İlkbaharda neşenizi kaçırmayın

İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Uzmanı Sedat Özkan, Türkiye’de yapılan çalışmalarda depresyonun yaygınlık oranı yüzde 9-20 olarak saptandığını söylüyor. Depresyon hastalarının yüzde 80’i ise kadınlar. Mevsimsel depresyon için en tehlikeli mevsim ise yaklaşan ilkbahar ayları.

Mevsime göre sınıflandırdığımız depresyonlar ne şekilde görülür?
Bu bozukluklar, her yıl belli mevsimde ortaya çıkan, depresyon ve taşkınlık (mani) dönemleridir. Özellikle ilk görüldüğü dönemden sonra her yıl aynı zamanda tekrarlar. En yaygın görülen tipi depresyon dönemleridir. Hastalığın en yaygın görünümünün kış depresyonları olduğu belirtilmektedir. Düzenli olarak kış aylarında ortaya çıkan, ilkbaharda kendiliğinden geçen, yineleyici, atipik özelliklere sahip depresyonlardır.
İlkbahar başlangıçlı tip daha ciddidir, daha az görülür, bu tip mevsimsel depresyonda “intihar riski” daha fazladır.
Sonbahar başlangıçlı tip ise daha yaygındır, daha hafif seyreder, ayaktan tedavi edilebilirler. Bozukluğun daha çok kadınlarda görüldüğü; klinik tablonun endojen depresyonlu hastalardakine benzer şekilde çökkün duygudurum, enerji kaybı, sosyal geri çekilme, konsantrasyon güçlüğü gibi alışılagelmiş duygudurum ve bilişsel değişiklikler içeriğidir.
Güneş ışınlarının ve küresel ısınmanın depresyona etkisi nedir?
Son yıllarda gözlenen ve biyolojik olarak canlıların alışık olduğu dengeyi bozucu nitelikteki sıcaklık ve mevsim değişiklikleri canlıların ritmlerinin bozulmasına yol açmaktadır. Melatonin hormonu insanın fiziki hareketlerini yavaşlatan, uykulu ve bitkin yapan; ruh halini dingilleştiren bir hormondur, uyku hormonu olarak da bilinir ve beyinde karanlık ortamlarda üretilmeye başlar. Karanlık ortamlarda atan melatonin üretimi bu bez hormon üretimini artırır. Kış aylarında güneş ışığının azalması, gecelerin uzun, gündüzlerin kısa olması ve doğal olarak melatoninin çok üretilmesi mevsimsel duygulanım bozukluğuna yol açar. Bu açıdan bakılacak olursa artan güneşli gün sayısı mevsime bağlı depresyon yaşayanlarda olumlu etki edecekmiş gibi görünmektedir. Küresel ısınmanın sonucu olarak kışların çok daha sıcak ve güneşli geçmesinin görünürde mevsimsel depresyona olumlu etkisi var gibi gözükse de temel olarak doğal dengenin bozulmasının daha büyük sorunlar yaratacağı açıktır.
Eğer depresyonda iseniz….
Depresyonun bir hastalık olduğunu kabul edin ve uzmana başvurun.
Yalnız kalmamaya ve iletişime özen gösterin.
Olumsuz düşüncelerinizin gerçeğe uygunluğunu sınayın ve alternatif düşünce tarzı geliştirmeye çalışın. (İstanbul/EVRENSEL)
Sevim Kahraman