28 Haziran 2007 00:00
Bu Lincoln başka Lincoln!
Amerikan entelektüelleri içinde en istisna konumdaki simalardan biri olan Gore Vidalın Gayri Resmi Amerikan Tarihi roman dizisinin ikinci cildi Lincoln de Türkçede. Oldukça hacimli yedi ciltten oluşan dizinin asıl adı İmparatorluk ...
Amerikan entelektüelleri içinde en istisna konumdaki simalardan biri olan Gore Vidalın Gayri Resmi Amerikan Tarihi roman dizisinin ikinci cildi Lincoln de Türkçede. Oldukça hacimli yedi ciltten oluşan dizinin asıl adı İmparatorluk Öyküleri (Narratives of Empire).
Bugünkü Amerikan emperyalizminin temellerinin nasıl atıldığını anlamak bakımından çok önemli bir tarihi anlatıyor Vidalın roman dizisi. Lincoln romanı ise bu tarihin başta gelen kırılma noktalarından biri üzerine: Amerikan İç Savaşı. Kölecilik meselesinin kapitalist Kuzey eyaletleri ile köle emeğine dayalı tarımın egemen olduğu Güney arasında büyük bir gerilime neden olduğu dönemde, Abraham Lincolnün üstlendiği ABD başkanlığı, aslında kimsenin istediği bir mevki değildir. Güneyli eyaletler birlikten ayrılmaya başlamıştır. Gerginlik bir iç savaşa yol açar. 1861-1865 yılları arasında savaş yapılır ve sonunda Lincolnün önderliğindeki kölecilik karşıtları kazanır.
Uluslararası İşçi Birliğinin (Enternasyonal) Yöneticisi Karl Marxın Lincolne yazdığı kutlama mesajı, bu savaşın dünya tarihi ve işçi sınıfı açısından önemine işaret ediyor: Beyefendi, büyük bir çoğunlukla tekrar seçilmeniz dolayısıyla Amerikan halkını kutlarız. İlk seçilişinizin ihtiyatlı parolası köleci iktidara karşı direnme idiyse, yeniden seçilişinizin muzaffer savaş çığlığı da köleciliğe ölümdür. (...) Amerikan Bağımsızlık Savaşı orta sınıf için nasıl bir yükseliş çağı başlattıysa, Amerikan Anti-Köleci Savaşının da aynı şeyi işçi sınıfı için yapacağından Avrupalı işçiler emindirler. (22-29 Kasım 1864)
Ancak Amerikan resmi tarihinin İç Savaşı bu boyutlarıyla anlatmasını beklemek hayal olurdu. Romanın yazarı Gore Vidal, bu durumu şu sözlerle anlatıyor: Memleketimizin pek de matah olmayan folklorunun bir parçası da bizim sınıf sistemine sahip olmamamızdır; bir romancının sınıf sisteminden bahsetmesinin derin ve çoğunlukla da büsbütün akıl dışı bir öfkeye yol açacağı anlamına gelir bu. Ne de olsa ülkemizde gerçek bir demokrasinin (bir cumhuriyetin ya da katiyen bir oligarşinin değil) hüküm sürdüğünü ve akademik çalışmalarınızı ciddiye aldığınız takdirde, bizdeki meritokrasinin herkese açık olduğunu öğretmek için para alıyor öğretmenlerimiz. (Lincoln, sayfa VII)
Kısacası, Vidalin Lincolnü başka bir Lincoln anlatıyor. Futbolcu olan Lincoln değil, Amerikan resmi tarihinin anlattığı Başkan Lincoln de tam olarak değil. Romanda, taşralı bir avukat olarak göreve başlayan Lincolnün hırsların ve korkuların yönettiği Beyaz Sarayda günden güne nasıl kararlı ve ileri görüşlü bir lider haline geldiği adım adım anlatılıyor.
Amerikan tarihini öğrenmek için önemli bir fırsat. (KÜLTÜR SERVİSİ)
YAZARLAR
Mustafa Yalçıner
İsrail-İran güç gösterisi nereye varacak?
Nuray Sancar
Vatan millet ıstakoz
Bülent Falakaoğlu
Istakozun faturası!
Ahmet Yaşaroğlu
Çocuklar ve gençler kime emanet?
Adnan Gümüş
Köy Enstitüsü farkı, şehre ve geleneğe uymazlığı: Hümanist, yararcı, bütüncül köy rehberi
Yücel Özdemir
AB, İran’a karşı Türkiye’ye rol verme peşinde
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
