GSS ücretsiz doğum iznini nasıl etkileyecek?
SORU: Ben şu an 7 aylık hamileyim ve yakında doğum iznimi kullanmak için rapor alarak işten ayrılacağım. Yasal doğum iznimin süresi bittikten sonra da ücretsiz izne ayrılmak istiyorum. Merak ettiğim konu yeni getirilen Genel Sağlık Sigortası benim ücretsiz izindeki durumumu nasıl etkileyecek? Ücretsiz izin süresi için prim ödemek durumu
İş Kanunu’nun 74. maddesi ‘Analık Halinde Çalışma ve Süt İzni’ başlığı altında kadın işçilerin doğum haklarını içerir. Bu düzenlemeye göre, kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde ise doğumdan önce çalıştırılmayacak 8 haftalık süreye 2 hafta daha eklenir.
Ancak, kadın işçi, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. 2011 yılında yeni getirilen bir düzenleme ile de “kadın işçinin erken doğum yapması halinde, doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır hükmü” getirilmiştir.
Bu süreler, kadın işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre, doğumdan önce ve sonra gerekirse doktor raporuyla artırılabilir.
Kadın işçiye, hamilelik süresince periyodik kontroller için ücretli izin de verilmelidir. Ayrıca, doktor raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi, sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu durumda işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.
İsteği halinde kadın işçiye, 16 haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde 18 haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.
Uygulamada işverenler kadın işçilerin ücretsiz izin kullanmalarını zora sokmaktadır. Kanun metninde, “… izin verilir” ifadesi yer aldığından işverenin iznine tabi bir durum değildir. Veya işveren süre konusunda pazarlık yapamaz. Kadın işçi ücretsiz izne ayrılacağını işverene yazılı olarak bildirdikten sonra, işveren bunu yerine getirmezse, bu durumda kadın işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir ve kıdem tazminatı alabilir.
Yasal doğum izni sırasında kadın işçiler geçici iş göremezlik ödeneğinden faydalanır. Ancak ücretsiz izin süresi açısından böyle bir uygulama söz konusu değildir.
Yeni Genel Sağlık Sigortası uygulamasına göre, ücretsiz izin kullananlar da gelir testine tabi tutuluyor.
Özel sektörde hizmet akdi ile 4-a kapsamında çalışan sigortalıların doğum sonrası ücretsiz izin açısından Genel Sağlık Sigortaları devam edecektir.
Eğer sigortalı kadın işçi, bir takvim yılında 30 günden fazla ücretsiz izin kullanması halinde sanki işten ayrılmış sigortalı gibi değerlendirilerek 10 gün kadar sağlık hizmeti alacaktır. Son bir yıl içinde 90 gün prim ödemesi var ise 3 ay daha sağlık hizmeti alabilecektir.
Eğer daha az ise, Kaymakamlıkların Sosyal yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat ederek gelir testine tabi olacaklardır. Gelir testi sonucuna göre hiç prim ödemeden ya da tespit edilen miktar kadar 35 – 213 TL arasında değişen GSS primi ödeyerek Sağlık Hizmetini hem kendileri hem de bakmakla yükümlü oldukları için alabileceklerdir. Ancak eşinin sigortası bulunması durumunda bakmakla yükümlü olunan kişi olarak da sağlık hizmetinden faydalanabileceklerdir.
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Tehlike nedir?
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Özgürlükçü Anayasa
1 Mayıs ve sonrası
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
