06 Ekim 2015 00:45

Döviz yüksek, enflasyon düşük tezi doğru mu?

Yılın başından bu yana döviz fiyatları devamlı artıyor. Tarımda, sanayide üretim girdilerinin büyük bölümü dövizle yurt dışından getiriliyor. Böylesi bir ortamda nasıl oluyor da enflasyon geçen yıla göre daha düşük çıkıyor?

Paylaş

Bülent FALAKAOĞLU
İstanbul

2015 yılı eylül ayında yurt içi tüketici fiyatları geçen aya göre yüzde 0.89 oranında arttı. Geçen yılın aynı ayına göre artış yüzde 7.95 oranında oldu. Yani yıllık enflasyon yüzde 7.95 oldu.
Oysa geçen yıl bu oran yüzde 8.86 düzeyindeydi. Yılın başından bu yana döviz fiyatları devamlı artıyor. Tarımda, sanayide üretim girdilerinin büyük bölümü dövizle yurt dışından getiriliyor. Böylesi bir ortamda nasıl oluyor da enflasyon geçen yıla göre daha düşük çıkıyor?
Bunun birkaç sebebi var.
Petrol fiyatları düştü, dünyada önemli emtia fiyatları ucuzladı. Bu gelişmeler dövizdeki yükselişi dengeledi.
Vatandaş artık eskisi tüketemiyor yani talep etmiyor. Konut, araba gibi lüks tüketim hariç 2012 yılından bu yana iç talep gerilemiş durumda. Türkiye’nin ihracatı da aylardır düştüğü için dış talep de duraklamış durumda.
Talep olmayınca firmalar ürettikleri ürüne zam yapamıyor. Dövizden kaynaklı maliyeti fiyatlara yansıtamıyorlar. Tabii ki bu yansıtmayacakları anlamına gelmiyor.
Dövizdeki artışın yansıtılmamış olması, ortalama enflasyonun geçen yıldan düşük olması, enflasyonun düşük olduğu anlamını mı taşıyor?

GIDA FİYATLARI UÇUYOR
Alt ve orta gelir grubundakileri ilgilendiren gıda fiyatlarındaki artıştır yani gıda enflasyonudur.
Dün açıklanan Türkiye İstatistik Kurumunun verilerine göre eylül ayında yıllık en fazla artış yüzde 13.99 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşmiş. Gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 10.73 artmış.
Tüm dünyada gıda fiyatları düşerken Türkiye’de gıda ve alkolsüz içeceklerde yıllık yüzde 12 civarında bir ortalama fiyat artışı yaşanıyor. Yine çeşitli mal ve hizmetler yüzde 11.23 oranında artmış. Ev eşyasındaki artış yüzde 9.42. Gıda ve alkolsüz içeceklerde fiyat artışlarının 2014 yılındaki artış oranlarının üzerinde seyrettiği, gıdanın yanı sıra temel birçok ihtiyacın fiyatlarının çift haneli arttığı bir ortamda vatandaşı kimse enflasyonun düşüklüğüne, enflasyonun yüzde 7.95 olduğuna ikna edemez.

EN ÇOK PATLICANIN FİYATI ARTTI
Tüketici fiyatları bazında eylülde en yüksek fiyat artışı yüzde 22.01 ile patlıcanda gerçekleşti. Patlıcanı yüzde 20.43 ile sivri biber, sivri biberi yüzde 15.21 ile yumurta ve yüzde 14.16 artışla marul izledi.
Eylül 2015’te endekste kapsanan 426 maddeden; 62 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 275 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 89 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

ÖNCEKİ HABER

Birleşik Metal İş Sendikası İzmir Kongresinde metal direnişi etkisi

SONRAKİ HABER

Polislerin kaydı ‘faili meçhul’ oldu