ABD bir dayana??n? daha yitiriyor

Ekvador?da devlet ba?kanl??? se?imlerini halk?? aday Rafael Correa?n?n kazanmas?yla, G?ney Amerika?daki ABD n?fuzu ciddi bir darbe daha ald?. 4 y?l i?in Devlet Ba?kan? olmas? beklenen Correa?n?n d?neminde Ekvador?un da Brezilya, Arjantin, Uruguay, Bolivya, Nikaragua ve ?ili gibi ABD?ye mesafeli yakla?mas? bekleniyor.
Ge?en senelerde, diktat?r Lucio Gutierrez deviren kitlesel halk eylemlerine sahne olan Ekvador?un, Latin Amerika?da ABD?nin ikinci b?y?k ham petrol kayna?? oldu?u ve b?lgedeki tek ABD askeri ?ss?n?n de bu ?lkede bulundu?u d???n?ld???nde, se?im sonu?lar? olduk?a ?nemli. 400 askerin bulundu?u Manta ?ss?n?n kullan?m izni 2009 y?l?nda doluyor ve Correa ?imdiden bu s?renin uzat?lmayaca??n? ilan etti.
Chavez ile ili?kisi
Correa, ABD kar??t? politikalar?yla tan?nan Venez?ella?n?n halk?? Devlet Ba?kan? Hugo Chavez ile yak?n dost. 2005 y?l?ndaki k?sa Maliye Bakanl??? d?neminde Correa, Venez?ella?ya giderek Chavez?i 300 milyon dolar bor? vermeye ikna etmi?ti. Hatta, Devlet Ba?kan? Alfredo Palacio taraf?ndan g?revden al?nmas?na neden olan bu ziyaret s?ras?nda Chavez?in evinde kalm??t?.
Neoliberalizme ve ABD?nin b?lge politikalar?n? ele?tirirken ?slubu da Chavez?i and?r?yor; ?Neoliberalizmin t?m sa?mal?klar?n? alt etmeliyiz. E?er dilerlerse 2009?da askeri ?slerini kapatmay?z, ama ABD de bunun kar??l???nda, bize Miami?de Ekvador askeri ?ss? kurmam?z i?in izin vermeli.?
Correa; Chavez?in, ABD Ba?kan? Bush?u ??eytan? diye nitelendirmesiyle ilgili bir soruya ise, ?Bush?a ?eytan demek ?eytana hakaret olur? diye kar??l?k verdi.
?te yandan, Correa, Chavez gibi askeri k?kenli de?il. Orta s?n?f bir aileden gelen gen? politikac?, ABD?deki Illinois ?niversitesi?nde ekonomi doktoras? yapt?ktan sonra, Ekvador?un ?cra Zumbahua b?lgesinde bir y?l boyunca g?n?ll? olarak yerlilere dersler verdi. B?lge halk? Correa?n?n o d?nemde yerli giysisi ?pan?o? giydi?ini ve y?rt?k ayakkab?lar?yla, ders verdi?i k?ylere iki ?? saat boyunca y?r?d???n? hat?rl?yor.
K?kl? de?i?im vaadi
Correa, renkli se?im kampanyas?nda k?rs?ye ??k?p belindeki deri kemeri m?zik e?li?inde sallay?nca, halk ?K?rba?la onlar? Correa? slogan?n? ?retti. ?K?rba?lanacak olanlar? ABD yanl?s? Ekvadorlu politikac?lard?.
E?itim ve sa?l?k gibi sosyal harcamalar?, ?lkenin d?? bor? ?demelerinin ?n?ne ge?irece?ini a??klayan Correa, gerekirse d?? bor?lar? ?demeyeceklerini de s?yledi. ?lkedeki yabanc? petrol ?irketleriyle anla?malar?n g?zden ge?irilece?ini de a??klayan yeni Ekvador Devlet Ba?kan?, ABD ile serbest ticaret anla?mas?na kar?? oldu?unu da vurgulad?.
Ger?i, se?imlerin ilk turunun ard?ndan, ABD kar??t? s?ylemlerini yumu?atmay? tercih etti. Zira, rakibi olan ABD yanl?s? Alvaro Noboa, ?Correa ve Chavez?in el ele vererek, Ekvador?u Venez?ella?ya ba?layaca??? y?n?nde kirli bir propagandaya ba?lam??t?. ?lkenin en b?y?k fabrikat?rlerinden olan Noboa, iktidara geldi?inde Venez?ella B?y?kel?isini s?n?rd??? edece?ini de s?zlerine ekledi.
Fakat, Ekvador?un 13 milyonluk n?fusunun b?y?k b?l?m?n? olu?turan yerliler, bu Chavez kar??t? s?ylemden o kadar etkilenmedi. Zaten yerlilerin birli?i olan ?CONAIE?, kendisi de ayn? k?kenden gelen Chavez ile yak?n ba?lara sahip ve se?imde, Correa en b?y?k deste?i buradan ald?.
Ekvadorlu yerliler, ABD?li misyoner gruplar?n faaliyetlerinden ve ya?ad?klar? ?evrelerin petrol ?irketleri taraf?ndan kirletilmesinden rahats?zlar. Chavez?in yabanc? ?irketleri s?n?rland?rmas? ve misyoner gruplar? engellemesi, Ekvador halk? i?inde de sempatiyle kar??lan?yor.
Geni? halk ittifak?
Correa?y? destekleyen ?Bar?? ?ttifak?? i?inde kom?nistler, sosyal demokratlar ve sendikalar da bulunuyor. Bu ittifak, 2005 Nisan ay?nda diktat?r Lucio Gutierrez?in h?k?metini devirerek g?c?n? ortaya koymu?tu.
Correa destek?isi ittifak?n di?er bir g??l? bile?eni de, ?Kichwa Konfederasyonu?. Chavez?in kurdu?u uluslararas? ?rg?t ?Bolivarc? Halklar Kongresi?ne kat?lan Kichwa Konfederasyonu Ba?kan? Humberto Cholango, Chavez?e deste?ini ??yle dile getirmi?ti: ?Kimse Venez?ella?daki Bolivarc? devrimi durduramaz. Bu oligar?ikleri ve Yankileri bozguna u?ratmaya devam edece?iz. Latin Amerika?n?n aya?a kalkarak emperyalizmi yenmesinin zaman? gelmi?tir. Ya?as?n Venez?ella halk?n?n zaferi!?
Chavez-Correa ittifak?n?n ba?lant? noktas? olarak da g?r?len Cholango, se?im bildirilerinde ise ?u ifadeleri kulland?: ?120 fabrikas? olan ve servetini ?ocuklar? s?m?rerek kazanan Noboa?n?n iktidar? ele ge?irerek ?lkemizin sular?n?, topraklar?n?, petrol?n?, madenlerini, ormanlar?n? ve biyolojik ?e?itlili?ini uluslararas? tekellere pe?ke? ?ekmesine izin vermeyece?iz.?
?imdi se?imler sona erdi ve art?k Correa?n?n ataca?? ad?mlar merak konusu. Bu ad?mlar i?erideki geni? halk ittifak? ve b?lgede Venez?ella, Bolivya ve K?ba?n?n deste?iyle ilerlerse, ABD b?lgedeki ?nemli dayanaklar?ndan birini daha yitirmi? olacak.

(*) ?Hugo Chavez: Petrol, Siyaset ve ABD?ye Meydan Okuma? kitab?n?n yazar?(Counterpunch?tan k?salt?larak ?eviren: Engin Esen)
Nikolas Kozlof*