Taban ücretlerinin iyileştirilmesi isteniyor

Hükümet ile Türk-İş arasında sürdürülen ve çoğu “uzlaşmazlık” aşamasına gelen toplu iş sözleşmelerinde, Türk-İş, hükümetin ilk altı ay için yüzde 5 ve ikinci altı ay için ise yüzde 4’lük zam önerisini kabul etmedi. Kamu Koordinasyon Kurulu üyeleri, “taban ücretlerinin iyileştirilmesini”, düşük ücretleri yükseltecek bir politika izlenmesini istediler.
Türk-İş yönetimi ile Yol-İş, Harb-İş, Şeker-İş, Petrol-İş, Tarım-İş, Tez-Koop-İş ve Türkiye Maden-İş genel başkanlarından oluşan Koordinasyon Kurulu, hükümetin, Türk-İş’in önerilerine yaklaşımını ve TİS’te gelinen noktayı değerlendirdi. Türk-İş Genel Başkanı Salih Kılıç’ın görüşme konusunda bilgi verdiği Koordinasyon Kurulu’nda, edindiğimiz bilgilere göre taban ücretlerinin iyileştirilmesi istendi. İşkollarındaki ücretler arasında büyük farklılıklar olduğu, bazı işkollarında işçilerin 600-700 YTL ücret aldığının belirtildiği toplantıda, taban ücretlerinin belirli seviyeye kadar yükseltilmesi, daha sonra yüzdelik zam uygulanması istendi. Aksi takdirde kamudaki işçiler arasında ücret farklılığının daha da artacağı, yüzdelik zamların düşük ücretleri tatmin etmeyeceği ifade edildi.
Çalışma süreleri ve fazla mesai
Toplu iş sözleşmelerinde sıkıntı yaratan başka bir konu da günlük ve haftalık çalışma süreleri ve fazla mesai. Kamu-İş’in fazla mesai konusunda karşı teklifinin olduğunu belirten sendika başkanları, özellikle İş Yasası’ndaki hükümlerin aynen toplu iş sözleşmesine geçirilmesini getirecek olan bu teklifin kabul edilemeyeceğini ifade ettiler. Kamu-İş, İş Yasası’ndaki “haftalık çalışma süresi 45 saattir. 45 saatten fazlası, fazla çalışma olarak kabul edilir” hükmünün sözleşmelere geçirilmesini isterken, sendikacılar ise haftalık çalışma süresinin 40 saat, fazlasının ise fazla çalışma olarak geçirilmesinden yana. Sendikacılar, hükümet ile imzalanacak protokole, TİS’lerin eski metinlerindeki hükümlerin geçerli olduğuna dair bir ifadenin konulmasını istediler.
İkramiyeler konusunda da kamuda farklılıklar olduğunu belirten Koordinasyon Kurulu üyeleri, tüm işkollarında ikramiyelerin 120 gün olması, yani yılda 4 defa ikramiye verilmesinden yanalar.
Türk-İş’in önerileri
Türk-İş, hükümete ilettiği teklifte, ücret zamları dışında idari maddeler başlığı altında taleplerde de bulunmuştu. Bu taleplerden biri, 4857 sayılı İş Yasası’nın, ‘toplu işçi çıkarma’ başlıklı 29’uncu maddesinin 4’üncü fıkrası doğrultusunda toplu işten çıkarmalara karşı güvence idi. Teklifte bu talep, “İş Kanunu’nun 29’uncu maddesinin 4’üncü fıkrasına göre işyeri sendika temsilcisi ile işveren arasında yapılacak toplantıda görüş birliği sağlanamazsa, işveren toplu işten çıkarma düşüncesinden vazgeçer” şeklinde düzenlendi.
Türk-İş, TİS’den doğan parasal artışlara ait farkların, tutanağın imza tarihinden itibaren 5 gün içerisinde ödenmesini, gecikmeler için aylık yüzde 10 faiz işlemesini, iki ilave tediye ile iki ikramiye hakkına tüm toplu iş sözleşmelerinde ulaşılması ve bu hakkın korunmasının esas alınmasını; “TİS ile belirlenmiş günlük ve haftalık çalışma sürelerini aşan çalışmalar fazla çalışmadır, kıdem ve ihbar tazminatlarıyla ilgili maddelerde sadece işçi lehine düzenleme yapılabilir, ücrete bağlı olan (ikramiye vb.) ödemeler ile ücretin yüzdesi ile ifade edilen ya da ücret artışına bağlı olarak artan ödemelerde artış yapılmayacaktır” ifadelerinin de imzalanacak protokol metninde yer almasını istemişti. Türk-İş ayrıca, toplu iş sözleşmelerinde yer alan sosyal yardımlar, doğum, evlenme, yemek, prim, tazminat gibi ücrete bağlı olmayan ödemeler için de ücret zammı oranında ve ücretin zamlandığı tarih itibariyle zam yapılmasını talep etti.
Türk-İş’in bu önerilerinin hükümet tarafından ne kadarının karşılanacağı, Türk-İş’in tutumunun ne olacağı konusunda gözler, 19 Haziran’da yapılacak dördüncü görüşmeye çevrildi.

---

Grev aşamasına geliniyor

Türk-İş ile hükümet arasında anlaşma sağlanamaması, sendikaları grev kararı aşamasına getirdi. Yaklaşık 150 bin işçiyi ilgilendiren görüşmelerde uyuşmazlık, yaklaşık 100 bin işçiyi ilgilendiren görüşmelerde ise grev kararı öncesi arabulucu aşamasına gelindi. Resmi arabulucu çalışmasının tamamlanmasından sonraki 15 gün içinde anlaşma sağlanamazsa, sendikanın grev kararı alması gerekiyor. Hava-İş, genel merkez, merkez ve şube temsilciler kurullarını toplayarak THY ve Teknik AŞ’de süren sözleşmelere ilişkin şu kararı aldı: “İşverenin uzlaşmaz yaklaşımının devam etmesi halinde, yasal ve meşru tüm demokratik hakların kullanılması ve bundan sonraki resmi toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin de üyeye açık yapılması.” (Ankara/EVRENSEL)
Sultan Özer