01 Aralık 2006 00:00
40 milyon can yakt?
AIDS (Edinilmi? Ba????kl?k Eksikli?i Sendromu) ilk kez 1981 y?l?nda ABD'de ad?n? duyurmu?tu. Ancak aradan ge?en onca y?la ra?men ba????kl?k sistemini ??kerten AIDS h?l? d?nyan?n en ?l?mc?l hastal???.
AIDS (Edinilmi? Ba????kl?k Eksikli?i Sendromu) ilk kez 1981 y?l?nda ABD'de ad?n? duyurmu?tu. Ancak aradan ge?en onca y?la ra?men ba????kl?k sistemini ??kerten AIDS h?l? d?nyan?n en ?l?mc?l hastal???.
Bu y?l, 2.9 milyon ki?i AIDS nedeniyle can verdi. BM AIDS'le M?cadele Program? (UNAIDS) verilerine g?re d?nyada HIV ta??yanlar?n say?s? 39.5 milyona ??kt?. 1 Aral?k D?nya AIDS G?n? dolay?s?yla yay?nlanan raporda, her g?n 11 bin ki?iye HIV bula?t???, bunun da y?lda 4.3 milyon ki?inin AIDS hastal???na yakaland??? anlam?na geldi?i vurguland?.
AIDS'e yeni yakalananlar?n y?zde 40'? 15-24 ya??ndaki gen?ler ve kad?nlar. Hastal???n art??? korunma yollar?n?n basitli?ine ve maliyetinin d???k olmas?na ra?men halen s?r?yor. Kuzey Afrika ve Ortado?u'da bula?ma oran?n?n y?zde 12, Sahraalt? Afrikas?'ndaysa y?zde 7 oran?nda artt???, d?nyan?n di?er b?lgelerinde bu oran?n nispeten sabit kald??? vurguland?.
Afrika k?tas? y?zde 63 HIV ta??y?c? oran? ve y?zde 72 AIDS sebebiyle ?l?m oran?yla d?nyan?n AIDS'ten en fazla etkilenen b?lgesi. 47 milyon ki?inin ya?ad??? G?ney Afrika'da 240 bini 15 ya??n alt?ndaki yakla??k 5.5 milyon ki?i HIV ta??yor, ancak bir?o?u bu vir?s? ta??d???ndan haberdar bile de?il. Bu da hastal???n bula?ma tehlikesini art?r?yor.
T?rkiye'de tedavi sorunu
T?rkiye'de ise AIDS hastal??? halen bilin?sizlik ve toplumsal bask? nedeniyle ?st? ?rt?len ?nemli bir tehlike. Hastal?k hakk?nda bilgi edinmek ve ?nlem almak hayati ?nem ta??yor. Zira, yetkililer AIDS hastas?n?n y?ll?k ila? giderinin 10 bin dolar? buldu?unu s?yleyerek T?rkiye'deki hastalar?n ila?lar?n?n zaman?nda temin edilememesi gibi sorunlarla kar??la?t?klar?n? itiraf ediyor.
Sa?l?k Bakanl???'na AIDS hastal???na ili?kin 1985 y?l?ndan bu y?l?n ilk 6 ay?na kadar olan d?nemde toplam 2 bin 412 vaka ve ta??y?c? bildirimi yap?ld??? belirtildi. Bakanl???n verilerine g?re, en fazla vaka ve ta??y?c? 30-34 aras? ya? grubunda bulunuyor. Bula?ma yollar?n?n ba??nda ise tedbirsiz heteroseks?el cinsel ili?ki geliyor. En fazla hasta ve ta??y?c?, s?ras?yla ?stanbul (181'i hasta toplam 732), ?zmir (53'? hasta 210) ve Ankara'da (41'i hasta toplam 125 ta??y?c?) ya??yor.
Halk?n HIV/AIDS'in bula?ma yollar? hakk?nda bilgilendirilmesi, g?venli ve sa?l?kl? cinsel hayat konusunda bilin?lendirilmesi, kondom kullan?m?n?n yayg?nla?t?r?lmas?n?n vurgulanmas?, HIV ile enfekte olanlara ayr?mc?l?k yap?lmamas? hastal?kla m?cadelenin gereklerinden.
Kondom kullan?m? ?nemli
Prof. Dr. Nuray ?zg?lnar ile uzman psikiyatrist F?sun Kayat?rk taraf?ndan HIV riski alt?ndaki gruplar?n de?erlendirildi?i bir ara?t?rmaya g?re ise, seks i??ilerinden baz?lar? her ili?kide, baz?lar? ise ?o?unlukla kondom kullan?rken, ak?llar?na hi? kondom kullanmak gelmedi?ini ifade edenler de var. Kondom kulland?klar?n? s?yleyenler ise ald?klar? tepkileri, "...baz? geri ?evirdi?imiz m??teriler kap?ya ??k?p, 'bu, prezervatif kullan?yor girmeyin' diye di?er m??terilere s?yl?yor" ?eklinde dile getirirken, "...bildi?im, tan?d???m temiz g?r?nen m??terilerle kondom kullanm?yorum" diyenler de var. (TOPLUM YA?AM)
AIDS'ten korunma
YAZARLAR
İhsan Çaralan
Bahçeli siyasete ayar çıtasını Erdoğan’ın en yakınına kadar çıkardı!
M. Sinan Birdal
Savaş: Öznel niyet ve nesnel çelişki
Koray R. Yılmaz
Ne “yoksul” bir “zenginlik”…
Turgay Olcayto
Sancılı düşünceler
Mustafa Yalçıner
Kapitalist kriz ve Türkiye…
Kamil Tekin Sürek
Şaşkın ördek
Alper Kaya
İki kupalı amatör
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
