28 Kasım 2006 00:00

Be? parma??n be?i bir de?il

Bilim insanlar?, insanlar?n genetik yap?lar?nda ?nemli farkl?l?klar oldu?unu ke?fetti. ?nsanlar? daha iyi anlamaya yarayacak bu ke?if, ayn? zamanda ?u an tedavi edilemez olarak kabul edilen hastal?klara, nelerin sebep oldu?unu da ??renmemize yard?mc? olacak.

Paylaş

Bilim insanlar?, insanlar?n genetik yap?lar?nda ?nemli farkl?l?klar oldu?unu ke?fetti. ?nsanlar? daha iyi anlamaya yarayacak bu ke?if, ayn? zamanda ?u an tedavi edilemez olarak kabul edilen hastal?klara, nelerin sebep oldu?unu da ??renmemize yard?mc? olacak.
Bu ke?if, insan gen haritas? ?zerinde ?al??an bilim insanlar?n? ?a??rtt?. Zira, bug?ne kadar insanlar aras?ndaki farklar?n ancak baz? genetik ?ifrelerdeki farkl? s?ralan??tan ibaret oldu?u d???n?l?yordu. Ancak ?imdi fark, "insanlar?n, genomu olu?turan baz? anahtar genlerin ?ok say?da kopyas?na sahip olmas?" olarak a??klan?yor. ?imdiye kadar genetik ?ifrelerin tamam? olan genomun ya da 'ya?am kitab?n?n' birka? kelimedeki harf farkl?l?klar? hari?, b?y?k ?l??de herkes i?in ayn? oldu?u fikri kabul g?r?yordu. Son ara?t?rma ise, kitab?n defalarca tekrar edilen ?ok farkl? c?mleler, paragraflar, hatta farkl? sayfalar i?erdi?ini g?sterdi.
?ki kopyadan fazlas?
Ara?t?rmaya g?re insanlar, y?zde 99 oran?nda birbirlerine benzemiyor, aralar?nda ?nceki inan??a g?re 10 kat fark var. Bu da baz? insanlar?n ciddi hastal?klara yakalanmas?n? a??kl?yor. Yeni yay?nlanan ara?t?rmaya g?re, insanlar her genden yaln?z (biri anneden biri babadan gelen) iki kopyaya sahip de?iller. ?nsanlar, ayn? genin farkl? kopyalar?n? ta??yabilirler, bu kopyan?n say?s? ise insandan insana de?i?ebilir. Ara?t?rma, gen kopyalar?n?n say?lar?n?n insandan insana farkl?l?k g?stermesinin hem normal hem de sa?l?kl? oldu?unu ?ne s?r?yor. Bunun yan? s?ra bilim insanlar?, anahtar baz? genlerin kayb?n?n ya da fazlaca kopyalanmas?n?n hastal?klara sebep olabilece?ini d???n?yor.
Bu ara?t?rma, 13 ara?t?rma merkezinden bilim insanlar?n?n imzas?yla, sayg?n bilim dergileri Nature, Nature Genetics ve Genome Research'de yay?nland?.
Cambridge'de Wellcome Trust Sanger Institute'de y?r?t?len ara?t?rman?n ?nde gelen isimlerinden Matthew Hurles, "Bizi ger?ekten ?a??rtan sonu?lardan biri DNA kopyalar?m?z?n ne kadar farkl? oldu?uydu. Bunun genom'un y?zde 12'si kadar oldu?unu bulgulad?k ki, bu daha ?nce hi? ortaya ??kmam??t?" diyor. Projenin di?er bir ismi Charles Lee, kopya say?lar?n?n farkl? olmas?yla hastal?klar aras?nda ba? bulundu?una dikkat ?ekiyor.
Ara?t?rmaya Asya, Avrupa ve Afrika k?kenli 270 ki?i kat?ld?. Bu ki?ilerin gen yap?lar?nda, genlerin en az y?zde 10'unun kopyaland??? ortaya ??kt?. Bilim insanlar?, hen?z neden baz? genlerin kopyalan?p baz?lar?n?n kopyalanmad???n? bilmiyor. Afrika k?kenli insanlarda AIDS vir?s? HIV'e kar?? diren? geni, G?neydo?u Asyal?larda s?tmay? ?nlemeye yard?mc? olan gen fazla kopyalan?yor. Di?er bir bulgu ise, Alzheimer ve Parkinson hastal??? ile ilgili genlerin kopyalar?n?n say?s?n?n farkl? olmas?.
Ayn? ara?t?rmaya g?re insan, ve en yak?n akrabas? ?empanze, san?ld??? gibi y?zde 99 de?il y?zde 96 benzer.
(The Independent'ten ?eviren ?zge Kuru)
Steve Connor
ÖNCEKİ HABER

Hayvanlarda e?cinsellik sorusu

SONRAKİ HABER

MEDYADA GE?EN HAFTA

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...