Rus müdahalesi Suriye ve Ortadoğu’da dengeleri değiştiriyor

Yusuf ERTAŞ
Ali KARATAŞ

Rusya’nın Suriye’de sahaya inmesinin yankıları devam ediyor. Arap coğrafyasında yayınlanan birçok gazetede gelişmeleri farklı boyutlarıyla irdeleyen haberler, makaleler yer almaya devam ediyor. Yazılarda üzerinde ortaklaşılan görüş Suriye krizinde ve Ortadoğu’da bir dönemin kapanıp yeni bir dönemin açıldığı. Bu haftaki sayfamızda yayınlanan yazıların çokluğu nedeni ile konuyu irdeleyen makalelerden bir kısmını kısaltarak veriyoruz

RUSYA SURİYE’DE; TÜRKİYE’NİN KAYIPLARI TOPTAN!

Muhammed NURETTİN
Assafir

Rusya’nın Suriye’de askeri varlığını güçlendirmesi, IŞİD ve belki de diğer muhalif grupları vurması; Suriye’de 4 yıl 7 aydan beri devam eden savaşta bir dönüm noktası oldu. Suriye savaşındaki gelişmeler, sınırsız ihtimallerin ortaya çıkmasına yol açtı. Moskova’nın adımı daha önceki merhalenin bitmesi ve batının önde gelenlerinin ve petrol zengini ülkelerin istediği dengeleri değiştirecek yeni bir sürecin başlama nedeni oldu.

Rusya’nın müdahalesi geç geldi. Daha önce gerçekleşebilirdi. Lakin Vladimir Putin’in Rusya’sı, sahada savaşan bütün gruplarla ve bölgesel aktörlerle ilişkisi olan tek güçtü. Rusya, Suriye savaşının tırmanmasının kendisine yönelmesini engellemeye çalıştı. Rusya’nın çabalarının zirvesini, teröre ve özellikle IŞİD’e karşı Türkiye, Suudi Arabistan, Katar ile diğer tarafta yer alan İran ve Suriye’yi de katan bir koalisyon oluşturma oldu. Lakin Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim’in ifade ettiği gibi bu planın gerçekleşmesi mucizeydi. Mucize de gerçekleşmedi.

Açıkça ortaya çıktı ki, Suriye iktidarının çökmesi, onunla beraber onu destekleyen Rusya, İran, Irak ve Hizbullah ekseninin tümünün çökmesi demektir.

Bu makalenin konusu olmamakla beraber, Rusya’nın sahaya inmesinin iki önemli sebebi var. Birincisi; Suriye’deki İslami terör kendi topraklarına ulaştı. İkincisi; Batı Libya da onu aldattı.

Türkiye, Suriye’de Rusya denilen büyük ülkeyle karşı karşıya geldi. Savaş artık bir oyuncak değil, hesaplar ve dengeler bütünü.

Ankara ilk olarak Cerablus ile Afrin arasında tampon bölge oluşturma ile şansını denedi. Bu girişim, artık bir tarih. Rusya olmadan önce zaten çok zordu. Şimdi Rusya ile nasıl mümkün olacak?

İkincisi, Halep savaşını çözmek için önceden hazırlıklar yapıldı. Tarihe misilleme yaparak, Mercidabık’ı* yenileyerek “fetih” şiarı ile Arapların doğu coğrafyasını yeniden işgal etmek istedi.

Üçüncü olarak, sahada karşısında olduğu gruplar sahada ilerledi. YPG’nin Halep’te ve bir kısmı Türkiye’ye de yakın diğer bölgelerde ilerlemesi gibi.

Tarihte büyük değişimler, siyasi pozisyonlar belirleyerek veya rıza alarak gerçekleşmedi. Savaşlar, bütün büyük değişimlerin anahtarı oldu. Tarih sadece gücü dikkate alır. Ve Rusya’nın adımı bir taşla birkaç kuşu vurmayı amaçlamaktadır. Türkiye bu kuşların en büyüklerinden biridir.

*Mercidabık Muharebesi, Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferi sırasında Memluk Devleti ile yapılan ilk ve kati neticeli savaştır. 24 Ağustos 1516’da Osmanlı ordusu ile Memluk ordusu arasında Halep şehrinin kuzeyinde yapılan savaşı Osmanlılar kazandı. Muharebenin sonucunda Suriye, Lübnan ve Filistin, Osmanlı topraklarına katıldı.

SUKHOİ FIRTINASI; TÜRKİYE’YE YAKIN SİLAHLI GRUPLARI DAĞITTI

Muhammed BALLUT
Assafir

Rusya 48 saat içerisinde Suriye’deki ve bölgedeki çatışmaların denklemini değiştirdi. Türkiye ve ABD’nin kırmızı çizgilerini ortadan kaldırdı. Rusların ezici hava gücü, Amerika’nın ve cihatçı silahlı grupların önünde geri çekilmelerini sağladı. Rusların planlarında herhangi bir değişiklik olmamasına rağmen Pentagon geçen ağustos ayında patriot bataryalarını çekti. Temas alanından uzaklaşan Amerika, Türkiye sınırları civarında, Cisr eş Şuğur’un kalbinde Türkiye, Suudi Arabistan ve Katar’ın eğitip donattığı  “Fetih Ordusu” mevzilerinin Rusya tarafından bombalanmasını beklemiyordu.

48 saat içerisinde çoğunluğu Suriye’nin merkezine yönelik 200’den fazla sorti gerçekleşti.  Cihatçı grupları İdlip’in dış mahallelerinden geniş bir şekilde çekilmeye zorladı. Rus yetkililerin dediğine göre Tartus limanı, 4 ay sürecek hava bombardımanı için takviye edildi. Türkler son haftalarda Karadeniz’den gelen ve boğazdan geçen gemilerin geçişini izlediler. 15 bin ton silah ve teçhizatın Tartus limanına gidişini izlediler.
Kaynaklar son birkaç saatte, Türkiye ve körfez ülkelerinin Suriye’ye müdahalesinin esas omurgasını oluşturan Nusra Cephesi ve Ahraruşşam gruplarının İdlip’in dış mahallelerindeki komuta merkezlerini tahliye etmeye başladıklarını ifade ediyor. Görgü tanıkları bu gruplara ve Türkistan İslam Partisine (Uygur Türklerinden oluşmuştur) ait tankların ve büyük kamyonların karargahtan yola çıktıklarını söylüyor.
Yine gelen bilgiler, Rus bombardımanından korunmak için birçok kamyonun Türkiye sınırına yakın bölgelere yöneldiği yönünde. Birkaç saat içerisinde Ruslar, silahlı grupların gücünü dağıtarak karşı saldırının başlayabilmesi için gerekli olan ilk evreyi bitirmiş olacak.

Hedefin, Cisr eş Şuğur’un alınması üzerine kurulduğu kesinleşmiş durumda. Ruslar, Halep’teki el Neirab askeri havaalanına kara gücü göndermeye başladı. Yine gelen bilgiler, Suriye ordusu ve İranlıların kuzey Suriye’ye büyük bir yığınak yaptıkları yönünde. Cephet el Şami’nin (Şam Cephesi) YPG’nin kontrolüne girmesi için Şeyh Maksud bölgesinden çekildi. Bu şekilde bu vilayette Suriye ordusunun kontrolünde bulunan bölgelere bir koridor açılmış olacak.

IŞİD, Sukhoi 24-25 uçaklarının bombardımanının kısmi bir hedefi. IŞİD, Rakka’dan geri çekilmeye başladı. Hava operasyonları ile beraber yabancı savaşçıların aileleri, Musul’a gönderiliyor. Savaşçılar sokakları boşaltıyor. Rakka’nın dış bölgeleri ile arasındaki konvoy hareketleri durdu. Bu Amerika’nın bir yıl süren bombardımanları sırasında gerçekleşmeyen bir durumdu.

Karşılıklı olarak Rus-Fransa çatışması bağlamında Rusya, hamlesini IŞİD’den Suriye’deki Paris’in dostları olan gruplara genişletti. Rusya ile Fransa arasındaki balayı, Fransa’nın Rus ortağa ihaneti ile bitti. Rusya’ya yakın batılı kaynaklar, Putin’in ihanetin farkına vardığını söylüyor. Hollande, Birleşmiş Milletlerdeki konuşmasında ikili arasında varılan anlaşmadan döndü. Suriye’de çözümün bir parçası olan Esad ve geçiş dönemindeki rolü ile ilgili Fransa’nın söylemi değişti. Fabius, Esad’ın savaş suçları ile ilgili soruşturmalarının başlayacağını söyledi. Bu itham, her şeyden önce Avrupa’nın girişimlerinin Rusya ile yakınlaşmasının önünü kesiyor.

YENİ BAĞDAT PAKTI; SİYASİ, ASKERİ, İSTİHBARİ BİR PAKT!

Salih El KLAB
şark al awsat

Rusya, İran, Suriye ve Irak’ı kapsayan ittifak, sadece güvenliği içeren bir koordinasyon değildir. Gerçekler bunun bir “pakt” olduğunu işaret etmektedir. Siyasi, askeri ve tabii ki istihbari bir ittifaktır. Bu yeni bir “Bağdat Paktı”dır. Yalnız hedefleri, soğuk savaşın zirvesinin yaşandığı ve ellili yılların ortasında inşa edilen meşhur “Bağdat Paktı”nın hedefleri değildir. Ellili yılların ortalarında (1955-1956) meşhur Bağdat Paktı; Britanya, Pakistan, İran, Türkiye ve daha sonra 1956’da Irak’ın katılımıyla Ortadoğu’da komünizmin ilerlemesini durdurmak için oluşturuldu. ABD bu fikrin sahibi idi. Lakin Amerika ortak olan ülkelere sadece ekonomik ve askeri yardımlarda bulunmakla yetindi.

Rusya’nın önderliğinde ve İran, Suriye ve Irak’ın katılımıyla oluşan birliği IŞİD’e karşı istihbari bir iş birliği olarak tanımlamak, açık bir siyasi sahtekarlıktır. Önceki paktın amacı stratejik bir bölge olan Ortadoğu’da komünist yayılmayı engellemek iken bu ittifakın amacı bölgeye hakim olmak ve Beşşar Esad’ın  içinde bulunduğu çıkmazdan çıkarmaktır.

SURİYE’DE RUSYA KUMARI

Bassel OUDAT
WeeklyAhram

Suriye’de Rusya’nın askeri müdahalesi herkes tarafından sürprizle karşılandı.   
Ancak Rus askeri müdahalesi, büyük resmin sadece bir parçası. Geçtiğimiz haftalarda, dünya ve bölgesel liderlerin birçoğu Suriye Cumhurbaşkanının geçiş aşamasında iktidarda kalabileceği konusunda Rusya ile aynı fikirde olduklarını belirterek Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad liderliğindeki rejime karşı tutumlarını yumuşattılar.

Bu görüşü ilk kez Avusturya Dışişleri Bakanı dile getirdi. Fakat çok geçmeden İspanyollar, Amerikalılar, Almanlar ve hatta Türkler bile aynı şeyleri söylediler.

Rusya’nın Suriye müdahalesinin, ABD’nin onayı olmadan gerçekleşmesi olası değil.

Ordunun muhalif ve yandaşlarından gelen tüm haberlere rağmen Rusya’nın çabalarında ciddi olup olmadığı ve Amerikalıları dışarıda tutup tutamayacağı, İranlıları uzaklaştırıp uzaklaştıramayacakları ve muhalefetin iş birliği içinde olmasını sağlayıp sağlayamayacağını bilmek zor.

SURİYE’DE KAOTİK KARIŞTIRICILARA RUS BASKINLARI EKLENDİ
Gulf Times

Uzmanlar, Suriye’de Rus hava saldırılarının başlamasını, özellikle çoklu aktörlerin farklı yönlere çektiği ve kendi çıkarlarına hizmet ettiği bir savaşa yeni bir boyut eklediğini söylüyor.

1990’lardaki Bosna savaşında olduğu gibi geçmişte inanılmaz karmaşık çok yönlü çatışmalar vardı. Fakat şimdi risk çok daha büyük.

Birleşik Krallık Hizmetler Enstitüsünde araştırmacı olan Shashank Joshi,”Eğer İran Suriye’yi kaybederse, Ortadoğu’daki en büyük müttefikini kaybeder. Eğer Rusya, Suriye’yi kaybederse, bu Rusya’ya, tecritle karşı karşıya bulunduğu zamanlara doğru büyük bir jeopolitik darbe olur” dedi.

BATI’NIN HAVA KUVVETLERİ ‘HELAL’ İKEN RUSYA HAVA KUVVETLERİ NİÇİN ‘HARAM’?

Abdulbari ATVAN
Raialyoum

Batı liderliğindeki ittifak, BM kararı olmaksızın ve Suriyeli yetkililerden bunu yapmaları için bir davet almaksızın Suriye ve Irak’taki IŞİD hedeflerini bombalıyor.
Kimse, Suriye’nin gökyüzü, gece ve gündüz üzerinde gezen Batı ve Doğu’nun uçakları ile dolu iken Suriye’nin “egemenliğinden” bahsedemez. Suriye artık bölgesel nüfuz için bir Moskova-Washington mücadele arenası haline geldi. Bundan fazlasının olmamasını umut edelim.

SURİYE’DE RUSYA’NIN ROLÜ

Ali İBRAHİM
Şark Al awsat

Eski Sovyetler Birliğinin çöküşünden sonra kurulan yeni dünya düzeni tarafından neredeyse otuz yıllık marjinalleşmeden sonra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Moskova’yı bir kez daha dünyanın siyasi haritasına koymayı başardığını kabul etmek gerekir.

Şüphesiz Rusya, Suriye krizinde 1960’lı ve 1970’li yıllar boyunca eski Sovyetler Birliği ve ABD için bir savaş alanı olan bölgeye güçlü bir geri dönüş yapmak için bir şans yakaladı.

Soğuk savaşın dönüşüne mi tanık olacağız? Bu kuruntu altında olmak bir hatadır. Rusya’nın Beşşar Esad Suriye’sine saldırı uçağı ve silah gönderdiği doğrudur. Ancak Putin bir televizyon programında Suriye’de doğrudan müdahale için hiçbir Rus askerinin bulunmadığını söyledi.

Rusya, Suriye krizinde olumlu bir rol oynamak istiyor.

ABD KAYIP ZAMANDA HAREKET EDİYOR
Alarab

ABD’nin önündeki seçenekler sınırlı ve onun müttefikleri Moskova tarafından dayatılan hava saldırıları ile Rusya’nın meydan okuması karşısında şaşkın durumda.

Amerika Birleşik Devletleri, İslam Devleti örgütünü Suriye’den kovmak için binlerce Suriyeli muhalif savaşçıya silah desteği sağlamayı ve onlara yardımcı olmak için hava saldırıları düzenlemeyi planlıyor.
Ancak analistler, binlerce savaşçının eğitilmesinin yıllarca sürebileceği için bu programın uygulama şansının olmadığı görüşünde birleşiyor.