BA?AK

D?nya Ticaret ?rg?t? (DT?) zirvelerinde k?resel demokrasi, ?oklu ticaret s?ylemleriyle bir dizi kararlar al?n?yor: E?it ?artlarda rekabet (!) ad?na tar?mda desteklemelerin kald?r?lmas?, g?mr?klerin azalt?larak s?f?rlanmas? vb. Fakat ABD ve Avrupa Birli?i, DT? zirvelerinde verdi?i s?zlerin hi? birini tutmuyor. Ama i? T?rkiye gibi ?lkelere gelince hemen DT??ye ?ikayet ba?l?yor. Uluslararas? mahkemelerin kurulmas? i?in giri?imler ba?lat?l?yor. Yapt?r?m tehditleri savruluyor.
Pirin?te uygulanan g?mr?kler sebebiyle T?rkiye?yi DT??ye ?ikayet eden ABD, istedi?ini ald?. T?rkiye, DT??n?n karar?n? beklemeden ABD?yle uzla?t?. Tehditle T?rkiye?yi hizaya getiren ABD, kendisi ne yap?yor acaba? 10 bin kadar pirin? ?reticisini y?ksek desteklerle memnun etmeyi s?rd?r?yor.
Kendi ?lkesindeki 25 bin zengin pamuk ?reticisini y?ksek oranda desteklemeye devam ediyor. Oysa DT? zirvelerinde en ?ok kavga edilen konular?n ba??nda, ABD?nin pamu?a verdi?i y?ksek destek geliyor.
T?rkiye?de ne oluyor?
Tar?m ve K?yi?leri Bakanl???, destek primi verece?i 7 tar?m ?r?n? aras?nda pamu?un da bulundu?unu a??klad?. Pamukta kilo ba??na verilecek destek 29 yeni kuru? (Ykr). H?k?met bu rakamla ?v?n?yor. Oysa basit bir hesapla, ortada ?v?n?lecek bir durumun olmad??? g?r?lebilir.
??yle ki; bu y?l pamu?un ?ift?iye maliyeti 1 YTL. Bu ko?ullarda ?ift?inin en az, y?zde 20 k?rla pamu?un kilosunu 1.20 YTL?ye satmas? gerekir. Peki ?imdi piyasadaki fiyat nedir? Pamu?un fiyat? 50 Ykr?ye kadar d??m?? durumda. Hadi ?ift?i k?rdan vazge?ti. Bu durumda bile zarar? 50 YKr. Zarar etmemesi i?in ?ift?iye en az 50 Ykr verilmeli. H?k?metin verdi?i destekleme primi ?retimi te?vik etmek gibi bir i?lev g?rmek bir yana, ?reticinin zarar?n?n yar?s?n? bile kar??layam?yor.
Pamuk, ya?, yem, g?da, tekstil gibi sekt?rlerin vazge?ilmez ?r?n?. T?rkiye?de 1 milyon 500 bin ton pamuk i?leniyor. Maalesef T?rkiye bu miktar?n, neredeyse yar?s?n?, 700 bin tonunu ithal ediyor. Pamuk ithalat?na y?ll?k bir milyar dolar civar?nda ?deme yap?l?yor. Oysa yabanc? ?lkelerin ?ift?isine ?denen bu para ?lke ?ift?isine aktar?lsa, pamuk ihtiyac?n? kar??layacak kadar pamuk ?retilebilir.
?ukurova?da ya?anan sel dolay?s?yla ?ok zor durumda kalan pamuk ?reticileri, ?imdi de a??klanan primin d???kl???n?n hayal k?r?kl???n? ya??yor. H?k?metin sahipsiz b?rakt??? ?reticiye sahip ??kmaya ?al??an birliklerin de ?n? kesilmeye ?al???l?yor. Tekstilcilerin baz?lar?, ?Birlikler fiyat? y?ksek tutarsa bu durum ithalat? cezbeder? gizli tehditlerini piyasaya s?rmeye ba?lad? bile...
G?mr?klerden, kendi ?lkeleri taraf?ndan s?bvanse edilmi? pamuk ?ok ucuza girerken, tekstilcinin de ?ithalat? tehdidini savurmas? kolay ve anla??l?rd?r. Tekstilcinin ?lke pamu?unu tercih etmesi i?in ?lkede ?retilen pamu?un ucuz olmas? gerekir. Bunun i?in de ?lke ?ift?isinin desteklenmesi gerekir. Fakat h?k?met ?lke pamu?unu, ithal pamukla rekabet edebilir bir d?zeyde desteklemiyor. ?reticilerin h?k?met ?zerinde ?rg?tl?, sonu? al?c? bir bask? uygulamalar? halinde ancak bu tablo de?i?ebilir.
Aksi halde ?ift?ilerin, ABD?nin pamu?u, h?k?metin yamu?u alt?nda ezilmekten kurtulmas? olas? de?ildir.
B?lent Falakao?lu