07 Ocak 2016 00:56

Nursan çelik üretimi durdurdu diğerleri takipte: Sonuç: İşsizlik ve düşük ücret

Paylaş

Halil KATKAT

Türkiye’nin en büyük 500 sanayi şirketi listesinde ilk 100 firma arasında yer alan Nursan Çelik, üç hafta önce üretimini durdurdu ve fabrikada çalışan 900 kadar işçiyi evlerine gönderdi. Bir milyar lira cirolu şirketin, yeniden faaliyete başlayıp başlamayacağı ise belirsiz… 

Nursan gibi büyük bir fabrikanın üretimini durdurması, demir çelik sektörünün krize girme endişesini de beraberinde getirdi. Bulunduğu bölgede büyük isdihdam yaratan demir çelik sektörünün krize girmesi işsizliği artıracağı gibi bölge ekonomisini de büyük oranda etkileyecek. Bundan sadece demir çelik çalışanları değil başta inşaat sektörü olmak üzere buna bağlı bütün sektörler ve esnaf da etkilenecek. 
İşsizlerin artması ayrıca çalışan işçilerin ücretleri üzerinde baskı yapmasına ve ücretlerin gerilemesine neden olacaktır. Daha önce İSDEMİR’de benzer nedenle işçilerin ücretlerinden yapılan yüzde 35 kesinti gibi...

SAVAŞ ÇELİĞİ VURDU

Peki 30 yıldır çelik sektöründe faaliyet gösteren ve zirveye tırmanan bir fabrika, neden üretimini durduracak noktaya geldi? Ya da daha genişletirsek demir çelik sektöründe ki gerilemenin nedeni ne? 
Bu gerilemenin başlıca nedenlerinden biri 13 yıldır iktidarda olan AKP Hükümetlerinin yürüttüğü savaş eksenli dış politika diyebiliriz. Başta Libya olmak üzere Ortadoğu ülkeleri ve son olarak da Rusya ve İran’la yaşanan sorunlar nedeniyle pazar paylarının düşmüş olması sektörü derinden etkiledi. 

İkinci neden  üretimde ağırlıklı olarak hurda kullanan Türkiye demir çelik sektörünün, demir cevheri fiyatlarında büyük düşüşle maliyet avantajını kaybetmesi... “Petrol ve emtia fiyatları düşüyor böylece ithalatımız ucuzlayacak, cari açığımız düşecek” diye sevinç çığlıkları atılırken söz konusu süreç ülke demir çeliğini vurdu. 

Şöyle ki... Küresel ölçekte demir cevherinin ortalama fiyatı geçen yılın temmuz ayında 100 dolar seviyelerinde iken bugünlerde 65 dolar düzeyine geriledi. Aynı dönemde hurda fiyatlarının demir cevherine göre daha yavaş düşmesi üretimde demir cevheri kullanan firmaları avantajlı konuma getirirken, bu durum üretiminin yüzde 70’ini hurdadan gerçekleştiren Türkiye için tehdit oluşturmaya başladı.

TİCARET SAVAŞI YOLDA

Üçüncü ve önemli bir neden de Çin’in geçen yıllara göre katlanan çelik ihracatı. Çin’in çelik ihracatının, Japonya dışındaki ülkelerin üretiminden bile fazla olduğu biliniyor. 2013 yılı verilerine göre dünyada üretilen 1.6 milyon ton çeliğin 779 milyon tonluk bölümü (yüzde 48) Çin tarafından üretiliyor. Türkiye ise demir çelik üretiminde 2013 yılındaki 34 milyon 700 bin tonluk üretimiyle yaklaşık yüzde 2.1’lik bir paya sahip. 
Çin’in hızla artan çelik ihracatının, dünyanın birçok ülkesindeki sanayi kuruluşlarının kapasite kullanımında, üretim ve marjlarında düşüşe yol açtığı, birçok tesisin devre dışı bırakılarak binlerce kişinin istihdamına engel olduğuna dikkat çekilerek şu iddia gündeme taşınıyor: 
Yakın tarihte keskin bir ‘ticaret savaşı” yaşanacak!

Yıkıcı rekabetin yaşandığı mevcut ortamda, ABD ve Avrupa Birliği, agresif ihracat politikası uygulayan ülkelere karşı kendi sanayicisini korumak için ithalatlarını sınırlandırma yoluna gitmişleri... Bazı ülkelerin, Çin’den yapılan ithalata karşı yüzde 200’ü aşan oranlarda damping vergileri uygulamaları... Bazıları tüm ülkelerden yapılan ithalata sınırlama getirip, iç pazarlarını koruma yoluna gitmişleri... Tümü, keskinleşen ticaret savaşlarının habercisi!

NURSAN DA HATAY DA ZİRVEDE!

1983 yılında, günlük 5 ton üretim kaspasitesi ile küçük bir atölyede üretime başlayan Nursan, şimdilerde, yıllık 1.5 milyon ton kapasiteye sahip. Nursan AŞ aynı zamanda, Türkiye’nin en çok ihracat yapan ilk 100 firması arasında. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre Nursan AŞ, 144 milyon dolarlık ihracatı ile ilk 1000 firma arasında 97. sırada yer aldı.

Payas ilçesinde yer alan Nursan’ın üretimde bulunduğu Hatay Türkiye demir çelik sektörü için önemli bir bölge. Türkiye’de üretilen demir çeliğin yaklaşık yüzde 40’ı, Payas, İskenderun, Dörtyol bölgesinde üretiliyor. Bu bölgede toplam 18 bin kişi çalışıyor.

Bundan önce de 300 milyon dolar yatırım yapılarak özelleştirilen Sivas Demir Çelik’in atıl durumda olduğu gazetelerde yer almıştı.

DALGA DALGA İŞÇİ ÇIKARTMA

Nursan’ın üretimi durdurmasının ardından birçok üretici de harekete geçti. Yolublan AŞ 300’e yakın işçi çıkarttı. Baştuğ, Yazıcılar, Ekinciler hepsi tedirgin sırayla 50’şerli 100’erli işçiler çıkartıyorlar. 
Aynı şekilde Tosyalı Holding işçi çıkartmak için hazırlık yapıyor. İşten çıkartmaların dalga dalga yayılması sektörde çalışan 18 bini insanı tedirgin ediyor.

AKP İLE YÜKSELMİŞTİ

AKP’nin inşaat söktörünü ihya etmesiyle demir-çelik sektöründe de önemli gelişmeler yaşanmıştı. Nursan Çelik Sanayi de dikkate değer bir yükseliş yakalalayanlardan. Nursan Grubuna bağlı 5 şirket ilk 500 içinde 350 basamak birden sıçrayarak, Türkiye’de en hızlı büyüyen şirketler arasında yer almıştı. 

Nursan’ın, AKP-Cemat kavgasından sonra gözden düştüğü düşünülüyor. Aralık ayında basın açıklaması düzenleyen Hatay Ticaret ve Sanayi Odaları, son zamanlarda devletin demir çelik sektöründe faaliyet gösteren şirketlere baskı kurduğunu söylemişti. 

ÇELİK İHRACATI DÜŞTÜ

Makina Tek dergisi Aralık 2015 sayısındaki Çelik İhracatçıları Birliği tarafından açıklanan 2015 yılı Ocak-Ekim dönemi ihracat verilerine göre; Türkiye’nin çelik ihracatı on ayda geçen yılın aynı dönemine kıyasla değer bazında yüzde 24 düşüş ile 8.5 milyar dolar oldu. 

Miktar bazında ise yüzde 7.6 azalış ile 13.5 milyon ton olarak gerçekleşti.

ÖNCEKİ HABER

Polonya'da neler oluyor?

SONRAKİ HABER

Aileleri Sur, Cizre ve Silopi’de yaşam mücadelesi veren gençler: Psikolojimiz altüst nasıl barış olacak?

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...