bir anayasa yapılması gerekir. Anayasa yazımı değil yapımını önümüze koymak zorundayız. Bu da özgürlük ve eşitlikler boyutunun geniş kesimlerce tartışılmasını gerektirir. Olmazsa olmazdan ziyade Türkiye’nin daha ileriye gidebileceği bir anayasa talebimiz var. 

ANAYASA YAPIM KOŞULLARI VAR MI, YOK MU?

Aslında yeni bir anayasa yapım koşulları var mı, yok mu? Onu tartışmamız lazım. Türkiye’nin bir bölümü yangın yeri. Yaralıların bile ambulanslara alınmak istenmediği, ölüme terk edildiği, her gün sivillerin yaşamını yitirdiği, tartışmaların yargı ve iktidar eliyle engellendiği, konuşanların, akademisyenlerin, muhalefet eden herkesin hedefe konulduğu ve özgür bir tartışma ortamının olmadığı bir iklimde yaşıyoruz. Biz barışçıl, özgürlükçü ve eşitlikçi anayasa istiyoruz ancak bunlar için ise barış, özgürlük ortamının olması lazım. Demokrasinin işler olması gerek. 

YOL TEMİZLİĞİ

Anayasa yapım sürecinde yol temizliği yapılıp, özgür tartışma olanakları sağlanmalı. Hükümet sokağa çıkma yasaklarını, halka karşı açtığı savaşı durdurmalı. Cumhurbaşkanı kendisine göre bir süreç başlattı ve Türkiye’ye kendi istediği anayasayı dayatmak istiyor. Buna karşı çıkmak lazım. Halkı ve yasama organını dikkate almayan hükümeti reddeden, muhalefeti etkisiz kılan bir çabayla bir anayasaya karşı duracağız.”

KAHRAMAN’IN KAFASINDA LAİK ANAYASA YOK!

Anayasa Uzlaşma Komisyonunda yeni anayasa görüşmeleri başladı. Komisyon başkanlığını yapan Meclis Başkanı İsmail Kahraman’ın ise kafasında tasarladığı anayasa daha 2012 yılında hazırdı. Anayasa tartışmalarında Kahraman, Meclise, İstanbul Hukukçular Kulübü Başkanı olarak anayasa metni sunmuştu. Kahraman’ın o dönem oluşturduğu anayasa metninde laiklik ifadesi kaldırılıyor. Kahraman gerekçeyi şöyle açıklıyor: “Dört ana konu olan; Eğitim, din, felsefe ve politikada devlet görüş dayatan ve benimseten olmamalıdır. Devletin görevi kendi görüşünü dikta etmek değil, değişik görüşleri öğretmenin yolunu açmaktır. Kaldı ki ülkemizde yürürlükte olan Anayasa ve kanunlarımızda laiklik kavramına dair bir tarif yoktur ve uygulamada büyük yanlışlıklara düşülmektedir. Dolayısıyla her şahıs ve kurum, laikliğe kendi düşünce ve hedefi doğrultusunda bir mana yüklemekte ve keyfi uygulama yapılmaktadır. Böylece ortaya çıkan kavram kargaşası toplumumuzun huzur ve barışını bozmaktadır. Bu durumlar göz önüne alınarak fikir, kanaat ve düşünce hürriyetine pranga vurma aracı olarak kullanılan ‘laiklik prensibine/kavramına’ taslağımızda yer verilmemiştir.”

ANA DİLDE EĞİTİME ‘ÜLKE BÜTÜNLÜĞÜ’ ENGELİ 

Kahraman anayasasında eğitimde dini sembollerin kullanılabilmesini istiyor ve ana dilde eğitimi şarta bağlıyor:  “Veli veya vasi çocuklarının eğitim ve öğretiminin kendi dini ve felsefi inançlarına göre yapılmasını isteme hakkına sahiptir. Kılık ve kıyafet ya da dini semboller eğitim ve öğretim hakkından yararlanmayı engelleyecek şekilde yasaklanamaz. Eğitim ve öğretim dili Türkçedir. Türkçeden başka dillerde eğitim ve öğretim yapılmasıyla ilgili esaslar taraf olunan uluslararası anlaşmalar da gözetilerek kanunla düzenlenir. Hiç kimse; ana dilini öğrenme, öğretim ve kullanma hakkından mahrum bırakılamaz. Ana dilde eğitim, resmi dilin öğrenilmesi ya da öğretilmesine engel oluşturamaz. Bu hak, milli birliğe ve ülke bütünlüğüne zarar verecek bir faaliyette bulunma hakkı verecek şekilde yorumlanamaz ve kullanılamaz.”

KOMİSYONA KİMLER KATILIYOR

Meclis Anayasa Mutabakat Komisyonu,TBMM Başkanı İsmail Kahraman başkanlığında ilk toplantısına başladı.

Komisyonda AKP, CHP, MHP ve HDP’den üçer üye bulunuyor. Anayasa Mutabakat Komisyonunda yer alan isimler şöyle:AKP: Eski Meclis Başkanı Cemil Çiçek, Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet İyimaya ve AKP Genel Sekreteri Abdülhamit Gül.

CHP: Genel Başkan Yardımcısı ve Aydın Milletvekili Bülent Tezcan, Balıkesir Milletvekili Namık Kemal Havutça ve Muğla Milletvekili Ömer Süha Aldan.

MHP: Genel Başkan Yardımcısı Mersin Milletvekili Oktay Öztürk, Afyonkarahisar Milletvekili Mehmet Parsak ve Bursa Milletvekili Kadir Koçdemir.

HDP: Adana Milletvekili Meral Danış Beştaş, Mardin Milletvekili Mithat Sancar ve İstanbul Milletvekili Garo Paylan. (Ankara/EVRENSEL)