G?ND?N?M

11 Kas?m Cumartesi g?n? Evrensel?de yer alan habere g?re:
Gaziosmanpa?a?da bulunan T?rko?lu Ambalaj A? ve T?rko?lu Grafik A??de i?yeri panosuna as?lan bir yaz? ile i??ilere halen verilmekte olan ikramiye, yakacak paras? gibi sosyal haklar?n 2007?den itibaren kald?r?ld??? bildirildi.
??verenin, haklar?n? gasp eden bu tutumu kar??s?nda toplant? isteyen i??ilerle toplant? yapan m?d?r ??al??mak isteyenler ?al??s?n, ?al??mak istemeyenler istifa edip gitsin? diyerek tavr?n? ortaya koydu.
Bu tutuma kar??l?k olarak i??iler haklar?ndan vazge?meyeceklerini, aksi halde tazminatlar?n?n verilmesini istediler. Bir listeye topluca isimlerini yaz?p bu ko?ullar alt?nda ?al??mayacaklar?n? bildirdiler.
Cuma g?n? ya?anan bu olaylardan sonra i??iler pazartesi ve sal? g?nlerinde de tepkilerini s?rd?rd?ler ve ??le yemeklerine ??kmad?lar.
Bu geli?meler ?zerine i?veren duyurusunu panodan indirdi ve i??ilere hi?bir a??klama yapmad?. Ancak ??leden sonra d?rt i??iyi i?ten att?.
Haberde ge?en olay? ?nce yasalar ve hukuk a??s?ndan de?erlendirelim.
Bir i?letmede veya i?yerinde yasada veya s?zle?mede yer almasa da i??iye baz? ?demeler veya haklar sa?lanm?? ve bu durum belli bir s?re s?rd?r?lerek s?reklilik kazanm??sa bu haklar art?k i??iler bak?m?ndan kazan?lm?? haklar olarak de?erlendirilir. Bu haklar ?i?yeri uygulamas?? ad?yla an?lmaktad?r. ??yeri uygulamas? haline gelen haklar?n i?veren taraf?ndan tek yanl? olarak ortadan kald?r?lmas? halinde i??i, i? s?zle?mesini/akdini hakl? nedenle feshedebilir ve tazminata hak kazan?r. ??verenin bu tutumu 4857 say?l? ?? Kanunu?nun 24/e maddesinde belirtilen ?ahlak ve iyi niyet kurallar?na uymayan davran??lar? aras?ndad?r.
???ilerin i?ten ??kar?lmalar? halinde k?dem ve ihbar tazminatlar?n?n hesab?nda g?nl?k br?t ?cretleri baz al?nmaktad?r. G?nl?k br?t ?cret hesaplan?rken, ?crete ikramiye, yol ve yemek ?cretleri ve varsa di?er haklar (e?itim yard?m?, g?da yard?m?, yakacak yard?m? vb) da eklenerek hesap yap?lmaktad?r. Bu nedenle patronlar sosyal haklar? gasp ettiklerinde sadece bu haklar?n ?denmesini engellemi? olmayacaklar, ayr?ca i??ilere ?demek zorunda kalacaklar? k?dem ve ihbar tazminatlar?, senelik izin ?cretleri vb di?er haklar?n? da belli miktarda azaltm?? olacaklard?r. Onun i?indir ki i??iyi ili?ine kadar s?m?rmek ve m?mk?n olsa hi? ?cret vermeden ?al??t?rmak isteyen patron i?in i??iye ?dedi?i ikramiye, yol, yemek ve yakacak ?creti, e?itim yard?m? vb sosyal haklar gereksiz y?k olarak g?r?nmektedir.
Evrensel?in haberine konu olan olayda i??iler patronun dayatmas? kar??s?nda birlikte ve do?ru tutum almay? ba?arm??lar ve sald?r?y? d?rt i??inin i?ten at?lmas? pahas?na da olsa geri p?sk?rtm??lerdir.
Ancak esnek ?al??man?n i? yasas? ile yasala?t??? ?lkemizde ?al??ma ya?am?nda her g?n yeni i??i hakk? gasplar? ya?anmaktad?r. Bu sald?r?lar kar??s?nda ancak birlikte ve ?rg?tl? bir tutum al?n?rsa ba?arman?n olanakl? oldu?unu ve ?rg?tlenmenin i?yerinden ba?lat?lmas? gerekti?ini bir an olsun ak?ldan ??karmamak gerekir.
Unutulmamas? gereken bir di?er konu ise sosyal haklar?n gasp?na ili?kin bu sald?r?n?n sadece T?rko?lu A? veya benzer i?yerleri ile s?n?rl? kalmayaca??d?r. Bu sald?r?lar bir b?t?n olarak i??i s?n?f?na y?nelmi? sald?r?lard?r. Bug?n T?rko?lu A??de ya?ananlar yar?n sizin i?yerinizde ya?anacakt?r.
O halde bu sald?r?lara kar?? birlikte ve ?rg?tl? tav?r almak ka??n?lmaz g?revdir.
Not: Cumartesi g?n? b?y?k bir t?renle topra?a verilen B. Ecevit i?in baz? sendika konfederasyonlar? dahil olmak ?zere ????i dostu? tan?mlamas? yap?ld?. Say?n Ecevit?in ?al??ma Bakanl??? d?neminde d?nemin ilerici-devrimci ko?ullar? i?inde sendikal haklar ve i??i haklar? konusunda ?nemli ?al??malar yapt??? ve yasalar ??kar?lmas?na ?nc?l?k etti?i do?rudur. Ancak bug?n i??ilerin ya?ad??? s?k?nt?lar?n, i?veren bask?lar? ve ?rg?tlenme engellerinin de Ecevit h?k?metleri d?neminde ana g?vdesi olu?turulan ve AKP?nin yasala?t?rd???, IMF politikalar?na dayal? 4857 say?l? ?? Yasas??ndan kaynakland??? unutulmamal?d?r. Ge?mi?te i??i dostu olan B.Ecevit ne yaz?k ki bu niteli?ini koruyamadan ya?ama veda etti. Sevenlerine ba?sa?l??? dileriz.
Hasan H?seyin Evin