LİMAN ARKASI

1 Mayıs 1976' da Taksim'deydim. Kürsüye yakın bir yerden konuşmaları dinlemiş, üniversite öğrencisi arkadaşlarla beraber işçilerin gür sesi ile yankılanan alanda sloganlara katılmıştık. O gün, tiyatro sanatçısı Genco Erkal'ın, Nazım Hikmet'in şiirlerinden okuduğu dizeler halen kulaklarımda; "...Ben yanmasam / Sen yanmasan / Biz yanmasak / Nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa... "
1 Mayıs 1977'de Taksim'de değildim. Taksim alanında yüzbinlerce emekçi ile buluşabilmek için Saraçhane'den yürüyüşe başlayan onbinlerin arasındaydım. Tarlabaşı'ndan Taksim alanına girmek üzereydik ki; silahlar patladı! Siren sesleri, bağırış, çağırış... Panzerler, askeri araçlar üzerimize gelmeye başladı. Ara sokaklara dağıldık. Sloganlarımızı haykırıp bir araya geldiğimizde binaların tepelerinden üzerimize silahlarla ateş edildi. Son bir hamle yapıp alana girmek istediğimizde; asker ve polis çemberini aşmanın imkansız olduğunu gördük. Alanda neler olup bittiğini anlayamadan, her zamanki provokatif eylemlerden birini yaşadığımızı düşünerek, Karaköy rıhtımında dağıldık. Akşam haberlerinde, alanda ölenler ve yaralananlar olduğunu duyunca üzüntü ve bir şey yapamamamın utancı ile bütün gece uyuyamadım. Ertesi gün öğle saatlerinde Taksim alanına gittim. Bir gün önce yaşanılanların ipuçlarını veriyordu alan. Hele de Kazancı Yokuşu! Ezilerek, boğularak, kurşunlanarak ölen insanların bedenlerinden akan kan, Kazancı Yokuşu'nun parke taşları arasında pıhtılaşmış, kırmızı harç olmuştu.
O günden sonra Taksim alanı, bayramlarını kutlayacakları bir alan olarak işçi ve emekçilere verilmedi. Sendikalar, partiler, kitle örgütleri bu yasağı aşmak için değişik eylemler yaptılar. Bu yıl DİSK, 1977 1 Mayıs katliamının 30. yıldönümü nedeniyle İşçi Bayramı' nı Taksim alanında kutlama kararı aldı. 1 Mayıs'ta değişik güzergahlardan alana girmek isteyen işçi ve emekçilere polis izin vermedi. Emniyet güçleri jop kullandı, biber gazı sıktı... Yüzlerce emekçi gözaltına alındı. Valiliğin emri ile hiç yoktan tedbirlerle, metropol kentin göbeğinde halkın günlük yaşamı zora sokuldu. Trafik aksadı, öğrenciler okullarına gidemediler... Ölümcül bir olay olmadı fakat, 30 yıl önce yapılmak istenilen yapıldı! İşçi ve emekçilere gözdağı verilmek istendi. Temsilci düzeyinde de olsa, Zonguldak'tan da Taksim alanındaki 1 Mayıs kutlamalarına katılmak isteyenler oldu. Bir otobüsle İstanbul'a uğurladığımız arkadaşlar Dolmabahçe'den yukarıya çıkamamışlar.
Zonguldak'ta, 1 Mayıs'ta, Maden Mühendisleri Odası Lokali'nde 78'liler Vakfı'nın Taksim Şehitleri ile ilgili fotoğraf sergisi açıldı. Madenci Alanı'ndaki mitingde bin 500 kişi, saygı duruşu öncesi, Başaran'ın dizeleri ile o günü bir kez daha gözlerinin önüne getirdi;
" ... İşçinin olmuş gibi dünya
Tedirgindi koca kent
Korku düşmüştü yüreklerine
Karanlık adamların
Bomboştu apartımanlar oteller
Sinsi sinsi susuyordu Beyoğlu
Sinsi sinsi caddeler
Gizli namlulara dönmüştü
Sokak uçları
Birden
Çatal dillerini oynattı oyuklar
Binlerce yılan ıslığıyla
Ürperdi alan
Birden patladı tüfekler
Panzerler çığlıklar kan
Ölüm tutmuştu geçitleri
Devrildi öğretmenler işçiler öğrenciler
Devrildi bir meşe gibi
Köylüm kardeşim Hasan
Tuz buz oldu gözlerinde gökyüzü
Çiğnendi zulmün ayaklarıyla
Güzelim buğday tarlası
Taksim alanı kan ile duman
Oy analar gelinler
Ben yaralıyım
İlki değildi bu
Alçaklığın ihanetin
Her yerde aynıydı düşman
Dindiremez sancımı ağıtlar
Halkın yüreğinde otuz dört kurşun
Kanıyor okullar fabrikalar kondular
Taksim alanında bir top gülüm var
Her yıl yürek yürek açan
Bir top gül
Öfke gibi kan kırmızı
Aşk gibi sıcak
Kökleri içimizde bir top gül
Elleri nasırlı Hasan Ustalar
Ahmetler Osmanlar Aliler
Hala evlerine dönmeleri beklenen
Yıldız gözlü Jaleler
Dal gibi Nazanlar Ayşeler Nimetler
Het zalımlar işbirlikçiler
Diner mi o çağıltı
Onlarla soluk alıyor
Okullar fabrikalar
Yoksul kondular
Sınıf marşına dönüyor acı
Onlarla 1 Mayıslar
Dünyanın her yanından görünen
Çiçekli bir nar ağacı "
Fahri Bozbaş