Seçim sonrası daha karışık

Anayasa Mahkemesi’nin, Cumhurbaşkanı Sezer ve CHP’nin Anayasa Değişiklik Paketi’nin iptaline ilişkin talebini reddetmesinin üzerine ekim ayında yapılacak referandum, cumhurbaşkanlığı seçim sürecini daha da karıştırdı. 22 Temmuz’da yapılacak seçimlerin ardından YSK’dan mazbatalarını alan milletvekilleri Meclis Başkanlık Divanı’nı oluşturacak ve hemen cumhurbaşkanlığı seçimine geçilecek. Seçilecek cumhurbaşkanı mevcut Anayasa hükümlerine göre seçilecek ve görev süresi 7 yıl olacak.
Yeni oluşacak Meclis’te, AKP’nin kaç milletvekilinin olacağı ve cumhurbaşkanını destek almadan seçip seçemeyeceği tartışmalar arasında. AKP, stratejisini 22 Temmuz seçimlerinin ardından oluşturmayı planlıyor. Yeni süreçte olasılıklar ve yapılabilecekler ise şöyle: “AKP, TBMM’ye 367 üzerinde milletvekili sokması durumunda cumhurbaşkanını tek başına seçebileceği gibi referandum süresini öne çekerek halkın seçmesini de sağlayabilir. AKP, milletvekili sayısının 367’nin altında olması durumunda ise muhalefetle anlaşarak bir cumhurbaşkanı seçmek zorunda kalacak.
Diğer bir olasılık ise Meclis tarafından seçilecek 11’inci cumhurbaşkanının görev süresini kısa tutacak anayasal değişiklikler sonrasında seçimin yapılması.”
AKP’nin Anayasa Mahkemesi’nin kararını pazartesi yapılacak Bakanlar Kurulu toplantısının ardından MYK’nın toplanarak görüşmesi bekleniyor. Cumhurbaşkanını yeni kurulacak Meclis’in seçeceği görüşünde olan CHP ise sandıktan AKP’nin çıkması halinde cumhurbaşkanlığı seçimi ile ülkenin yine krize sokulacağını düşüncesinde.
Sorunlara çözüm getirmeyecek
Emek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Nedim Köroğlu, referandumun AKP’nin istediği biçimde sonuçlanmasının cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili yaşanan sorunlara hiçbir biçimde çözüm getirmeyeceğini, tersine yeni sorunlara kapı açacağını ifade etti. Cumhurbaşkanlığına aday olabilmek için Meclis’ten aday gösterilirse 20 milletvekili, dışarıdan bir aday olursa 55 milletvekilinin imzasının aranması şartı ve yüksekokul mezunu olmak gibi kıstaslar aranmasını göstermelik değişiklikler olarak yorumlayan Köroğlu, “Emeği ile geçinen bir insanın hiçbir koşula bağlanmaksızın aday olamayacağı bir seçim asla demokratik olamayacaktır” dedi. (HABER MERKEZİ)

---

GÖRÜŞLER
Meclis 7 yıl için seçecek
Prof. Dr. Ülkü Azrak: Referandum ekim ayında yapılacak ama ekim ayına kadar yeni kurulacak Meclis’in cumhurbaşkanını seçmesi lazım. Referandumda halk olumlu oy verip de ‘cumhurbaşkanını biz seçeceğiz’ dedikleri takdirde Anayasa değişiklikleri yürürlüğe girecek. Şimdiki anayasanın hükümlerine göre seçimleri takiben yeni oluşacak Meclis YSK’nın mazbataları vermesinden sonra Meclis Başkanlık Divanı’nı oluşturacak ve hemen cumhurbaşkanlığı seçimine geçilecek. Değişiklik paketinde gördüğümüz gibi 11. Cumhurbaşkanı referandumla seçilmeyecek orada bir karışıklık var. O hükmü değiştirmeleri lazım. Meclis’in yeni seçeceği cumhurbaşkanı 7 yıl için seçilmiş olacak. Referandumda halk ‘cumhurbaşkanını halk seçsin’ dese bile bu ancak 7 yıl sonra yürürlüğe girer.
Referandum süresi geriye çekilsin
TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Burhan Kuzu: 22 Temmuz’da bir siyasi parti tek başına cumhurbaşkanını seçecek durumda olursa seçer. Hukuken buna bir engel yok ama aynı parti 21 Ekim’de yapılacak olan referandumu öne de çekebilir yani cumhurbaşkanı seçme hakkından vazgeçerek halka seçtirmenin doğru olduğunu da düşünebilir. Ya da iktidar ile muhalefet beraber olarak Anayasa’ya geçici madde koyarak 11. cumhurbaşkanını halk seçsin diye bir yol çizebilirler. Ben, her zaman cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini savunduğum için bana göre doğru olan referandum süresinin öne çekilip halkın seçmesinin sağlanmasıdır
Referandumla seçilebilir
Avukat Ergin Cinmen: Anayasa Mahkemesi bana göre, daha önce, siyaseti hukuka egemen kılarak vermiş olduğu ve Abdullah Gül’ün seçilmemesine yönelik kararının verdiği olumsuzlukları gidermek istemiştir. Bunun için de Anayasa değişikliği paketine ilişkin başvuruları reddederek, cumhurbaşkanının referandum yoluyla seçilmesi yolunu açık bırakmıştır.
Meclis’in seçmesini ertelemek zor
Prof. Dr. Zafer Üskül: Anayasa Mahkemesi bu davayı şekil ve esastan reddetmeliydi ve doğru bir karar verdi. Seçimlerden sonra bir cumhurbaşkanı seçilmesi gerekecek gibi görünüyor. Referandum yapılması ve halk tarafından cumhurbaşkanın seçilmesi aralık ayının ortalarını buluyor. O tarihe kadar Meclis’te cumhurbaşkanlığı seçimini ertelemek çok kolay görünmüyor. Seçimler sonrası birçok olasılık ortaya çıkabilir ancak kısa süre içinde halk tarafından seçilmesi mümkün olamıyor ise Meclis tarafından seçilmesi gerekecek.

---

Türkiye’nin referandum macerası

Anayasa Mahkemesi’nin kararının ardından, cumhurbaşkanını halkın seçmesine ilişkin düzenlemenin de yer aldığı Anayasa değişikliği paketi için yapılacak referandum, Türkiye’nin 5. referandumu olacak.
Referandum kavramı Türk hukuk sistemine 1961 Anayasası ile girerken bugüne kadar 1961 ve 1982’de anayasalar için, 1987’de siyasal yasakların kaldırılması ve 1988’de de yerel seçimlerin 1 yıl öne alınması konularında referandum yapıldı. 2001 yılında, yine Anayasa değişikliği ile gündeme gelen referandum tartışmaları, 34 maddelik anayasa değişikliği paketinde milletvekillerinin özlük haklarını düzenleyen 86. maddeyle ilgili yeni bir düzenlemenin yapılması ile rafa kaldırıldı.

---

Kritik ay ağustos

Ağustosta Türkiye yeni hükümete, yeni Meclis’e ve Meclis başkanına kavuşacak, Anayasa Mahkemesi’nin kararıyla daha da tartışmalı hale gelen cumhurbaşkanlığı seçimi konusunda kafalardaki soru işaretleri yanıt bulacak. YAŞ toplantısı ve Anayasa Mahkemesi başkanının seçiminin de yapılacağı Ağustos ayı bir anlamda Türkiye’nin yeniden şekillendiği ay olacak.