KONUM

Ge?ti?imiz hafta, ABD?nin i?galden bu yana uygulamaya ?al??t??? politikalardaki ba?ar?s?zl?klar nedeniyle, Irak ve b?lge politikas?n? de?i?tirmeye, yeniden d?zenlemeye y?neldi?ini belirtmi?tik. ABD?nin Irak politikas? ve i?galin durumu ile ilgili olarak ?zerinde 9 ay ?al???lan ?Irak ?al??ma Grubu? raporu ?ar?amba g?n? a??kland?. Eski D??i?leri bakanlar?ndan James Baker ile Lee Hamilton?un e?ba?kanl???n? yapt??? ?al??ma grubunun raporu, ABD?nin i?gal politikas?n?n iflas etti?inin alt?n? ?iziyor ve Bush y?netimine, ABD askerlerinin Irak?tan kademeli olarak ?ekilmesi, yetkilerin Irak h?k?metine devredilmesi ve istikrar?n sa?lanmas? i?in ?ran ve Suriye?nin de dahil oldu?u b?lge ?lkeleri ile siyasi ili?kilerin geli?tirilmesini ?neriyor.
Raporla ilgili tart??malar s?rerken Bush, ?ran ve Suriye?nin s?rece dahil edilmesi i?in ?a??r? u?lara destek sa?lamay? b?rakmalar? ve Irak h?k?metini desteklemeleri? gerekti?i y?n?nde bir a??klama yapt?. Bush?un bu a??klamas?, bir yandan ?ran ve Suriye ile do?rudan ili?ki geli?tirmeyi kolay kabul etmeyeceklerini ama ?te yandan da, g?r??melere tamamen kapal? olmad?klar?n? g?steriyor. Ba?ka bir ifadeyle Bush, ABD?nin b?lgesel ??karlar?na hizmet etmeleri ko?uluyla, ?ran ve Suriye?ye uzla?ma kap?lar?n? aral?yor.
Irak ?al??ma Grubu?nun raporu, T?rkiye?nin b?lgedeki konumu ve rol? konusunda da dikkat ?ekici de?erlendirmelere yer veriyor. Raporda, T?rkiye?nin Irak politikas? ?kendi i? istikrar?na tehdit olarak g?rd??? K?rt milliyet?ili?inin ?n?n? kesmeye ?al??mak? olarak ?zetleniyor. T?rkiye?nin, Kerk?k??n Irak K?rdistan??na dahil edilmesini engellemek amac?yla T?rkmen az?nl??? destekledi?inin de belirtildi?i raporda, T?rkiye?nin ?nemli bir S?nni M?sl?man ?lkesi olarak Irak?ta istikrar s?recine katk? sunmas? i?in, Washington?un PKK?ye y?nelik daha kat? bir tutum izlemesi gerekti?i vurgulan?yor. G?r?ld??? gibi rapor, ABD y?netimine T?rkiye?nin s?rece daha aktif kat?l?m?n?n sa?lanmas?n? ?neriyor ve bu ama?la T?rkiye?nin b?lge politikas?n?n en hassas noktas? olan K?rt sorunu ve PKK?ye kar?? tutum konusunun de?erlendirilmesini istiyor.
?ran ve Suriye?nin s?rece dahil edilmesi, T?rkiye?nin daha aktif rol ?stlenmesi ve Kerk?k??n stat?s?n?n belirlenmesi konusunda acele edilmemesi gibi ?nerileri i?eren ?al??ma grubu raporuna ilk ciddi tepkilerden biri, Irak K?rdistan? B?lgesel Y?netimi Ba?kan? Mesud Barzani?den geldi. Raporu ?ger?ek d??? ve uygunsuz? olarak de?erlendiren Barzani, James Baker??n kendilerine s?z vermesine ra?men, raporda b?lgenin ?zel stat?s?n?n dikkate al?nmad???n? belirtiyor. Barzani, Kerk?k ile ilgili olarak da, ?T?m gecikmelerin ciddi sonu?lar do?uraca??n? ve bu durumun b?lge halk? taraf?ndan kabul edilmeyece?i?ne dikkat ?ekiyor.
Irak raporunun, Barzani ve K?rt y?netiminde bir hayal k?r?kl???na yol a?t??? g?r?l?yor. ABD y?netimi raporu dikkate al?rsa, ABD?nin G?ney K?rtlerine verdi?i destek, yerini T?rkiye ve belki de ?ran ve Suriye?nin hassasiyetlerini g?zeten bir denge politikas?na terk edebilir. Bug?n, G?ney K?rtlerinin hayal k?r?kl???ndan s?yr?l?p, ABD i?in ??kar?n her zaman ?dostluk?tan ?nce geldi?ini g?rmeleri ve politikalar?n? buna g?re belirlemeleri gerekiyor.
Bush, kongre se?imlerindeki yenilgiden sonra, Savunma Bakan? Rumsfeld?i g?revden alarak yerine Baba Bush d?neminin CIA Ba?kan? olan ve T?rkiye?ye daha yak?n bir isim olarak de?erlendirilen Robert Gates?i getirmi?ti. Yine, Irak ?al??ma Grubu?nun raporunda T?rkiye ile ilgili olarak yer alan de?erlendirmeler, T?rkiye egemenleri ve gerici-?oven ?evreler taraf?ndan ABD?nin art?k T?rkiye?yi daha iyi anlamaya ba?lad??? bi?iminde yorumlan?yor. Oysa s?z konusu olan, T?rkiye?nin ??karlar?n?n g?zetilmesi de?il; aksine ?lke egemenlerinin ABD?nin b?lge politikas?n?n uygulanmas?nda daha ileriden g?rev ?stlenmesini sa?lamakt?r. T?rkiye egemenleri, K?rt sorununun ??z?m?nde bask? ve ?iddet politikalar?nda ?srar ettikleri ve b?lgeye K?rt d??manl??? penceresinden bakmaya devam ettikleri s?rece, T?rkiye?nin b?lgedeki rol? ve konumu emperyalizmin b?lge planlar?na eklemlenmekten ?teye ge?emeyecektir.
?etin Diyar