Fındıkçı yumuşadı ama tepkisini sürdürüyor

Ordu ve Giresun’da fındık vatandaşın siyasi tercihlerini tek başına belirleyecek kadar önemli. AKP, fındıkçıyla iktidarı döneminde açtığı arayı düzeltmeye çalışıyor. AKP’ye yönelik sert tepki kısmen azalmış olsa dahi öfke hâlâ dinmemiş. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın mitingi de henüz seçmenin kararını değiştirecek bir etki yapmış değil.
AKP iktidarı döneminde, fındığın değerini korumada ve üreticinin sorunlarını aşmada önemli bir işlev gören Fiskobirlik üzerinde hükümet baskısı hiç eksik olmadı. Hatta bu noktada AKP, üreticiyi karşısına almaktan hiç çekinmedi.
Yaşanan fındık krizinin sebebinin AKP iktidarı olduğunu bilen fındık üreticisi 100 bin kişiyle sokağa dökülerek hükümeti protesto etti. Hükümetin, “Bizimle ilgisi yok. Sorun Fiskobirlik’ten kaynaklandı” sözleri vatandaşı ikna etmedi.
Fiskobirlik’te yaşananlar üreticiyi savunmasız bırakmaya yönelik hükümet tutumunun en somut göstergesiydi aslında. 2003-2005 üretim sezonunda hükümet, ne fındık alımında ne de destekleme konusunda birliğe en ufak bir katkı sunmadı. Buna rağmen Fiskobirlik, ihracatı 2 milyar dolar düzeyine taşıdı. Fakat birliği desteklemeyen hükümet bir de birliğin şahdamarını kesti. Tarım satış kooperatiflerinin tek finansman kaynağı haline gelen Destekleme Fiyat İstikrar Fonu’ndan (DFİF) Fiskobirlik’in kredi alması engellendi. Üstelik bu engelleme, birliğin elinde ‘borcu yoktur’ belgesi olmasına rağmen yapıldı. Hükümet, 5 Nisan 2006 tarihli kararla, fındık alabilmesi için TMO’ya geniş yetkiler tanınken Fiskobirlik’in piyasaları düzenleme yetkisini elinden aldı.
Yara sarma çalışmaları...
AKP 100 bin kişilik eylemin ardından başlattığı yara sarma meşguliyetini seçim yaklaştıkça daha da artırdı. Milletvekili adayları seçim süreci başladığından beri köy köy ikna turları atıyor. Başbakan Erdoğan, Karadeniz’deki ilk mitingi Giresun’da yapmayı tercih etti. Giresun’da hatırı sayılır bir kalabalık toplandı. Kalabalık Erdoğan’ın fındıkla ilgili söyleyeceklerini merak ettiği için gelmişti meydana.
Başbakan Erdoğan fındık üreticilerinin beklentilerini bildiği için hem üreticilerin tepkisini çekmeyecek hem de fındık fiyatının düşük olmasını isteyen fındık lobisini kızdırmayacak, çok dikkatli bir dil kullanmaya özen gösterdi. “Benden fiyat açıklamamı bekliyorsunuz. Birileri ‘Fındık 8 YTL olacak’ diyor. Bekara karı boşamak kolay. Ben evliyim, 70 milyon vatan evladının sorumluluğunu üzerimde taşıyorum. Şu anki fiyatın üzerinde bir fiyatla çalışmamızı başlatacağız. Biz üreticimizi mağdur etmeyiz. Bundan hiç endişeniz olmasın.”
Fiskobirlik hamlesi
Başbakan Erdoğan, fındık üreticisi gözünde puan toplamaya çalıştığı hamlesini, iyice köşeye sıkıştırdığı Fiskobirlik’e yönelik açıklamalarıyla yaptı.
Başbakan, mitingin ardından Fiskobirlik Genel Müdürlüğü’nü ziyaret etti. Burada Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Pamuk ve TMO Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu ile görüşen Erdoğan, ‘fındık talimatı’ verdi: “Fındıkla ilgili TMO ve Fiskobirlik müşterek bir fiyat açıklasın; ama ödeme planını da açıklasın.” Erdoğan, hafta sonuna kadar 2 kurum neticeye varırsa pazartesi günü Bakanlar Kurulu’nda bunu değerlendirerek, nihai kararlarını verebileceklerini bildirdi. Başbakan, Fiskobirlik’in kendini toparlamasından sonra TMO’yu fındık işinden çekeceklerini de söyledi.
Yıllardır devlet yatırımı ve hizmet görmeyen Giresunlular kendilerini denizden koparan sahil yolunu hizmet olarak görüyor. Başbakan bunu bir koz olarak kullanıyor ve “Yıllarca yapılamayanı yaptık” diyerek seçmenin dikkatini başka noktalara çekmek istiyor. Bazı üreticileri etkilese de fındık siyasetteki baş yerini hâlâ koruyor. Fındık sezonu ile seçimin iç içe girmesi nedeniyle en çok konuşulan konu fındık. Ordu’da fındık üreticileriyle fındık ve seçim üzerine yaptığımız görüşmeler üreticinin tepkisinin sürdüğünü gösteriyor.
Nabzı fındık tutuyor
İyi bir fiyatla AKP’yi affetmeye hazır olanlar var. Hükümetin verdiğinin iki katını vereceklerini söyleyenleri inandırıcı bulmayanlar da... Muhalefetin 8 YTL’sine kısmen rağbet gösterenler de mevcut. Karadeniz Sahil Yolu ve diğer icraatlar, cumhurbaşkanlığı seçiminde muhalif partilerin tavırları elbette etkilemiş seçmeni fakat tepkileri olanların sayısı hâlâ çok fazla...
Karacaömer köyünden Erol Şahin durumu şöyle özetliyor: “Fındığa verilen değer insana verilen değerdir. Fındığı değerlendiren köylüye de değer veriyor demektir. Geçmiş dönemlerde fındığa değer veren olmuş ama son dönemlerde bu değer verilmemiş. Halkın elini tutacak, halktan yana partilerden yana olmalıyız. Bu partilerin büyümesi halkın da yararına olacaktır. Atatürk “Köylü milletin efendisidir” demiş ama biz köleyiz. Fındık fiyatlarımızı tüccarlar belirliyor. Bu nedenle de perişan ediyorlar Fakirliğe mahkum ediyorlar. Seçim zamanında gücümüzü göstermeliyiz. Emeğimizi koruyacak partilere yönelmeliyiz.” (EKONOMİ SERVİSİ)

---

Tefeciye mahkum edene oy yok
Hamdi Turcan (Yemişli köyü): Fındıkta hükümetin yanlış politikaları var. Fiskobirlik’le kör dövüşü yaptı. Fındık üreticilerine yazık oldu. Siyasetçiler Meclis’e gidince halkı unutuyor. 2006 fındığında yarı yarıya zarar ettik. 2003’te 5 YTL’ye sattığımız fındığı 2007’de 2.90 YTL’ye sattık. Herkes emeğinin karşılığını almalı. O zaman insanlar daha istekli çalışır.
Ramazan Öksüz (Yemişli köyü): Tek geçim kaynağımız fındık. Hükümet yetkilisi fındık var mı, yok mu bakmıyor. Oturdukları yerden fiyat veriyorlar. Masrafları kurtaramıyoruz. Fabrikatörler, tüccarlar 10 YTL de olsa 2 YTL’ye almaya çalışıyor. Hükümet bunu engellemeli.
Hüseyin Ürel (Aydınlar köyü): 2005 mağdurlarından biri de benim. Fındığın para etmesini istiyoruz. Hangi partiye oy vereceğimi bilmiyorum. Partilerden çok beklentimiz var. Bizi tefeciye yönlendirmesinler.
Bülbül Keleş: (Aydınlar köyü): Fındığımıza para vermediler. Fındık kendini kurtarmıyor. Fındığın peşinde süründük ama para alamadık. Fındığın fiyatını devlet belirlesin. Fakiri fukarayı düşünsünler. Tek fındığın gözüne bakıyoruz. Tayyip Erdoğan bizi mahvetti.