30 Kasım 2006 00:00

NATO resmen k?resel jandarma

Riga?daki zirvede, NATO?nun Avrupa ve ABD temsilcileri aras?ndaki g?r?? farkl?l?klar?nda herhangi bir uzla?ma belirtisi g?r?lmezken, Rusya Devlet Ba?kan? Vladimir Putin?in diplomatik manevras? da zirvenin en ?nemli g?ndem maddelerinden biri oldu.

Paylaş

Riga?daki zirvede, NATO?nun Avrupa ve ABD temsilcileri aras?ndaki g?r?? farkl?l?klar?nda herhangi bir uzla?ma belirtisi g?r?lmezken, Rusya Devlet Ba?kan? Vladimir Putin?in diplomatik manevras? da zirvenin en ?nemli g?ndem maddelerinden biri oldu.
?lk bak??ta, NATO zirvesinden aylar ?ncesinden kurgulanan sonu?lar?n ??kt??? s?ylenebilir:
Kara, deniz ve hava kuvvetlerinden olu?acak Acil Mukabele G?c? (NRF) devreye sokuldu.
Askeri ittifak?n 10-15 y?l boyunca izleyece?i strateji ve hedefleri ?zetleyen ?Kapsaml? Siyasi Y?nerge? kabul edildi.
NATO?nun tarihindeki en b?y?k askeri faaliyet alan? olan Afganistan?daki 30 bin ki?ilik askeri g?c?n direni??ilere kar?? sava??nda, ?kaynak, yetenek ve esnekli?in garanti alt?na al?nd???? a??kland?. Ayr?ca, NATO m?ttefiki ?lkeler Afganistan?da ?dayan??ma i?inde olduklar?n?? yinelediler.
NATO?ya ?yeli?i g?ndemde olan Balkan ?lkelerine ve G?ney Kore, Avusturalya gibi ?ortaklara? g?ven mesajlar? verilirken, G?rcistan ve Ukrayna ?sahiplenilerek? Rusya?ya di? g?sterildi.
NRF devrede
?te yandan, NATO m?ttefikleri asl?nda hi?bir konuda mutabakata varamad?. Aylard?r s?ren haz?rl?klara ra?men, NATO Avrupa Kuvvetleri Komutan? ABD?li General James Jones, zirveden bir g?n ?nce, NRF?nin devreye sokulabilmesi i?in ?haz?rl?klar?n tamamlanmas?? ?a?r?s? yapmak zorunda kald?. ?D?nyan?n herhangi bir b?lgesine 30 g?n i?inde m?dahale yetene?ine sahip? olan 25 bin ki?ilik NRF?nin askeri donan?m ve en ?nemlisi asker kayna?? hen?z belirlenmemi?ti. Sonunda ?ortak finansman? form?l? bulundu ve ?lkelerin tahh?t ettikleri askeri g??ler belirlendi.
Buna g?re T?rkiye, 2007?den itibaren NRF?nin kara g?c?n?n komutanl???n? ?stlenecek ve 3 bin askeri s?rekli haz?r bulunduracak. Ayr?ca, helikopter deste?i sa?layacak. Komutanl?k devredildikten sonra da 300 asker s?rekli NRF emrinde olacak.
Fransa ve Bel?ika, ABD taraf?ndan tasarlanan NRF?ye, Birle?mi? Milletler (BM) ve Avrupa Birli?i (AB) rollerinin k?s?tlanaca?? gerek?esiyle muhalefet ediyordu. ?ki Avrupa ?lkesi, ?ancak t?m NATO ?yesi ?lkelerin oybirli?i ile harekete ge?mesi? ?art?yla NRF?nin devreye girmesine onay verdi. B?ylece, NRF arac?l???yla herhangi bir ?lkeye ya da olaya m?dahale etmek isterse ABD, kar??s?nda Avrupa ?lkelerinin veto tehdidini bulacak.
Siyasi y?nerge
Kapsaml? Siyasi Y?nerge?nin ?tehditler? ve ?hedefler? gibi k?s?mlar? ABD?nin, ?harekete ge?me tarz?yla? ilgili k?s?mlar? ise yine Fransa ve Bel?ika?n?n izlerini ta??yor. Y?nergede, NATO?nun ?d?nyan?n t?m k??elerine, uzun s?reler i?in ola?an?st? kuvvetler g?nderebilmesi? hedefi belirtiliyor; ayr?ca, ?ter?rizm?, ?b?lgesel ?at??malar?, ?istikrars?z ?lkeler?, ?konvansiyonel silahlanma? gibi tehditlere kar?? NATO?nun ?n?kleer ve konvansiyonel silahlar?yla haz?r olaca??? kaydediliyor. Hemen arkas?ndan da, NATO?nun her t?rl? m?dahalesinde ayr? ayr?, ?ye ?lkelerin oybirli?inin aranaca?? ekleniyor. ?D?nyada bar??? koruman?n? BM G?venlik Konseyi?nin sorumlulu?unda oldu?u da vurgulan?yor.
Bu ??ekinceli? vurgular?n kayna??, Fransa Cumhurba?kan??n?n zirve g?n? ?ngiliz gazetesi The Guardian?daki makalesinde ve daha a??k olarak da, Fransa Savunma Bakan? Michele Alliot-Marie?nin Le Figaro?da yazd??? makalede g?r?l?yordu: ?K?resel i?birli?inin geli?tirilmesi, Avrupal?lar ve Kuzey Amerikal?lar aras?ndaki do?al dayan??may? suland?rabilir. Bu ayr?ca, Bat??n?n, kendisiyle ayn? g?r??te olmayanlara kar?? bir kampanya ba?latt??? y?n?nde yanl?? bir mesaj verir ki bu durumda ?medeniyetler ?at??mas?? fikrini dile getirenlerin s?ylemlerine katk? sa?lam?? oluruz.?
ABD D??i?leri Bakan Yard?mc?s? Nicholas Burns?un Avustralya ve G?ney Kore gibi ?lkelerin Irak ve Afganistan?daki askeri desteklerine ?minnettar olduklar?? y?n?ndeki vurgular? Avrupal?lar taraf?ndan duymazdan gelindi.
T?m bu tart??malara ra?men, zirve bildirisinde, NATO?ya kat?l?ma aday olan Arnavutluk, H?rvatistan ve Makedonya?ya 2008 y?l? i?in s?z verilirken, S?rbistan, Karada? ve Bosna Hersek?e i?birli?i kap?lar? araland?, G?rcistan ve Ukrayna?ya ?s?cak mesajlar? verildi. Bununla da yetinmeyen NATO, ?Akdeniz Diyalo?u? ?er?evesinde Fas, Tunus, Cezayir, Moritanya, ?rd?n, ?srail ve M?s?r ile temaslar?n? yo?unla?t?raca??n? ilan etti. G?ney Kore, Japonya, Avustralya ve Yeni Zelanda ile yak?nla?man?n s?rece?i mesaj? da verildi.
Zirvenin sonu? bildirgesinde ayr?ca, ?Kafkas ?lkelerinin toprak b?t?nl???n?n ?neminin? alt? ?izilerek, Rusya?n?n ?eperindeki G?rcistan, Ukrayna ve Azerbaycan?a ?sahip ??k?ld?.?
Afganistan meselesi
Zirvenin ba??ndan sonuna kadar bir numaral? g?ndem maddesi olan Afganistan konusunda da Fransa ve Almanya, ABD?nin t?m bask?lar?na ra?men askerlerini s?cak ?at??malar?n ya?and??? g?ney b?lgesine kayd?rmay? reddetti.
NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, bu tart??malar s?ras?nda, ?m?ttefiklerin sava?ta yaln?z b?rak?ld???? y?n?nde su?lamalar y?neltmekten bile geri durmad?. ABD Ba?kan? George Bush ve ?ngiltere Ba?bakan? Tony Blair birka? kez, Afganistan?da ?ek askeri destek? taleplerini dile getirdiler. Ancak elde edebildikleri, ?dayan??ma? mesajlar? ve ?Afganistan?daki askeri g??lerin g?rev k?s?tlamalar?n?n esneyece?i? y?n?ndeki vaatler oldu. Bir de, ?acil durumlarda s?cak ?at??malar i?indeki ABD, ?ngiltere, Kanada ve Hollanda birliklerinin yard?m?na yeti?ilece?i? y?n?ndeki s?zler. (DI? HABERLER)
ÖNCEKİ HABER

AB i?kence seferlerini biliyordu

SONRAKİ HABER

Lirik k?y?lardan pastoral tatlara...

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...