?Palya?oluk ciddi meslektir?

Kocaman k?rm?z? burunlar?, rengarenk giysileri, parlak ayakkab?lar?, ya?amdaki ciddi oyunlar? incecikten yorumlayarak
b?y?k-k???k herkesin dudaklar?nda tebess?m b?rakan palyo?alar...Bazen bir tiyatro sahnesi, bazen televizyonda ?ocuk oyunu, bazen bir huzurevi, bazen bir hastane odas?, bazen de bir do?um g?n? partisi, tek ki?ilik bir oyun oynar gibi a??l?r onlar i?in perde. Ba?lay?nca muzipli?e, kimseler anlamaz hallerini, gizlerler y?zlerindeki boyalarla. Bu?ulu bakan g?zlerle hep g?ler ve ne?e sa?ar palya?olar. Palyo?oluk, bilindi?inin aksine ?ok ciddi bir meslek. ??nk? k???c?k ?ocuklar onlar?n hayal g?c?ne teslim edilir kar??la??nca...
1993 y?l?nda Turgut ?zakman??n ??Ah ?u Gen?ler?? isimli tiyatro oyununda ilk kez sahneye ??kt???n? ve sahne sanatlar?na duydu?u ilgi ile Ankara ?niversitesi Dil ve Tarih Co?rafya Fak?ltesi Tiyatro b?l?m?nden mezun, T?rkiye?de mesle?ini profesyonel olarak yapan az say?da palya?odan biri 30 ya??ndaki Teoman Tenikeci... Tenikeci, palya?oluk mesle?ini bir raslant? sonras? se?ti?ini ifade ediyor ve mesle?e ba?lamas?n?n hikayesini ??yle
anlat?yor: ??Ankara Tiyatro ?at??da bir arkada??m? ziyarete gitti?imde b?roda bir tela? g?rd?m. Bir palya?oluk i?i varm?? ama palya?o gelmemi?. Acil bir palya?o gerekiyormu?. Bana s?ylediler ben de kabul ettim. O g?n palya?oluk ile tan??t?k, ?imdi kopam?yoruz birbirimizden. Ama o bir g?nl?k ?ovun ard?ndan bu i?i ger?ekten ??renebilmek y?llar?m? ald?. Grotesk oyunculu?u inceledim. Yabanc? kaynaklardan palya?olu?u ara?t?rd?m. Alman bir palya?o ile ?al??t?m, bana yabanc?lar?n palya?oya bak???n? g?sterdi. Tek tekerlekli bisiklet kullanmay?, ilizyonu, vantrologlu?u ??rendim. En ?nemlisi ?ocuk psikolojisi ?zerine uzun s?re ?al??t?m, hala ?al???yorum. Palya?onun en b?y?k ??retmeni, bitmek t?kenmek bilmeyen hayal g??leri ile ?ocuklar... Bug?n Ankara Tiyatro ?at? K?lt?r Merkezinin hem orta??, hem y?neticisi, hem de palya?osuyum.?? Genellikle festivallerde ve ?zel g?nlerde palya?o istendi?ini belirten
Tenikeci, ??Hayatta g?lmeye ger?ekten ihtiyac? olanlar da var ama palya?oya ay?racak paralar? yok. Hastanelerdeki ?ocuklar veya huzurevindeki ya?l?lar... Ben ayda en az iki g?n?m? de onlara ay?r?yorum?? dedi.
Zor meslek
Palya?olu?un d??ar?dan ?yle g?r?nmese de ciddi bir meslek oldu?unu belirten Tenikeci, ??Palya?o pedagoji bilmeli, ilizyon, akrobasi ve vantrologluk yapabilmeli, sesini kontrol etmeli, d?zg?n konu?mal?. Bu bir oyunculuk ama
oynanan zor bir oyun?? dedi. Tenikeci, T?rkiye?de ger?ekten bu i?i meslek olarak yapanlar?n say?s?n?n bir
elin parmaklar?n? ge?medi?ii belirtti ve palya?oluk mesle?inin gereklerini ?u s?zlerle anlatt?: ??Bir palya?o ilk ?nce pedagoji bilmeli. Palya?o, ciddi bulunmaz, k???msenir, onunla g?l?p e?lenilir yaln?zca. B?y?kler i?in palya?o bu kadar basit. Oysa ?ocuklar palya?oya a??kt?r. Onlar?n g?z?nde ben kutsal bir varl?k gibiyim. Palya?onun a?z?n?zdan ??kan her harf, yapt??? her hareket bir anlam ta??r onlar i?in. Yapt?klar? taklit edilir, s?zleri tekrarlan?r. Bu y?zden ?ocu?a nas?l yakla??lmas? gerekti?ini bilmeli palya?o. Annesinin s?z?n? dinlemeyen ?ocuk benim s?ylediklerimi dinler. ?rne?in ben e?er ?ocuktan di?ini f?r?alamas?n? istediysem o ?ocuk eve gider gitmez s?yledi?imi yapar. ??nk? ben o k?l?kta onun inand??? biriyim. Bu i? ?ok sevimli ve g?zel g?r?nse de y?kledi?i sorumluluk ?ok ama ?ok b?y?k.
?ocuk ?ok k???kse palya?odan ilk ba?ta korkabilir. ??nk? onun i?in s?rad??? bir y?z. ?ocu?un korkutulmas? ileride dil tutulmas?ndan tutun da kendine olan g?venini kaybetmesine kadar bir ?ok sorunu do?urabilir. K???k bir bebe?e de nas?l yakla?mas? gerekti?ini bilmek zorunda palya?o.??
?Soytar? de?ildir?
T?rkiye?de tiyatro ile u?ra?an, bu konuda e?itim alm?? insanlar?n ?stanbul?da dizi pe?inde ko?tu?unu ya da devlet tiyatrolar?nda oyunculuk yapmak hevesinde oldu?unu ifade eden Tenikeci, ???lkemizde palya?o oyunculu?u ?zerine ?al??an kimse yok. Yurt d???nda ise palya?o okullar? var. Bu bo?luk beni bu alana itti. ?o?u zaman ?ocuklarlay?m ama b?y?klere de g?steri yap?yorum. Her ikisinde de yakalad???n?z nokta ayn?. Bir insan ne kadar yeti?kin olursa olsun i?inde bir yerlerde ?ocukluk kal?yor?? diye konu?tu.
Palya?olu?un bir oyunculuk oldu?unu ve bu i?i yapan insan?n ki?ili?ine yans?yacak kadar etkili oldu?una da dikkat ?eken Tenikeci, yapt??? i?e ??Soytar?l?k?? g?z?yle bak?lmas?ndan rahats?z oldu?unu s?yledi. ?nsanlar?n bu oyuna bak?? a??s? ile oyundan beklentilerinin stat?leri, ya?ad?klar? yer ve bulunduklar? toplulu?a g?re farkl?l?k g?sterdi?ini dile getiren Tenikeci, ?unlar? kaydetti: ??Herkesin ilk d???ncesi, ?bu adam beni e?lendirmek i?in var...? Bu, her iki taraf i?in de bir s?zs?z anla?ma. ?ocuk palya?oya her konuda merak etti?i sorular? sorar ya da oyun oynar. Yeti?kin ise hayatta ezilmi? ya da mutluluktan uzak olabilir. ?rne?in m?d?r?nden f?r?a yiyordur ya da kom?usu daha fazla para kazan?yordur, arkada??n?n l?ks bir arabas? vard?r onun yoktur. Bir?ok alanda alt s?ralarda yer alan ki?i, palya?oyu kendinden al?akta g?r?r ve garip s?zler s?yleyerek a?a??lamaya ?al???r. ?Ne haber lan soytar?? gibi... E?er yeti?kin ki?inin hayata bak??? daha olgun, hayat?nda mutluysa, palya?oya espri ile yakla??r, a?a??lamaya ?al??maz.??
Tenikeci, Ankara Tiyatro ?at? K?lt?r Merkezinin animasyon biriminde palya?oluk ?zerine e?itimler verdi?ini, gelecekte T?rkiye?de grotesk bir g?steri haz?rlamak istedi?ini s?yleyerek, hayallerini a??klad?.
Teoman Tenikeci, ??Palya?onun h?z?nl? bir havas? da vard?r. Genel olarak i? d???nda palya?onun mutsuz oldu?u san?l?r. Oysa hayattan zevk almayan, hayata e?lence g?z? ile bakmayan biri bu i?i yapamaz. Bilmiyorum belki de bu i?i yapt???m i?in hayattan zevk almaya ba?lad?m ve hayata e?lence g?z? ile bak?yorum. Zaten art?k kar??t?r?r oldum. Palya?o mu Teoman, Teoman m? palya?o?...?? (Ankara/AA)
R?za ?zel