Çevreyi paraya çevirenler : Hem RES patronu hem 'çevreci' nasıl olunur?

Özer AKDEMİR

Çeşme ve Karaburun yarımadasında halkın yaşam alanlarını adeta istila eden Rüzgar Enerji Santrali (RES) patronlarının bir yandan da "çevreci" vakıfların başında olmaları tartışma yarattı. Karaburun ve Çeşme'de, halkın karşı çıkışına, SİT korumalarına rağmen birer birer dikilen RES şirketlerinden birisi olan ENDA'nın başkanı aynı zamanda "şimdiki ve gelecek nesillerin sağlıklı bir çevrede" yaşaması için çalışma yürütme misyonuna sahip olduğunu ileri süren Ege Orman Vakfı'nın da başkanı! ENDA'nın yönetiminde  TEMA mütevelli heyetinden de bir isim var. 

HEM RES'Cİ HEM ÇEVRECİ!

Geçtiğimiz hafta Çeşme Belediyesi Meclis toplantısında meclis üyelerine üzerinde Ege Orman Vakfı yazan hediye paketleri dağıtıldı. CHP'den meclis üyesi seçilip, partisinin ve CHP'li belediyenin Çeşme'deki RES karşıtı mücadeleye gerekli desteği vermediği gerekçesiyle istifa eden Fatma Esen Kabadayı Whiting toplantıda söz alarak zeytinyağı, sabun gibi ürünler bulunan hediye paketlerinin iade edilmesini istedi. Kabadayı, "Ege Orman Vakfı'nın Yönetim Kurulu Başkanı Cem Bakioğlu aynı zamanda, şu anda Türkiye'nin ilk Slow Food Köyü olma yolundaki Germiyan'daki RES ile Alaçatı RES projelerinin sahibi ENDA Enerji şirketinin de Yönetim Kurulu Başkanıdır. Şu anda dahi kepçeleri Çeşme sınırları içinde çalışan bu şirketin sahibi ile aynı anda vakıf yönetiminden gelen bu hediyeyi aynı saydığım için kabul etmem söz konusu değildir; bu gerekçelerle kendilerine iadesini talep ediyorum" diye konuştu. Kabadayı'nın bu çıkışına Çeşme belediye başkanı Ege Orman Vakfı'nın bölgede ağaçlandırma çalışması yapan bir kuruluş olduğu yanıtını verdi. 

'ÇEVRECİ' PATRONLARIN ENERJİ AŞKI

1995 yılında kurulan Vakfın kurucularından dört isim Bakioğlu soyadını taşıyor. Vakfın internet sitesinde amacı şu sözlerle belirtilmiş; "Doğal varlıkların, insan sağlığının, yeşil alanların, toprak örtüsünün ve ormanların korunması, geliştirilmesi ve yenilerinin tesis edilmesini sağlamak..." Böylesi çevreci işler yapacağını taahhüt eden, bununla ilgili çeşitli zamanlarda ve yerlerde ağaçlandırma çalışmaları, kampanyalar düzenleyen bir vakfın başkanının, yıllardır büyük tartışmaların yaşandığı enerji alanında faaliyet gösteren bir holdingin başkanı olması tartışmayı beraberinde getiriyor. Ekolojik ve sosyal yıkıma yol açtığı, binlerce canlının, ağacın katledildiği, insanların yerlerinden sürgün edildiği için eleştirilen HES projeleri de yine aynı şirketin yaptığı işler arasında. 

Akçay HES, Adana Karaisalı'daki Eğlence 1-2 HES, Çanakkale Yenice İlçesindeki Gönen HES, Simav Çayı üzerindeki Çaygören Barajı ENDA'nın HES yatırımlarından bazıları. 

Ege Orman Vakfı Başkanı Bakioğlu'nun başında bulunduğu şirketin Antalya OSB ve Tire OSB'de de doğalgaz çevrimli termik santralleri var. Enerji işinde jeotermali de boş geçmeyen şirketin Çanakkale Ayvacık ilçesi sınırları içinde Tuzla Jeotermal Santrali bulunuyor. 

Şirket Haziran 2008’de 49 yıllık üretim lisansı aldığı Karaburun Yayla RES'i 2016 yılının 2. yarısında işletmeye geçirmeyi planlıyor. 

YENİ YATIRIMLARA BAKIN!

Şirketin yeni yatırımlar listesinde de yine tartışmalı ve çoğu yöre halkı ve yaşam savunucuları tarafından dava konusu edilen enerji yatırımları var: 

* Manavgat II Hidroelektirk Santralı
* Alaçatı Rüzgar Elektirk Santralı 
* Germiyan Rüzgar Elektrik Santralı 
* Mordoğan Rüzgar Elektrik Santralı 
* Urla Rüzgar Elektrik Santralı 

ÇEVRECİ TEMA'NIN PATRONLARI

ENDA'nın %68,97 hissesine sahip olduğu Egenda Ege Enerji Üretim A.Ş.’nin diğer ortakları arasında %10.52'lik bir hisse ile yer alan Rona Yırcalı'da 'çevreci' bir kurum olarak bilinen TEMA'nın mütevelli heyetinde yer alan isimlerden. Üç kuşaktır Balıkesirli olan Yırcalı'nın geçtiğimiz yıllarda termik santrale karşı direnişin simgesi haline gelen, bir gecede dövülerek 6 bin zeytin ağacı kesilen Soma’nın Yırca köyünden Balıkesir'e yerleştiğini de ilginç bir ayrıntı olarak verelim. 

TEMA mütevelli heyetindeki birçok ismin özellikle enerji yatırımları olan şirketlerin başında olması sıkça tartışılan bir konu. Bu isimlerden Orhan Yavuz Küre Dağları Milli Parkındaki Loç Vadisindeki HES projesinin sahibi. Aralık 2012'de vefat eden Asım Kocabıyık ise Erzurum’un Aksu Vadisi’nde yüzlerce ağaç kestiği, binlerce balık öldürdüğü öne sürülen Borusan Holding’in patronu… 

TEMA'nın kurucularından Nihat Gökyiğit'in adı ise Bakü- Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattındaki tarım topraklarını tahrip etmek iddialarında ve nükleer enerji ihalesinde geçti. Nihat Gökyiğit'in geçtiğimiz yıl aralarında gazeteciler, bürokratlar, sanatçılar ve işadamlarının bulunduğu bir heyetle Artvin’deki  Deriner Barajını da gezdiği  "hayran kaldığı" gazetelere yansıyan haberler arasında. 

RES ŞİRKETİ AVUKATLARI ÇEVRE DERNEĞİ KURDU!

RES patronları çevreci vakıflara başkan ve mütevelli heyeti olurken onların şirketlerinin hukuki davaları takip eden avukatlar da geçenlerde Çevreci Enerji Derneği (ÇED) adlı bir dernek kurdular. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da damadı günümüz Enerji Bakanı Berat Albayrak'ın, bir dönem CEO'luğunu yaptığı Çalık Holdingin Karaburun'daki Sarpıncık ve Demircili RES'lerine karşı açılan davaları yürüten hukukçuların kurduğu dernek, RES'lere karşı mücadele eden kişi ve örgütleri hedef almak gibi önemli işlere de soyunmuş durumda. Derneğin twitter hesabında Karaburunlu yurttaşların davalarını gönüllü olarak yürüten ÇEHAV ve EGEÇEP avukatları hedefe konurken, EGEÇEP'e de sözlü saldırılar yönelttiği görülüyor. Derneğin Bakanlık tarafından Ankara'da yapılan RES'lerle ilgili İDK toplantısına çağrılan tek sivil toplum kuruluşu olması traji-komik bir haber olarak geçtiğimiz günlerde kamuoyunun gündemine gelmişti. Derneğin başkanı olan Arsin Demir İzmir'de RESlere karşı açılan davanın duruşmasında kedilerin kuşlara RES'lerden daha çok zarar verdiği gibi davayı izleyenler arasında gülüşmelere yol açan bir savunma yapmıştı. (İzmir/EVRENSEL)