Bölgeden seçime bakış 6

Van’a gitmek üzere Diyarbakır’dan bindiğimiz otobüs, Van’a yaklaşık 40 km kala birdenbire durdu. Meğer şehirlerarası yolcu taşıyan arabanın mazotu bitmiş. Yolculardan tepkiler yükselmeye başladı; “Mazotu nasıl kontrol etmezler”, “Ucuza kaçak mazot kullanıyorlar. O yüzden var mı yok mu, onu bile kontrol etmiyorlar.”
Yoldan geçen kamyonlardan alınan mazotun ardından yolumuza devam edebildik. Van Gölü’nün kenarına kurulu kent, tarihine vefasızlık yapmamış. Urartular döneminde başkent olan Tuşpa (şimdi ki Van) ismine her yerde rastlamak mümkün. Kimi otelin adını Tuşpa koymuş, kimi bakkalın adını, kimi de lokantanın… Bölgenin birçok kentinde görülen bozkırlık, Van’da yerini yeşillik ve ağaçlara bırakıyor.
450 bin yeşil kartlı
Tarihi kadar, kahvaltı salonlarıyla da ünlü Van’ın nüfusu 900 binlere kadar dayanmış. Nüfus artışında çatışmalarla birlikte gelen göçün büyük bir etkisi var.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre kentte 443 bin 204 kişi yeşil kartlı. Van Sanayi ve Ticaret Odası’na göre ildeki işsizlik oranı yüzde 65-70 dolaylarında. Kentteki işsizliği hemen hemen her köşe başında kurulan ve ağzına kadar dolu olan kahvelerde rahatlıkla görebiliyorsunuz.
Geçim kapısı kaçak mazot
Şehrin en büyük geçim kaynağı, tarım, hayvancılık ve İran sınırından yapılan mazot kaçakçılığı. Van’da 7 binin üzerinde kayıtlı kamyon var ve bunların kaçak mazot işiyle uğraştığı belirtiliyor. Vanlılar durumu şöyle anlatıyor: “İran’dan binek hayvanların sırtına bağlanan bidonlarla getirilen kaçak mazot, kamyonlardaki gizli depolara aktarılıyor. Kamyonlar, sınır köylerinden itibaren bölgedeki il ve ilçe merkezlerine kadar gezdirilerek gizli depolardaki kaçak mazota müşteri aranıyor.”
AKP aşiretleri ikna eder mi?
22 Temmuz’da yapılacak seçimlerde 7 milletvekili çıkaracak olan Van’da ilk etapta bir hareketlilik göze çarpmıyor. Ama mahalle aralarında ve kahvelerde seçim dillerden düşmüyor. Parti binalarında yoğun bir faaliyet var.
3 Kasım 2002 seçimlerinde 6 milletvekili çıkaran AKP, Cumhurbaşkanlığı seçiminde yaşanan “mağduriyet”i öne çıkarırken, annelere verilen “öğrenci parası”nı da koz olarak kullanıyor.
Van’da aşiretlerden aday göstermeyen AKP’nin tepki aldığı ve oy kaybı yaşayacağı belirtiliyor. Ancak seçime kadar “küskün” aşiretlerin ikna edileceği de konuşuluyor. AKP’nin ilk üç sırasında Hüseyin Çelik, İkram Dinçer ve Kerem Altun var. Mayıs ayında kent merkezinde 450 kişinin katılımıyla yapılan bir ankete göre AKP’nin oy oranının yüzde 40-43 civarında olduğu belirtildi.
DTP’nin hedefi üç vekil
DEHAP’ın 2002 seçimlerinde aldığı 105 bin oyu göz önüne alan DTP, kentte üç bağımsız milletvekili adayı gösterdi. Fatma Kurtalan, Sayım Kartal ve Özdal Üçer DTP’nin desteklediği bağımsız adaylar.
Seçim komisyonları kurarak çalışmalarını hızlandıran DTP, Van’ı da üç bölgeye ayırdı. DTP, şehir merkezinde Fatma Kurtalan; Erçiş, Muradiye ve Çaldıran’dan Sayım Kartal; Özalp, Gevaş, Gürpınar ve Başkale’den Özdal Üçer için oy isteyecek.
DTP, her aday için 40 binden fazla oy hedefliyor. Van’da CHP’ye şans tanımayan DTP’lilere göre yarış bağımsız adaylar ile AKP arasında geçecek.
CHP’nin adayları ‘sağdan’
Bölgede aşiret ve çevresi geniş ailelerle ayakta duran CHP, listenin ilk iki sırasına ANAP’lı Şerif Bedirhanoğlu ve DYP’li Paşa Kurşunoğlu’nu koymuş.
Buruki aşiretinden CHP Van Milletvekili Mehmet Kartal’ın adı ise listede yok. 110 köyde etkili olan Buruki aşiretinin 30 bin oyu olduğu iddia ediliyor. CHP’ye küsen aşiretin nasıl bir tutum izleyeceği merak ediliyor.
CHP’nin aday gösterdiği Bedirhanoğlu ve Kurşunluoğlu’nun da oy potansiyelinin yüksel olduğu kaydediliyor.
Vanlılara göre sandıktan 3 AKP’li, 3 bağımsız ve 1 CHP’li çıkar.

---

Halk seçim için ne diyor?
Altan Kazgan: Seçim havası yok. Zaten partilerin çıkardığı adayları halkı bayağı şaşırttı. Halkın istediği milletvekili adayları yok. Gerçekten şaşırdık. Bazı aşiretler ya da bazı gruplar istismar edildi. Ama AKP milletvekili çıkarır. Bağımsızların da şansı var. CHP bir milletvekili çıkar.
Mahmut Çevirmen: AKP’yi beğendik. Güzel işler yaptı.
Nedim Fil: Bağımsız aday Kazım Alaş çıkar. Ben oy vermem. Belki Alaş’a veririm. Hükümetten memnun değilim. Burada seyyar satıcılar vardı. AKP’li Belediye bu seyyar satıcılar mal alıp götürdü. Nereye götürdü, belli değil.
Kemal Altay: AKP çıkar. Millet AKP’yi istiyor.
Yaşar Akalın: AKP’ye vermiyoruz. Burada DTP’nin desteklediği üç bağımsız çıkar. Bir bağımsız daha var. O da çıkar. AKP’nin bütün yolsuzlukları ortadır. Bir tane ancak çıkarır.
Halit Arar: AKP vaat edilenleri gerçekleştiremedi. Bu yüzden halk AKP’ye kırgın. CHP ve bağımsız adaylar alır.
Ali Özbahçeci: Van’a ne yaptılar ki, sokaklardan geçemiyoruz. Dünya kadar borç bırakmış. Belediye kendi adamlarını işe alıyor. Onun dışında kimseyi almıyor.
Selahattin Yeşilgül: AKP Van’dan belki 2 tane milletvekili çıkarabilir. Ama Türkiye genelinde 400 milletvekili kaldırır. Ufak tefek tepkiler olabilir. Menfaatlerine dokunduğu içindir.
Fevzi Karabacak: CHP gelsin, Ağar gelsin, Mumcu gelsin. Burada görelim. Ben bir vatandaşım. Delikanlı olan gelsin meydana görelim onları. Televizyondan konuşmasınlar. Van’da belediyeden dolayı AKP’ye karşı ufak, tefek pürüzler var. Ama Van önemli değil, Türkiye önemli. 400 kişi gelecek Meclis’e. CHP, ANAP, DYP’nin yaptığı ayıptı. Bu millet bu ayıbı temizleyecek.
Veli Çiçeker: Van’da seçimler çok karışık. Burada genellikle aşiretler etkili. Bu aşiretlere yer verilmedi. AKP bazı menfaat gruplarına yer verdi. Aşiretler dışarıda kaldığı için AKP’ye oy vermeme kararı aldı. Bunlar Burukan ve Alan aşireti gibi büyük aşiretlerdir. İnşallah böyle devam eder. Tahminime göre AKP 1 ya da 2 milletvekili çıkarabilir. DTP’nin bağımsız adayları kesinlikle çıkar.

---

2002 Seçim Sonuçları

DEHAP 105.520yüzde 40.85
AKP 66.797yüzde 25.86
DYP 16.743yüzde 6.48
CHP 13.307yüzde 5.15
YARIN:Bölge’de CHP neden yok?