05 Aralık 2006 00:00

G?ZLEMEV

1966 y?l?nda canland?rd??? Opal Kronkie rol?yle y?l?n en ba?ar?l? kad?n oyuncusu se?ilerek ?lhan ?skender ?d?l??ne de?er g?r?len Nisa Serezli'nin ?Tatl? Ka??k??n? benim ku?a??mdan kim an?msamaz ki!

Paylaş

1966 y?l?nda canland?rd??? Opal Kronkie rol?yle y?l?n en ba?ar?l? kad?n oyuncusu se?ilerek ?lhan ?skender ?d?l??ne de?er g?r?len Nisa Serezli'nin ?Tatl? Ka??k??n? benim ku?a??mdan kim an?msamaz ki! ?Tatl? Ka??k?, Nisa Serezli-Tolga A?k?ner Tiyatrosu'nda uzun s?re sahnede kald?. ?nsanlar? doland?rarak para kazanan ?? sevimli sahtek?r?n yolunun g?nlerden bir g?n rastlant? sonucu bir ??pl?kten ge?mesi ve ya?am?n? ??p toplayarak s?rd?ren Opal Kronkie ile tan??malar?n?n oldu?u tablo g?nlerce konu?uldu. ?? doland?r?c?n?n kolay yoldan zengin olma d???ncesiyle yeni planlar yapmalar?, ancak "Tatl? Ka??k" Opal'in onlar?n hayat?n? de?i?tirmesini konu edinen John Patrick'in "Tatl? Ka??k"?, Nisa Serezli-Tolga A?k?ner Tiyatrosu'nda g?zya?? ve kahkahalar aras?nda defalarca sahnelendikten sonra, Engin Orbey taraf?ndan yan?lm?yorsam 1977 y?l?nda sinemaya da uyarlanm??t?. Filmin Nisa Serezli, M?jde Ar, Mahmut Hekimo?lu, Ercan Yazgan, Nevzat A??kg?z'l? kadrosu i? yapt? m?, i?te oras?n? bilemiyorum.

?stanbul?da yeni bir salon: Fettah Ayta?
Sevginin, anlay???n, ho?g?r?n?n insanlar? nas?l etkiledi?ini anlatan John Patrick'in oyununu, bu kere de Bursa Devlet Tiyatrosu ele alm??. Duymu?sunuzdur, ?stanbul Devlet Tiyatrosu, daha do?rusu ?stanbul kenti, ge?enlerde yeni bir mek?na kavu?tu. 2003 y?l?nda ya?am?n? yitiren ?nl? e?itimci Fettah Ayta?'?n an?s?na, T?rker ?nano?lu Maslak Show Center Sahnesi'nde a??lan Fettah Ayta? Tiyatro Salonu, kap?lar?n? Bursa Devlet Tiyatrosu'nun i?te bu yap?m?yla a?t?. Neden Bursa Devlet Tiyatrosu, neden ?Tatl? Ka??k? ak?l indiremeyece?im. "Esbab? mucibi"nin a??klanmas?n? ise, her ne olursa olsun istemeyece?im, ilgilenmeyece?im.

Kuru kalm?? sayfalar dolusu sat?r
Diyece?im ?ncelikle oyunun y?netmeni Mustafa Kurt'a. Ahmet Levendo?lu'nun bilmem ka? y?l ?ncesizden g?n?m?ze, g?n?l rahatl???yla neredeyse ?kusursuz? diyebilece?im g?zelli?iyle gelen ?evirisini alm??, tamam da, ilk okuyu?undan sonra cans?z sayfalar parmaklar?n?n aras?nda canlanmaya ba?lamam??. Patrick/Levendo?lu ikilisinin sat?rlar? k???t ?zerine ge?irilmi? birtak?m semboller olmaktan kurtulamam??. Sahneye koyucu olarak bir tek s?zc???n anlam?na ruh katmay? d???nmemi?. S?zc?kler, Jacques Copeau'nun dedi?i gibi, sahneye koyucunun buyru?una uyarak gerekti?inde s?z haline gelir ve sessizli?e g?m?l?r, gerekti?inde jest olur ve y?zleri ayd?nlat?r ya! ?yle bir ?ey olmam??. Mustafa Kurt, belli heyecanlar?n ve olaylar?n s?n?rlar?n? ?izmemi?.
Sonrac???ma, Mustafa Kurt'un zihninde ya da ne bileyim sadece zihninde de?il duygular?n?n s?n?r? i?inde kalmas? gereken genel bir ritim duygusu olu?mam??. Olu?may?nca sat?rlar aras?ndan canlanmak i?in can atan yap?t, soluk al?p veremez olmu?. Bo?ulmu?. Oyun bir eylemdir tamam, oyuncuysa eylemin i?indeki insan, ona da s?z?m yok. ?yi de, sahneye koyucumuz bu eylemin yerini; bi?iminin, boyutlar?n?n s?n?rlar?n? ?izmeyi neden hi? mi hi? d???nmemi?? D???nmemi?.

Mustafa Kurt ?nemsememi?
Mustafa Kurt, diyelim bunca y?ld?r "Tatl? Ka??k"? izlememi?tir, izleyememi?tir; Nisa Serezli'yi de tan?mam?? oldu?unu varsayay?m. ?zlemek ya da izleyememek ko?ul de?il, ama bir oyunun sahneleme plan? olmaz m?? Oyunun yorumunda, kendi ?zel perspektifine yerle?tirilmesinde, belli bir oyuncunun belli bir anda belli bir durumda bulunmas?, belli bir heyecanla harekete ge?erek sahne ?zerinde belli bir noktaya yakla?mas? ya da o "belli" noktadan uzakla?mas? hi? mi ?nemli de?ildir? Bana sorarsa (ki neden sorsun) hem de ?ok ?nemlidir. Sahne ?zerinde temponun t?m oyuncular taraf?ndan ger?ekle?tirilmesi de ?nemlidir. Temponun d?zeyli olmas? da ?nemlidir. Diyaloglarda oyuncunun hi?bir zaman kendi repli?inin endi?esi i?inde olmamas? da ?nemlidir. Mustafa Kurt, ne yaz?k ki, bu ve benzeri olgular? hi? mi ?nemsememi?.

Kaz?m ?zt?rk??n bilmedi?i
Kaz?m ?zt?rk, nas?l bir ???k tasar?m? yapt?ysa, oyuncular?n y?zleri ?o?u zaman g?lgede kalmakta. Opal'i olabildi?ince ya?l? g?sterebilmek i?in 60 derecelik, 80 derecelik dik a?? kullanmay? denememi? ya da istememi? veya gerek g?rmemi?, bilemem. Makyaj-???k aras?ndaki dengesizlik seyirci taraf?ndan hemen alg?lan?yor. Bu da, oyunun a??r-aksak ak???n? daha bir etkiliyor, seyirci oyundan uzakla??yor. Bunu, ?zg?n?m ama Kaz?m ?zt?rk bilmiyor. ?evren Sarayo?lu'nun kost?mleri, oyuncular?n kost?mleriyle b?t?nle?en karakterler yaratmalar?na yard?mc? olacak nitelikte. ?irin Da?tekin'in dekoru oyunla ba?lant?l?, kendi i?inde iyi k?t? bir b?t?nl?k ta??makta diyece?im, fazla detaya inmeyece?im.

G?nah terazisinin ?teki kefesi: Oyuncular
Ne Bet?l F. G?k?er, ne Kemal Okur, ne ?brahim ?ahin, ne E. Cihan B?y?k???k, hele hele ne de Yunus Emre K?l?n?'?n olaylar? betimleme yetenekleri var. Bana k?zmas?nlar, s?ylemek zorunday?m bunlar?. Gloria'y?, Profes?r Bradford'u, Solomon'u, Doktoru, Polisi falan tan?m?yorlar. Tan?may?nca uyar?c?larla yan?tlamak, grup adaptasyonunu sa?lamak m?mk?n olmuyor. Oysa olmazsa olmaz kural bu, ama olmuyor. Bir bebe?i e?lendirebilmek i?in ?e?itli y?z hareketleri yapabilir, g?l?n? sesler ??karabilir insano?lu, ama s?rf bunlar? ba?ar?yor diye oyuncu olabilir mi? Elbette olamaz. Bir olay ya da durumu ?evreleyen genel ko?ullar? vurgulayamayan oyuncudan bana ne! Nesini yazay?m, neresini ele?tireyim.
Ama gene de soruvereyim: Y?llar?n usta oyuncusu Feyha ?elenk, karaya ak deyip seyirciyi buna inand?rman?n tiyatroda komedinin ikna edici g?c?n? ortaya ??kartt???n? hi? ku?kum yok ki benden daha iyi bilir. O halde neden oynam?yor ?elenk? Patrick'in oyununda dramatik ?rg? var, seyirciyi g?ld?rmek, g?r?nenin alt?ndakini g?ld?r?yle vermek amac? da var. ?eviri de g?zel? Feyha ?elenk, oyun i?inde bu gibi olgular? bireyselle?tirmiyor. Oyundaki olumsuzluklar? g?ld?r? yoluyla aktarmak gerekiyor, tekste var. Feyha ?elenk, bu aktarma i?leminin komedyenli?in y?ce yarat?c?l???na kald???n? pek?l? biliyor, inad?na yaratm?yor, yapm?yor.
Bilinsin istiyorum, "Tatl? Ka??k"?n ?l?m?ne b?t?n bunlar neden oluyor.
("G?ZLEMEV?"NDE 8 ARALIK CUMA G?N? YAZARIMIZIN BARSELONA ?ZLEN?MLER? G?ZLEM ALTINDA OLACAK.)
?st?n Akmen
ÖNCEKİ HABER

MKM Gepgen? Festivali?nde

SONRAKİ HABER

Galatasaray prestij ar?yor

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...