28 Kasım 2006 00:00

para maymunu bile bozuyor...

Ara?t?rma Yale ?niversitesi?nin maymun laboratuar?nda ba?l?yor. 7 adet capuchin maymunu, bir ana kafeste ve bir ?ok k???k deney kafesinde para kullanmay? ??reniyorlar. Para olarak g?m?? renkli somun kullan?l?yor.

Paylaş
Ara?t?rma Yale ?niversitesi?nin maymun laboratuar?nda ba?l?yor. 7 adet capuchin maymunu, bir ana kafeste ve bir ?ok k???k deney kafesinde para kullanmay? ??reniyorlar. Para olarak g?m?? renkli somun kullan?l?yor. S?re? gayet basit: Ana kafesten bir maymun al?n?p, deney kafesine konuluyor. Bu maymuna g?m?? renkli somun veriliyor. Maymun ?ncelikle somunu kokluyor, a?z?na sokuyor. Bu a?amada tepsi i?inde ?e?itli yiyecekler getiriliyor: Elma, ?z?m ve jell-o. Ama? her maymunun sevdi?i yiyecek t?r?n? bulmak ve bu yiyece?i elde etmek i?in paray? kullanmalar?n? sa?lamak. Deney kafesindeki maymun elmay? se?iyor. Ara?t?rmac?lar maymuna elmay? vermeden ?nce elinde paray? al?p elmay? ?yle veriyorlar. Bu s?re? haftalarca s?r?yor ve maymunlar birka? hafta sonra, ellerindeki somunun yani paran?n g?c?n? ke?fetmeye ba?l?yorlar. Maymunlar paran?n kullan?m?n?; ara?t?rmac?lar en ?ok tercih edilen yiyece?i ??rendikten sonra, yeni bir s?re? ba?l?yor: Fiyatland?rma. Bu yeni s?re?teki ama?, maymunlar?n insanlar gibi rasyonel kararlar verip veremedi?ini g?rmek. B?ylece ara?t?rmac?lar, bir ?ok maymunun tercihi olan jell-o?nun fiyat?n? iki kat?na, elman?n fiyat?n? yar?m somun ve ?z?m?n fiyat?n? 1 somun yap?yorlar. Sonu? ilgin?: Maymunlar paralar?n? en ?ok yemek alacak ?ekilde harcamaya ba?l?yorlar. 1 somun verip 2 elma almay?; 2 somun olan 1 adet jell-o almaya tercih ediyorlar. ?lerleyen g?nlerde, ana kafesten deney kafesine al?nan bir maymun, bir tepsi i?inde bulunan 12 somunu g?r?p aniden ??lg?na d?n?yor. Paralar?n bulundu?u tepsiyi ana kafese f?rlat?p kendisi de ana kafese dal?yor. G?kten para ya?d???n? g?ren ana kafesteki maymunlar, somunlar? kap??maya ba?l?yorlar. Olay kay?tlara maymun tarihindeki ilk ?banka soygunu? ve ?hapishane firar?? olarak ge?iyor.B?t?n bu kaos i?inde, ara?t?rmac?lar ana kafes i?indeki maymunlardan paray? geri almaya ?al???yorlar. Ortal?k biraz yat???nca erkek maymunlardan biri, di?i maymunlardan birine yakla??p ona elindeki somunlardan birini veriyor. Bunun kar??l???nda di?i maymun ve erkek maymun cinsel ili?kiye giriyorlar. ??in ilgin? yan?, bu iki maymunun i?i bittikten sonra, di?i maymun, erkekten ald??? paray? ara?t?rmac?ya getirip, bununla ?z?m almaya ?al???yor. Bu olay da kay?tlara maymun tarihindeki ilk ?fuhu?? olarak ge?iyor.?niversitenin ara?t?rma etik b?l?m?, maymunlar ?zerinde yap?lan para ara?t?rmas?n?n, maymunlar?n ya?am ko?ulunu, de?erlerini ve g?ndelik ya?amlar?n? tamamen de?i?tirdi?i ve zedeledi?i gerek?esiyle, ara?t?rmay? iptal edip, maymunlara para verilmesini yasakl?yor.
ÖNCEKİ HABER

Papa?y? beklerken

SONRAKİ HABER

ABAK?S

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...