Bakanlığın hiçbir hedefi tutmadı zeytinyağı fiyatı 2 yıl öncesine göre yüzde 250 arttı

Emine UYAR
İzmir

İnsan sağlığı açısından son derece yararlı bir ürün olduğu bilinen zeytinyağının fiyatı iki yıl öncesine göre yüzde 250 artmış durumda. 

İki yıl önce zeytinyağının toptan satış litresi 6 lira iken, bugün 21 liraya dayandı. Asgari ücretin zamlı hali ile bile zeytinyağı, işçi ve emekçiler için oldukça lüks bir ürün durumunda. 

Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı verilerine göre zeytin ağacı sayısı 100 milyondan 170 milyona çıkmış. Bunun doğal sonucu olarak üretimin de artması gerekiyor ancak tam tersine üretim azalmış durumda. Üretim azlığı fiyatları arttırırken bunun yansıması olan ve halkı bekleyen başka bir tehlike de zeytinyağında sahtecilik. Yırca’daki zeytin ağaçları kesilirken Hükümet yetkililerinin “Dağ taş zeytin” açıklaması yaptığı Türkiye’de zeytinyağı üretiminin azalmasının sebeplerini Tarım Uzmanı Gazeteci Ali Ekber Yıldırım’a sorduk.           

‘DİKİLEN AĞAÇ VE ÜRETİM ARASINDA CİDDİ ÇELİŞKİ VAR’

Son yıllarda İspanya, İtalya ve Türkiye’nin kuraklıktan oldukça etkilendiğini belirten Yıldırım, “Biz aslında çok miktarda zeytin ağacı diktik. Zeytin ağacı sayısı artıyor ama zeytin üretimi azalıyor, ciddi bir çelişki var. Denilebilir ki bu ağaçlar daha verimli hale gelmedi ama böyle değil bunların birçoğu 7-8 yıllık ağaçlar. Burada şöyle bir sıkıntı var birincisi gerçekten bu kadar zeytin ağacı dikildi mi, ben bundan endişeliyim. Çünkü devlet o dönem dekara 250 lira destek verdi ve birçok kişi zeytin ağacı dikti. Ama ne dikti, hangi çeşidi dikti çok dikkat edilmedi. Dikilmemesi gereken yerlere de ağırlıklı olarak Gemlik çeşidi dikildi. Yine devlet bozuk orman alanlarını firmalara veya kişilere tahsis ederek oraya destek verdi ve zeytin diktirdi. O zeytinler dikildi ama sonra bakılmadı, belki de kurudu gitti bilmiyoruz” dedi. 

Sadece zeytin değil birçok tarım ürününde sağlıklı verilerin olmamasına dikkat çeken Yıldırım, “Türkiye son 3 yıldır ortalama 160-170 bin ton zeytinyağı üretir duruma geldi. Eskiden var yılı yok yılı diye bir periyot vardı o da giderek kayboldu. Ama bizim 350-400 bin tonları konuşmamız gerekirken bu sene üretim 140 bin ton mesela. Bu elbette iklim değişikliğinden çok etkileniyor. Bunu belirtmemiz gerekiyor” dedi. 
Özellikle Ege’de zeytinin bu sene çok az olduğunu belirten Yıldırım, “Hatay, Adana, Nizip taraflarında zeytin var. Fiyatlar yükselince devreye sahtekarlar giriyor ve tağsiş dediğimiz diğer bitkisel yağları zeytinyağı gibi satanlar ya da karıştıranlar ortaya çıkıyor” dedi.   

10 YILLIK HEDEFİN HİÇBİRİSİ TUTMADI

Çeşitli projelerle ilgili olarak çok sayıda zeytin ağacının kesildiğini dile getiren Yıldırım, İzmir-İstanbul otoyolu için 200 binden fazla zeytin ağacının kesilmesini örnek gösteriyor. Yine birçok enerji yatırımı, altın madenciliği gibi projelerin zeytinler için tehdit oluşturduğunu ancak üretimdeki düşüşün bununla açıklanamayacağını ifade eden Yıldırım,  “100 milyon ağaçtan 170 milyona çıkmışsınız. Bu kadar zeytin ağacı artarken üretim niye düşüyor bunun sorgulanması gerekli” dedi.  Ya dikilen zeytin çeşidinin yanlış seçildiğini ya da gerçekte bu kadar zeytin dikilmediğini dile getiren Yıldırım, “İklim değişikliği etkili evet, buna uygun yeni çeşitlerin çalışmalarının yapılması gerekiyor ama neresinden bakarsanız bakın ortada bir sorun var. Bunun faturasını tüketicinin ödememesi gerekiyor. Çünkü Türkiye gerçekten çok zorluklarla, 10 yıldan fazladır sürekli tüketimi arttırmak için çalışmalar yapıyor. Kişi başına tüketim daha önce 1 litre bile değilken şu an 2 litre oldu. Fakat şu an mevcut fiyatı verip alacak tüketici olmayacağı için tekrar düşebilir ve her şeye sil baştan başlanabilir” dedi. Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığının 2004 yılında 10 yıllık bir plan ortaya koyduğunu hatırlatan Yıldırım, “Gelinen noktada ne zeytin ve zeytinyağı üretimi, ne ağaç sayısı, ne ihracat rakamı, hiçbirisi tutmadı. O zaman bunun mutlaka sorgulanması gerekiyor” dedi.