28 Kasım 2006 00:00

RAMP I?IKLARI

Toplumcu ger?ek?i tiyatronun ?nemli yap?tlar?ndan biri say?lan, Sermet ?a?an??n yazd??? ?Ayak Bacak Fabrikas?? Trabzon Devlet Tiyatrosu taraf?ndan ?stanbul?da sahnelendi.

Paylaş

Toplumcu ger?ek?i tiyatronun ?nemli yap?tlar?ndan biri say?lan, Sermet ?a?an??n yazd??? ?Ayak Bacak Fabrikas?? Trabzon Devlet Tiyatrosu taraf?ndan ?stanbul?da sahnelendi. Y?netmen Co?kun Irmak?a ??smet K?ntay Tiyatro ?d?lleri?nde En ?yi Y?netmen ?d?l? kazand?ran oyunun kost?m tasar?m?n? Funda ?ebi, ???k tasar?m?n? Y?ksel Aymaz yapm??. Epik tiyatronun T?rkiye?de ?nemli temsilcilerinden olan ve gen? ya??nda yitirdi?imiz Sermet ?a?an, yazd??? b?t?n oyunlarda kapitalist s?m?r? sistemini, tarihsel ba?lam?yla ele al?r ve sorgular. Oyunlar?nda ya?am? diyalektik bir anlay??la kavrar ve de?i?imin zorunlulu?una vurgu yapar. ?a?an Ayak Bacak Fabrikas??da, derebeylik d?nemi ?retim ili?kilerinde iktidar sahiplerinin dinsel kurumlar? da arkalar?na alarak halk? nas?l kand?r?p s?m?rd???n? g?n?m?zle ili?kilendirerek ortaya koyar.
Oyunun konusu k?saca ??yle; hasat mevsiminde ?retim bollu?undan ?enlik yapan k?yl?lerden rahats?z olan derebeyleri, ?reticilerin bu?daylar?na el koymak isterler, kar??l???nda da k?yl?lere ?kara tohum? verilecektir. Oysa ?kara tohum? insan sa?l???na zararl? ve yiyeni fiziksel olarak k?t?r?m etmektedir. Oyunda ayd?n kesimi temsilen bir ?k?z vard?r, ?k?z halk? uyar?r, bu?daylar?n?z? vermeyin, kara tohum yemeyin diye. Derebeyleri ?k?z?n halk? k??k?rt??? ve ?rg?tledi?i duyumu ?zerine papazdan yard?m isterler. Papaz halk?n kutsal duygular?n? kullanarak k?yl?leri bu?daylar?n? vermeye ikna eder. ?k?z?n halk? uyarma ?abas? bo?a gitmi?tir. Sonunda halk kara tohum yemeye ba?lar ve birer birer k?t?r?m olurlar. Bu arada boyal? bas?n, kral, derebeyleri ve papaz?nda k?t?r?m oldu?u yalan?n? ortaya atar oysa b?yle bir durum yoktur. Derbeyleri, halk?n bu k?t?r?mden kurtulmas? i?in ?are olarak ayak bacak fabrikas? yapmay? ?nerirler krala, ancak fabrikan?n hammaddeleri bu?day kar??l???nda yabanc? ?lkelerden ithal edilecektir.
?ktidar sahiplerinin yalanla bezenmi? y?netim basiretsizli?i ve keyfi tutumlar?, halk?n sa?l???n? hi?e sayan ??kar ili?kilerinin s?n?fsal bir bak?? a??s?yla anlat?m? olan ?Ayak Bacak Fabrikas??n? Co?kun Irmak d???nsel ve g?rsel olan? iyi d???n?lm?? bir yorumla dengeleyerek g?rselle?tirmi?. Irmak, epik bir anlay??la kotard??? yorumunda, y?netenlerin pespayeliklerini ortaya koyarken, ayn? zamanda onlara yard?mc? olan, dinsel s?ylemi y?netenlerin ??kar? u?runa pazarlayan papaz? ve bu yalana ortak olan medyay? da bu namussuzlu?un bir par?as? say?yor. Irmak, nesnel ve ger?ek?i bir yakla??mla yorumlad??? olaylar? aktar?rken dengeli bir tutum izliyor. Taraflar?n her t?rl? d???n?? ve davran??lar? t?m boyutlar? ile abart?s?z olarak sahneye ta??n?yor. Ancak, yerinde bir kararla papaz?n tav?r ve davran??lar? daha anla??l?r olmak ve bir de komedi atmosferi yaratmak i?in abart?l?yor. Fakat bu yorum, rejinin genel ciddiyetine ayk?r? d??m?yor ve dozunda b?rak?l?yor. Oyunda ?yk?n?n anlat?m? gerek dil olarak gerekse de g?rsel olarak ?zenle kurgulanarak d?zeyli bir uyum yakalanm??.
Co?kun Irmak??n bu yorumuna g?rsel olarak en i?ten destek, oyuncular?n tak?m olarak i? uyumu ve ortak bir tarz yaratmalar?ndan geliyor, her bir oyuncu ?zerine d??en g?revi ciddiyet ve ?zenle yerine getiriyor. Birinci derebeyini yorumlayan U?ur Kele?, b?y?k bir istek, co?ku ve i?selle?tirilmi? bir yorumla sahnede m?kemmel bir oyunculuk ?rne?i veriyor. Kele?, tamamlanm?? bir ruh, beden ve dil b?t?nl??? ile seyircinin kar??s?na ??k?yor. Yorumunda derebeyini canl? bir fig?r olarak seyircinin y?z?ne f?rlat?yor ya?att??? en b?y?k namussuz olarak. Kele?, sesi ve tav?rlar?na i?selle?tirdi?i derebeyini karakter olarak s?m?r? ?ark?n?n en ?nemli par?as? oldu?u bilincinden hareketle oyunun ba? ki?isi yap?yor oyunculu?u ile. Entrika, kumpas ve dalaverenin ba? tertip?isi olarak derebeyinin t?m hallerini bilin?li bir tav?rla ortaya koyuyor. ?k?zde izledi?imiz Mesut Y?ce ?k?z? sessiz, sakin ve ak?lc? bir fig?r olarak ve biraz da korkak yanlar? ile oyunun ?nemli bir par?as? haline getiriyor.
Y?ce yorumu ile ?k?z?n bilin?li, ak?lc? ve uyaran yanlar?n? bunun yan?nda halktan kopuk ya?ay???n? dengeli bir g?rselle?tirme ile seyirciye sunuyor. Y?ce?nin oyunculu?unda estetik incelikle s?z?lm?? m?tevaz? bir g?steri var. Papaz rol?nde izledi?imiz M. Ceyhun Gen, papaz?n her t?rl? sahtekar ve ikiy?zl? ahlak?n? ?l??l? bir oyunculukla berrakla?t?r?yor. Gen, sesine ve mimiklerine ta??d??? bu sahtekar, ahlaks?z ve d?zenbaz? abart?s?z bir bi?imde, yerine g?re komik yerine g?re ciddi bir tav?rla ya?ayan bir varl?k haline getiriyor. Gen, gerek T?rkiye?de gerekse de d?nyan?n herhangi bir yerinde g?ncel olarak varl???n? s?rd?ren bu tipleri sahici bir yakla??mla yans?l?yor. K?yl?lerin ba??nda derebeyleri ve iktidarla ?at??an emek?i kad?n rol?nde izledi?imiz Meltem G?len? sesi, bak??lar? ve kararl? tav?rlar?yla inand?r?c? bir rol ??kar?yor ortaya. Oyuncular?n ?yk?n?n anlat?m? ve reji yorumun seyirlik olarak kotar?lmas? anlam?nda ?nemli katk?lar?n?n yan? s?ra yorumla ?nemli bir uyumda kost?m tasar?m?. Funda ?ebi?nin kost?m yorumu gerek oyunun tarihsel ba?lam?na gerekse de ?yk?n?n s?n?fsal ve toplumsal ki?ilerine uygun bir b?t?nl?k d???n?lerek kotar?lm??. Di?er yandan dekor i?in ayn? g?r??? belirtmek zor, keza dekor hem i?levsel de?il hem de kaba ve hantal. Oyunda kullan?lan orkestra orta?a?? and?ran m?zik yorumu ile i?itsel olarak ?nemli bir i?levselli?i yerine getiriyor ve duygusal olarak ?yk? ve olaylar?n anlat?m?nda melodik bir tat b?rak?yor.
Sonu? olarak Trabzon Devlet Tiyatrosu, T?rk tiyatrosunun yap? ta?lar?ndan bir oyun olan Ayak Bacak Fabrikas??n? uzun y?llar sonra sahneye aktarmakla teatral anlamda ?nemli bir sahne olay?n? ger?ekle?tirip, seyirciyle bulu?turuyor. Ba?ta Co?kun Irmak olmak ?zere eme?i ge?en b?t?n sanat??lar? ayr? ayr? kutlamak gerek.
Metin Boran
ÖNCEKİ HABER

Operasyonlara tepki

SONRAKİ HABER

Sans?re kar?? SSS!

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...