‘Aşkale GGM’deki mültecilere yönelik tecrit kaldırılsın’

Mülteciler üzerine çalışma yapan 11 kurum Erzurum Aşkale Geri Gönderme Merkeziyle ilgili rapor yayınlayarak mültecilere yönelik ulusal ve uluslar arası yükümlülüklerin yerine getirilmediğini dile getirdi ve Göç İdaresi Genel Merkezi’ne çağrıda bulunarak bu merkezdeki tecridin kaldırılmasını istedi.  Raporda, mültecilere yönelik çevik kuvvet müdahalesi, tecrit, darp, zincirli şekilde soğuk hücre cezası, bazı öğünler yemek verilmemesi gibi hak ihlalleri uygulandığı belirtildi.  

Aralarında Helsinki Yurttaşlar Derneği, İHH, İHD,  MAZLUMDER, Mülteci Hakları Merkezi, Mültecilerle Dayanışma Derneği (Mülteci-Der), Uluslararası Mülteci Hakları Derneği, Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi, Uluslararası Türkistanlılar Derneği, Uluslararası Hukukçular Birliği ve Yeryüzü Avukatları Derneği’nin bulunduğu kurumlar Erzurum Aşkale Geri Gönderme Merkezi ile ilgili bir rapor yayınlandı. Yayınlanan raporda mültecilere yönelik hak ihlalleri anlatılıyor. 

‘ÇEVİK KUVVETLE MÜDAHALE EDİLDİ’

AB’nin finansal desteği ile inşa edilen ve sonbaharda hizmete giren Aşkale Geri Gönderme Merkezi’nden (GGM) kurumların tespit ettiği hak ihlalleri şöyle:

*28 Aralık 2015 Salı günü bazı kişilerin gönderileceğinin söylenmesi üzerine başlayan olaylarla çok daha vahim bir durum almıştır. Olaylar üzerine merkeze çevik kuvvetle müdahale edilmiş, Aşkale Geri Gönderme Merkezi’ne giden yol polis tarafından kesilmiş ve basının yaklaşmasına izin verilmemiştir. 
 
*Olaylar sırasında merkezde alıkonulanlardan bazılarının ciddi bir şekilde dövüldüğü, olaylardan sorumlu görülen kişilerin cezalandırma amacıyla el ve ayaklarından zincirlenerek soğuk “hücre”ye konuldukları, bazı öğünler yemek verilmediği iddia edilmektedir. 

*30 Aralık günü bazılarının başka geri gönderme merkezlerine sevk edildikleri yönünde teyit edemediğimiz duyumlar alınmıştır. Merkeze giden ve bütün gün dışarıda bekletilen avukatlara, müvekkilleri hakkında bilgi verilmemiş, oradan uzaklaşmaları istenmiştir. Avukatların olayları yatıştırmak için “arabulucu olma, yardımcı olma, yetkililerle görüşme” konusundaki ısrarlı teklifleri yetkililerce reddedilmiştir.
 
‘YAŞANANLARDAN ENDİŞE DUYUYORUZ’

Aşkale GGM’de kalan kişilerin ailelerinin, yakınlarının, avukatlarının ve sivil toplum örgütlerinin orada yaşanan olaylardan dolayı endişe duyduğunun ifade edildiği raporda şunlara değinildi “Sağlık durumları hakkında endişeliyiz; durumları nasıldır, hala Aşkale’deler mi, başka bir merkeze mi gönderildiler, kime ne gibi bir işlem yapıldı/yapılıyor, sınır dışı edilen var mı? Bunları bilmiyoruz. Yakınlarının ve avukatlarının oradaki insanların akıbetleri hakkındaki sorulara yazılı veya sözlü bir cevap, en ufak bir bilgi verilmemektedir”. 

‘HÜCRE CEZASINA SON VERİLSİN’

Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne çağrıda bulunan kurumların talepleri ise şu şekilde:

*Aşkale Geri Gönderme Merkezi’nde idari gözetim altında alıkonulan kişilere uygulanan tecrit uygulamasına derhal son verilmelidir. Geri Gönderme merkezlerinde, idari gözetimde tutulan kişilerin avukat, noter ve yakınları ile görüşmelerine izin verilmesi ve telefon hizmetine erişim imkanı sağlanması kanuni zorunluluktur ve bunun önündeki engeller kaldırılmalıdır.

*Gözetimdeki kişilere “suçlu” muamelesi yapılmamalıdır. Suçlu olduğuna dair bir şüphe veya delil olanlar, savcılığa bildirilmeli ve cezai prosedüre tabi tutulmalıdır.

*Gözetimdeki kişilerin temel hak ve özgürlüklerine saygı gösterilmelidir.

*Özgürlüğü kısıtlanan bu kişilerin günlük insani ihtiyaçları (yeterli beslenme, açık havaya çıkma, sosyal faaliyet imkânı vs.) sağlanmalıdır, haklarındaki idari gözetim ve diğer kararların gerekçeleri, itiraz süre ve yöntemleri hakkında bilgi verilmeli; itiraz mekanizmalarına etkin erişim hakları ihlal edilmemelidir.

*Aşkale Geri Gönderme Merkezi’nde, aileleriyle birlikte tutulan 20 civarında küçük çocuk bulunmaktadır. Hasta olan çocuklar vardır. Alıkonulmanın, özellikle çocuklar üzerinde kalıcı hasar bırakabileceği göz önüne alınarak, aileleriyle birlikte çocuklara idari gözetime alternatif bir yöntemin uygulanarak telafisi imkansız hasarlar önlenmelidir; çocukların eğitim ve sağlık hakkına erişimleri temin edilmelidir.

*Gözetimdeki kişilere, disiplin cezası olarak, “hücre cezası” uygulamasına son verilmelidir.

*Gözetimdeki kişilerin dövüldükleri ve hücreye atıldıkları iddiaları konusunda idari ve adli soruşturma açılmalıdır.

*Geri Gönderme Merkezleri, sivil toplum kuruluşlarının ziyaret ve denetimine açık tutulmalı, bu merkezlerin işleyişinde sivil denetim mekanizması kurulmalıdır. (İzmir/EVRENSEL)