23 Kasım 2006 00:00

Gezici Sinema Festivali?nin kal?c? kitaplar?

Ankara Sinema Derne?i (ASD) bu y?l 12?ncisini d?zenledi?i Avrupa Filmleri Gezici Festivali kapsam?nda, sinema sanat??lar?n?n biyografilerini i?eren kitaplar da yay?ml?yor. Gezici festivallerde kitap yay?nlama ?al??mas?, ?nceki y?l H?lya Ko?yi?it kitab?yla ba?lat?l?yor.

Paylaş

Ankara Sinema Derne?i (ASD) bu y?l 12?ncisini d?zenledi?i Avrupa Filmleri Gezici Festivali kapsam?nda, sinema sanat??lar?n?n biyografilerini i?eren kitaplar da yay?ml?yor. Gezici festivallerde kitap yay?nlama ?al??mas?, ?nceki y?l H?lya Ko?yi?it kitab?yla ba?lat?l?yor.
Bu ?al??ma, ge?en y?l M?nir ?zkul ve L?tfi Akad kitab?yla s?rd?r?l?rken bu y?l ise, Kader: Zeki Demirkubuz, Kahkaha ve H?z?n: Sadri Al???k, Ad?: At?f Y?lmaz kitaplar? sinemaseverlerin be?enisine sunuluyor. Gelenek haline gelen kitap yay?mlama ?al??mas?, gezici sinema festivali ya?ad?k?a, sinemaya emek veren sanat??lar?n kitaplar? da yay?mlanacakt?r diye d???n?yorum.
Yay?mlanan kitaplar aras?nda Zeki Demirkubuz ile H?lya Ko?yi?it d???nda kalan sanat??lar hayatta de?iller. Bu ?al??mada, ?u an hayatta olmayan sanat??lar?n an?lar?n? ya?atmak, yeni ku?aklara eserlerini ve sanat?? ki?ili?ini tan?tmakla ?nemli bir g?revi yerine getiriyor ASD. Zira bu kitaplar gelecek ku?aklara bilgi aktar?m?nda bulunmak gibi bir misyon da ?stleniyor ve bunu s?rd?rece?e de benziyor.
Kitaplarda; sanat??n?n kimli?i, ki?ili?i, sinema sanat?yla ilgili g?r??leri, duru?u, hakk?nda yaz?lan yaz?lar ve kendisiyle yap?lan s?yle?ilerle, sinematografiler yer al?yor. Bir de kitab?n sonuna eklenen ilgi ?ekici foto?raflarla s?sleniyor.
Elimdeki kitaplar aras?nda, ge?en y?l yay?mlanan ?Akt?r Dedi?in Nedir ki?: M?nir ?zkul?, ?Ad?: At?f Y?lmaz? ve ?Kahkaha ve H?z?n: Sadri Al???k? adl? kitaplar?n? yay?na haz?rlayan Kurtulu? ?zyaz?c?, ?ok ?al??kan ve ?retken biri. Haz?rlad??? kitaplar da ?ok g?zel.
?te yandan, ?Kader: Zeki Demirkubuz? kitab?n? yay?na haz?rlayan S.Ruken ?zt?rk ise, hem Zeki Demirkubuz sinemas?yla ilgili yorumunda ve sanat??yla yapt??? s?yle?isinde, hem de derledi?i yaz?larla y?netmen hakk?nda dopdolu ve dosdo?ru bilgiler edinmemize yard?mc? oluyor.
Kitaplar, Dost Kitabevi Yay?nlar? ile Ankara Sinema Derne?i i?birli?iyle yay?mlan?yor. Kitaplar?n i?eri?i kadar kapak foto?raflar? da i? a??c? g?r?n?yor. Kitaplar?n haz?rlanmas?ndan yay?mlanmas?na kadarki s?re?te eme?i ge?enlere ?ellerinize sa?l?k? demek i?in sab?rs?zlan?yorum.
Kader: Zeki Demirkubuz
Kitab?n ba?lang?c?nda Demirkubuz?un ?Masumiyet? filminin kapan?? jeneri?inde yer alan Samuel Beckett??n o ?nl? dizesi bulunuyor: ?Hep denedin/ Hep yenildin/ Olsun/ Gene dene/ Gene yenil/ Daha iyi yenil.?
Ve altta J.P. Sartre?nin ?Ba?kalar? cehennemdir? s?z? Beckett??n s?zlerine e?lik ediyor.
Zeki Demirkubuz, sanat sinemas?nda ?zel bir yere sahip. Konu?may?, tart??may?, d???nmeyi ve sorgulamay? seven biri. Kendini yeti?tirmi? ve insan hakk?nda d???nd?klerini kamerayla kaydedip beyazperdeye aktarmay? ba?ar?yla s?rd?r?yor. Kameras?yla insana dair hikayeler anlat?yor. Zeki Demirkubuz?un ?Kader? adl? kitab?; hayattaki dertlerini, meselelerini aktarmak i?in sinemay? se?mi? bir y?netmeni, farkl? boyutlar?yla tan?mak isteyenlere bir imkan sunuyor.
Kitapta ?ok ilgin? yaz?lar yer al?yor. Birinci b?l?mde ?Zeki Demirkubuz ?zerine Yaz?lar? ba?l??? alt?nda toplanan yaz?lar ?unlar: Fredric Jameson?un ?Yeni T?rk Sinemas? ?zerine K?sa Notlar?, Chris Berry?nin, ?Zeki Demirkubuz: Karanl???n I????nda?, Olaf M?ller?in, ?T?rk Y?netmeni Sert ve Edebi Ufkuna Yol G?steren I??k.?
?kinci b?l?mde, ?Zeki Demirkubuz Filmleri? ba?l??? alt?ndaki yaz?lardan ilki Demirkubuz?un ?C Blok ?zerine Y?netmenin S?z??, ?Sineman?n Masumiyeti? ile ???plak G?zle Masum Katiller? yaz?s? Y?ld?r?m T?rker?e ait. ?Yazg?? filmine ait iki yaz? yer al?yor: ?Yazg??ya Bi?imsel bak??-F?rat Y?cel? ile ?Zeki Demirkubuz?un Yazg??s?-Asl? Daldal?, ??tiraf: Zeki Demirkubuz?un Sinemas?-S.Ruken ?zt?rk?, ?Bekleme Odas?: Ak?lda Kalmamay? Reddeden Biri-Fatih ?zg?ven? ve ?Kader: Duygusal Mecburiyet-Fatih ?zg?ven? yaz?lar?...
Kitab?n ???nc? b?l?m?nde, ?Zeki Demirkubuz S?yle?ileri? ba?l??? alt?nda y?netmenle yap?lan ayr? ayr? on ?? s?yle?i, kitab?n sonunda da y?netmenin filmografisi ve ?e?itli foto?raflardan olu?an ?Ek? b?l?m? yer al?yor. Kitab? okuyup bitirdikten sonra karanl?k bir sokakta gezinen Raskolnikov?u ve onu ?al??ma odas?n?n penceresinden seyreden Dostoyevski?yi hayal ediyorum. Bir de Dostoyevskiyen Demirkubuz?u?
Ad?: At?f Y?lmaz
?Ad??, nitelikli pop?ler T?rk sinemas?n?n en ?nde geleni deyince akla ilk gelendir. Sinemaseverler aras?nda At?f Y?lmaz?? bilmeyen yoktur. Elli y?l? a?k?n s?rede ?retti?i eserlere bakt???m?zda ?biraz ironik biraz erotik? ya da ?her devrin adam?? diye yak??t?rmalarda bulunulan ?nl? y?netmeni, At?f Y?lmaz?? g?r?r?z. Yak?n ?evresinde ?At?f Usta? olarak bilinen Y?lmaz, 9 Aral?k 1926 y?l?nda d?nyaya gelir. Ortaokul sonlar?na kadar Mersin?de ya?ar. Babas?n?n memuriyeti dolay?s?yla ?e?itli ?ehirleri dola??r. Liseye ?stanbul?da ba?lar, Mersin?de bitirir. ?niversite e?itimini ?stanbul?da s?rd?rd??? s?rada ressam Nuri ?yem?le tan???r. Resim ?al??malar?na kat?l?r. A?t?klar? bir sergi esnas?nda sinema ?evresiyle arkada?l?klar kurar. Semih Evin?e asistanl?k yapar. ?Mezar?m? Ta?tan Oyun? filminde asistanl?k ve senaryoculuk g?revini ?stlenir. H?seyin Peyda?n?n yar?m b?rakt??? bu filmi tamamlamak i?in y?netmenlik g?revini devralmas?n? saymazsak, y?netmenli?e 1951?de ?Kanl? Feryad? filmiyle ba?lar. Bug?ne kadar ??? TV dizisi 120?ye yak?n filmi y?netir.
Agah ?zg???e g?re At?f Y?lmaz, T?rk sinemas?nda bir markad?r ve en iyi ?? filmi de, ?Selvi Boylum Al yazmal?m?, ?Bir Yudum Sevgi? ile ?Ad? Vasfiye?dir.
Kitap; ?An?lar? ve ???z?mlemeler? diye iki ba?l?k alt?nda inceleniyor. Agah ?zg??, Ahmet Soner, Erdo?an Tokatl?, Erman ?ener, Kenan Ormanlar, Leyla ?zalp, Metin Deniz, ?mer Kavur, Orhan O?uz, Yal??n Tura, Yusuf Kur?enli, Halit Refi?, Tun? Ba?aran gibi sinemac?lardan, ele?tirmen Atilla Dorsay?a, e?i Deniz T?rkali?den, k?z? Kezban Arca Bat?beki?ye kadar yak?n ?evresinden bir?ok ki?inin yaz?lar? yer al?yor.
Kahkaha ve H?z?n: Sadri Al???k
T?rk sinemas?n?n yaratt??? karakterler ve ?izdi?i kompozisyonlarla simgele?mi? akt?r? Sadri Al???k i?in haz?rlanan bu kitap, ?nl? sinemac?ya bir sayg? duru?u niteli?inde. Sineman?n bu b?y?k emek?isini sadece bir akt?r olarak de?il, sanat?n hemen hemen her alan?na d??k?n ?ok y?nl? bir yarat?c? olarak de?erlendiren ?al??ma, ?nl? akt?r?n ?insan? yan?n? da t?m s?cakl???yla i?liyor. T?r sinemas?n?n kilometre ta?lar?ndan biri olan Sadri Al???k, sinema denen b?y?n?n en ?zel ve ayr?ks? isimlerinden biri olarak milyonlarca izleyicinin akl?nda ve kalbinde yer etti.
Kitap ?An?lar? ve ???z?mlemeler? diye iki ba?l?k alt?nda de?erlendiriliyor. Bu kitapta da Agah ?zg????n yaz?s? var. Sanat?? e?i ?olpan ?lhan ve o?lu Kerem Al???k??n yan?nda Nebil ?zgent?rk, Filiz Ak?n, Sevda Ferda?, Necip Sar?c?, Murat Meri?, Ayla Algan, Yavuz ?zkan ve Safa ?nal gibi sanat?? dostlar? an?lar?n? bizlerle payla??yorlar. Ayr?ca dokuz da ??z?mleme yaz?s? yer al?yor.
Kitaptaki yaz?lar aras?nda onu en iyi tarif eden Nebil ?zgent?rk??n yaz?s?yd?: ?Bedeni toprak olsa da, Turist ?mer?den Kaptan R?dvan?a, Muallim Bey?den Banazl? ?smail?e kadar y?re?imize i?lenen pek ?ok sinema karakteriyle g?n?llerde ya?ayan bir akt?r? anlatal?m? Bir in?aat i??isinden iki bu?uk liraya al?nm?? ?apkas?n?n alt?nda toplam??t? b?t?n bir d?nyay?? Biraz ?arlo?ydu, biraz Meddah, biraz ?smail D?mb?ll?, biraz Anthony Quinn, biraz Muammer Karaca, biraz da Na?it? Yani, bizi g?ld?ren ne kadar insan varsa onun ?apkas?ndan ??kard??? Sadri Al???k ?akayla kar???k? ?Ulan biz ?ld?kten sonra anla??laca??z bu memlekette, ?ld?kten sonra!...? Usta sanat?? 18 mart 1995 y?l?nda aram?zdan ayr?ld?.
Anla??ld? m? bu memlekette ger?ekten, anla??ld? m??
Vedat ?etin
ÖNCEKİ HABER

Geni? A?? veda etti

SONRAKİ HABER

?adi ?al?k eserleriyle an?l?yor

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...