Tahran ile Riyad arasında işbirliği

ABD’nin Ortadoğu’daki yakın müttefiki Suudi Arabistan’a ilk resmi ziyaretini gerçekleştiren İran lideri Mahmud Ahmedinecad ile Suudi Kralı Abdullah arasında yapılan görüşmelerden, “özellikle komşu Irak başta olmak üzere Ortadoğu’da mezhep çatışmasına karşı işbirliği” kararları çıktı.
Kral Abdullah’la görüşen İran lideri Ahmedinecad, Tahran’a döndükten sonra yaptığı açıklamada, “iki ülkenin Müslüman dünyasını bölmeye çalışan düşmanca planlara karşı güç birliği yapacaklarını” söyledi.
Ortak girişim
Suudi Arabistan ile “İslam dünyasındaki komplolara karşı ortak girişim kararı aldıklarını” ifade eden Ahmedinecad, öğrenci ajansı ISNA’nın haberine göre Kral ile görüşmesinde, İslam dünyasının meselelerinin çözümünde iki ülkeye büyük sorumluluk düştüğünü ifade ederek “Bu nedenle İslam dünyasının gözü, İran ve Arabistan’ın üzerinde” dedi. “Görüşmede, bazı düşmanların Asya ülkeleri ve İslam dünyası arasında fitne projelerini de ele aldık” diyen Ahmedinecad, “Düşmanların İslam ülkelerine karşı komplo ve hedeflerini inceledik. Hem İran hem de Suudi Arabistan, düşmanların fitnelerine karşı uyanık” diye konuştu. Müslümanları düşman komplolarına karşı uyanık olmaya çağıran Ahmedinecad, iki ülkenin çoğu konuda aynı görüşe sahip olduğunu ve düşmanların “İslam bölgesine” hakim olmasına da karşı çıktığını kaydetti.
Ahmedinecad’ın, ABD’nin Ortadoğu’daki “bir numaralı müttefiki” Suudi Arabistan’a ziyareti ve görüşmeler sırasındaki tutumu, “nabız yoklama” diye değerlendirilmişti.
Suudi haber ajansı da Kralı Abdullah ile Ahmedinecad’ın, “şu anda Müslüman ulusları tehdit eden en büyük tehlikenin Sünniler ile Şiiler arasında bir çatışma çıkarma girişimleri olduğuna” dikkat çekerek “bunu durdurmak için çaba gösterilmesini kararlaştırdıklarını” duyurdu. Suudi Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına göre Ahmedinecad, Riyad’ın Lübnan’daki siyasi krizin çözümüne yönelik çabalarına da destek verdi. Suudi ve İranlı liderler, Filistinliler arasında birlik sağlanmasının önemine atıfta bulunurken Irak’ın bütünlüğüyle bağımsızlığının da korunmasını istedi.
Konuya ilişkin bir açıklama yapan Suudi Dışişleri Bakanı Prens Suud Faysal, “İki taraf da bölgedeki olası bir mezhep ayrılığını artıracak tüm girişimleri durdurma kararı aldı” açıklamasında bulundu.
Nükleer gündem yok
Diğer yandan görüşmelerde, İran’ın Batı baskısı altında olan nükleer faaliyetleri ise gündeme alınmadı. İran medyası zirveden önce, İran’ın nükleer programının da görüşmelerde gündeme geleceğini belirtmişti. Ancak Suudi haber ajansı SPA, zirvede bu konunun tartışılmadığını belirtti.
İran’ın, özellikle Irak, Lübnan ve Filistin’deki nüfuzundan endişe eden ABD ve diğer Batı ülkelerinin istekleri doğrultusunda, söz konusu ülkelere yönelik diplomatik girişimlerini artıran Arabistan, İran’a özellikle Lübnan Hizbullahı konusunda baskı yapıyor. İran’ın, bölgedeki etkisinden korkan ABD müttefiki ülkeler de Suudi Arabistan’ın girişimlerini destekliyor.
Suudi ve İranlı yetkililerin, Hizbullah ve müttefikleri liderliğinde Lübnan’da yaptıkları ve ABD destekli Fuad Sinyora hükümetini devirmeyi amaçladıkları eylemler sırasında, “arabuluculuk” amacıyla birçok kez bir araya geldikleri biliniyor. Ancak bu sırada ABD ve Fransa’yla görüşen Suudiler ile buna karşılık Suriye’yi göz ardı etmeyen İranlılar arasındaki görüşmeler, Lübnan’daki siyasi krizin çözülmesinde etkili olamamıştı.
ABD ambargo kulislerine başladı
Bu arada BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ve Almanya, nükleer programı dolayısıyla İran’a karşı BM yaptırımları uygulanması konusunda ikinci kez anlaşmaya varamazken İsrail ile ABD’li yetkililerin ise bu hafta içinde İran’a yönelik ambargoları görüşmek üzere bir araya gelecekleri öğrenildi. Görüşmelerde, İranlı şirketler ile bu şirketlerle iş yapan bankaların ve Tahran’ın nükleer faaliyetleriyle ilişkide olan şirketlerin hedef alınacağı ambargoların görüşülmesi bekleniyor.
ABD’li yetkili Stuart Levey’in, dün İsrail’de olması beklenirken hafta boyunca sürmesi beklenen görüşmelerde, Levey’in İsrail istihbaratı MOSSAD, Dışişleri Bakanı Tzipi Livni, Ulusal Güvenlik Konseyi ile Atom Enerjisi Komisyonu üyeleriyle görüşmesi bekleniyor. Ziyaretten önce Amerikalı gazete Washington Post’a konuşan Levey, “ambargoların, yaptırımlardan daha etkili olacağı görüşünde olduğunu” söyledi. (DIŞ HABERLER)