05 Aralık 2006 00:00
?nsanl???n ilk ayini
70 bin y?ll?k bir alet ve ta?tan yap?lm?? bir piton ba??, insanl???n ilk dini t?reni hakk?nda ?ok ?ey anlat?yor. Bilim insanlar? insanl???n ilk kez ancak 40 bin y?l ?nce grup olarak ayin d?zenledi?i g?r???ndeydi. Ancak Botswana?n?n Kalahari ??l??ndeki bir ma?arada, arkeologlar?n ta?tan bir y?lan bulmas? ile bu inan?? de?i?ti. Ta? heykelin y?ksekli?i bir insan boyuna e?it.
70 bin y?ll?k bir alet ve ta?tan yap?lm?? bir piton ba??, insanl???n ilk dini t?reni hakk?nda ?ok ?ey anlat?yor. Bilim insanlar? insanl???n ilk kez ancak 40 bin y?l ?nce grup olarak ayin d?zenledi?i g?r???ndeydi. Ancak Botswana?n?n Kalahari ??l??ndeki bir ma?arada, arkeologlar?n ta?tan bir y?lan bulmas? ile bu inan?? de?i?ti. Ta? heykelin y?ksekli?i bir insan boyuna e?it.
Oslo ?niversitesi?nden Sheila Coulson ?Y?lan?n a?z?n? ve g?zlerini g?rebilirsiniz. Ger?ek bir piton gibi? diyor. Y?lan?n ?zerinde bulunan girintilere vuran g?ne? ger?ek bir y?lan derisi gibi parlamas?na neden oluyor. Geceleri ise ate?, insanda bu y?lan?n ger?ekten hareket etti?i hissini uyand?r?yor? dedi.
?rg?tlenme ve soyut d???nce
Daha da ?nemlisi, Coulson ve i? arkada?lar?, y?lan fig?r?n? bulduklar? yerde yapt?klar? bir ara?t?rmada, oraya binlerce kilometre ?teden getirilmi? oldu?u d???n?len ta?tan yap?lm?? m?zrak u?lar? buldular. Bu u?lar ate?te k?zd?r?lm?? ki, bu da ayinin bir par?as? olarak yorumlan?yor. ?Ta? devri insanlar? bu renkli m?zrak u?lar?n? alm?? ma?araya getirmi? ve onlar? burada yontmu?? diyor Coulson. ?Sadece k?rm?z? m?zrak u?lar? yak?lm??. Bu yap?lan el aletlerinin tahrip edilme t?reni. Normal ya?ant? izine rastlanmad?. Bu b?lgede s?radan aletler de bulunmad?.?
Coulson, bu ke?fin ?nemini ??yle anlat?yor: ?Bizim ke?fimiz insanl???n bizim d???nd???m?z tarihten daha ?nce ?rg?tlenme ve soyut d???nme kapasitesine sahip oldu?unu g?steriyor. T?m belirtiler, tarih ?ncesinde Tsodilo?nun ?zel bir yer olarak insanl?k taraf?ndan y?z bin y?l ?ncesinden bu yana bilindi?ini g?steriyor.?
Y?lan?n arkas?ndaki oda
Bilim insanlar?n? ?a??rtan ba?ka bir geli?me ise, y?lan fig?r?n?n arkas?nda bulunan oda oldu. Tahrip olan yerler buran?n ?ok eskiden beri kullan?ld???n? g?steriyor. Coulson, ayin liderinin burada kendisini g?r?nmez k?ld???n? s?yl?yor. ?Hem ma?aran?n i?ini rahat?a g?rebiliyor hem de kendi gizli kal?yordu. Bu gizli yerden konu?urken ses sanki y?lan?n kendisinden gelmi? gibi oluyordu. Lider her ?eyi kontrol etmek zorundayd?.?
Bilim insanlar?, bu ki?inin kendini g?stermemek i?in odadan emekleyerek ??kt???n? da bulgulad?.
Bu ke?if, ?lkede ?Tanr?lar?n da?lar?? ya da ?U?uldayan kayalar? olarak bilinen Tsodilo Tepeleri?nde yap?ld?. Buralar hakk?nda anlat?lan efsane ise, insanl???n burada y?landan yarat?ld??? ve tepelerin etraf?ndaki yataklar?n ise s?rekli su arayan y?lanlar taraf?ndan yap?ld???d?r.
Ma?aradaki resimler, Afrika?n?n en eski yerlilerine ait mitolojinin bir k?sm?n? do?rular nitelikte. Ma?araya ?izilen resimlerin olduk?a yayg?n oldu?u Tsodilo Tepeleri?ndeki bu ma?arada yaln?zca iki resim bulunuyor: Bir fil ve bir z?rafa resmi. Coulson bu nedenle, bulduklar? yerin olduk?a ?zel oldu?unu d???n?yor: ?Ma?arada Afrika yerlileri i?in ?nemli olan ?? hayvan? bulduk. Bu normal de?il. Binlerce kilometre ?teden bulduklar? m?zrak u?lar?n? ama?s?zca yakmad?lar. Par?alar yerine oturuyor. Bu bir ayin.?
(Livescience?dan ?eviren ?zge Kuru)
Robert Roy Britt
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
