L?MAN ARKASI

Almanya' n?n kuzeyinde Ruhr Havzas? olarak tan?mlanan b?lgede y?zy?llard?r maden i?letmecili?i yap?lmakta. Baz? ocaklar kapat?lsa da, k?m?r ?retimi planl? bir ?ekilde devam etmekte. Kapat?lan ocaklardan Bochum maden oca??n? gezmi?tim, yakla??k on y?l ?nce. 1232 y?l?ndan bu yana k?m?r ?retiminin yap?ld???, b?lgedeki 68 ocaktan biri olarak 1930 y?l?nda m?zeye d?n??t?r?len oca??n bacaa?z?ndaki sergi salonlar?nda, ge?mi?e ???k tutan r?lyef ve foto?raflar? incelemi?, Ruhr'un derinliklerinde madencilikle ilgili tarihi bilgiler edinmi?tim. Bochum'un bir madenci kenti olarak geli?imini simgeleyen maden kuyular?n? ve ocak ?evresini tan?tan foto?raf ve kitaplardan iki?er adet edinmi?; birer tanesini Zonguldak ?l K?lt?r M?d?rl???'ne vermi?tim. Bu seyahatimden, san?r?m bir y?l sonrayd?; Paris'te, 2. D?nya Sava?? d?neminde Nazi g??lerinin hangar olarak kulland?klar?, sava? sonras?, bar?? ve demokrasi g??lerinin i?liklere d?n??t?rd?kleri b?y?k bir k?lt?r merkezine gitmi?tim. Sergi, sinema, tiyatro salonlar?na, gen?lik evi, ?ocuk oyun odas?, gezi yollar?na d?n??t?r?len eski hangarlar ve ?evresini dola??rken; sava??n ne kadar k?t?, bar???n ne kadar iyi oldu?unu d???nm??t?m. Bir maden i??isi olarak, tiyatro salonunda pandomim g?sterisi yapm??, sokak tiyatrocular?ndan kom?n ?ark?lar?n? dinlemi?tim.
Zonguldak Lavuar?'n?n y?k?lma s?recinde, Kent ?nisiyatifi olarak arkada?larla bir araya gelince bu an?lar?m? anlatt?m. Makina m?hendisi bir arkada? da Norve?'te ya?ad?klar?n? anlatm??t?. Ba?kent Oslo'da; dokuma sanayinin b?y?k bir kurulu?u, fabrika olarak tasfiye edildikten sonra, end?stri alan?nda tarihi bir bina olarak koruma alt?na al?nm?? ve k?lt?r merkezine d?n??t?r?lm??. Arkada?, dokuma sanayiye ili?kin bir sergiyi gezmi?, klasik m?zik dinlemi?, kahve i?mi?, Oslo'nun g?be?indeki eski dokuma fabrikas?nda.
Nedense, T?rkiye s?n?rlar? i?inde bir yerden b?yle ?rnekler ?ok az verilebiliyor.
Ruhr Havzas?'n?n emekli madencisi, torununu elinden tutup veya bir misafiri ile kolkola kuyu vin?lerinin ?evresinde ge?mi?e yolculuk yaparak k???k bir fosili hediye olarak alabiliyor. Paris'te, bir gen?, belki, dedesinin anlatt?klar?ndan da esinlenerek; sava? kar??t? ?ark?lar s?yl?yor, dans ediyor, oyun oynuyor... Oslo'da, dokuma tezgahlar?n?n sesi bir piyano kon?ertosuna d?n??m??; ya?ama yeni ilmikler at?yor... Ba?ka ba?ka yerlerde, neler oluyor bilmiyoruz. Biz, Kent ?nisiyatifi olu?umundaki arkada?lar, bunlar? biliyor, bunlar? konu?uyoruz! Zonguldak Lavuar?, kent i?in end?striyel bir de?er olarak korunmas? gerekiyorsa - ki, gerekiyor - Koruma B?lge Kurulu "Konu Kurul g?ndeminde de?erlendirilip karar al?nana kadar tesisteki in?aai ve fiziki m?dahalelerin durdurulmas? hususunda" karar?n? yetkili mercilere iletti. Emme lakin, y?k?m devam ediyor!
O zaman, biz ba?ka ?eyler de konu?maya ba?l?yoruz! ?mr?m?z yeter de, emekli bir madenci olarak torunlar?m?za ille de bir ?eyler anlataca??z ya!
Anlatacaklar?m?z?n g?rsel bir yan? olsun istiyoruz. Lavuar alan?n?n, bir madenci kenti olarak Zonguldak'? en iyi ?ekilde tan?mlayacak mimari yap?s? ile korunarak; i?inde k?lt?r i?liklerinin, ?evresinde gezi yollar?n?n oldu?u b?y?k bir k?lt?r merkezine d?n??t?r?lmesini istiyoruz. Sergi, sinema, tiyatro salonlar?, k?t?phane, maden m?zesi, gen?lik evi, ?ocuk kul?pleri, spor alanlar? istiyoruz. Biz b?t?n bunlar?, sanat?? - ayd?n duyarl?l???yla, halk?m?z ad?na talep ediyoruz. Kimden talep ediyoruz? Halk?n oylar? ile iktidar olan h?k?met yetkililerinden, yerel y?neticilerden.
Kent ?nisiyatifi, lavuar konusunda bir panel - forum yap?lmas?n? g?ndeme alarak; sivil toplum ?rg?t?, sendika ve meslek odalar?ndan olu?an Zonguldak Demokrasi Platformu' na ?neride bulundu. Platform sekretaryas?, yaln?z lavuar konusunda de?il, daha bir?ok konuda kentte ya?anan olumsuzluklara kar?? g??birli?inin geli?mesi i?in geni? kat?l?ml? bir toplant? karar? alarak, temsilcilere ?a?r? yapt?.
Bor?lu kurum olan TTK ve Zonguldak Belediyesi'ne tahsis edilen lavuar?n, y?k?m s?recinde Koruma B?lge Kurulu'na k?lt?rel varl??? tescili i?in ba?vuruda bulunan, daha sonra kamuoyuna, alan?n mimari projesini haz?rlamaya taraf olduklar?n? a??klayan Mimarlar Odas? ?l Temsilcili?i, kamuoyunda yanl?? anla??ld?klar?n? belirterek, proje ?nerisi konusundaki a??klamalar?n? geri ?ekti.
Enerji Bakan? H. G?ler' in Zonguldak'ta, lavuar?n y?k?lmas? konusunda s?ylediklerinden ve Koruma B?lge Kurulu'nun 8 Aral?k'ta yerinde yapaca?? inceleme ve a??klayaca?? karar sonras?nda, kent i?in geni? bir end?striyel de?er olan lavuar i?in; bakal?m daha neler yaz?l?p, s?ylenecek...
Elekten neler ge?ecek... Ta? m?, k?m?r m? belli olacak. ?yi ki Demokrasi Platformu var, iyi ki demokrasi g??leri var!
Fahri Bozba?