08 Temmuz 2007 00:00
allah derman versin
Kırkpınar, her haliyle bir güreş müsabakasından çok daha fazlası. Dünyanın en eski spor organizasyonlarından biri sayılan yağlı güreşlerde, herkesin beklentisi farklı çünkü.
Kırkpınar, her haliyle bir güreş müsabakasından çok daha fazlası. Dünyanın en eski spor organizasyonlarından biri sayılan yağlı güreşlerde, herkesin beklentisi farklı çünkü. Ağa gösteriş, belediye yatırım, siyasiler şov, basın olay, güreşçi de unvan peşinde Kırkpınarda. Hani, zaman zaman sportif yanının bir teferruat olduğu hissine kapılmak işten bile değil.
Geçtiğimiz hafta 646.sı düzenlendi Kırkpınar yağlı güreşlerinin. Sayısız yöresel yağlı güreş turnuvalarından Kırkpınarı ayıran, en başta başpehlivanın Kırkpınarda seçilecek olması. Köklü geleneği, manileri, davul-zurna eşliği, sadece güreş için yapılmış stadı, basının yoğun ilgisi ile çoktan uluslararası bir organizasyon haline gelmiş Kırkpınar. Güreşin yanı sıra Trakya bölgesi için yılın en önemli eğlencesi Kırkpınar. Ekini biçtikten sonra traktörler ya da arabalarla Kırkpınarın yolunu tutuyor binlerce Trakyalı. Evin reisi Saray İçinde güreş izlerken, evin diğer fertleri dışarıda piknik yapıyor. Güreşler bittikten sonra da konserler ve değişik sahne etkinlikleri başlıyor. Otellerde yer bulamayan ya da para yetiştiremeyen pek çok Trakyalı da çimenlerin üzerine attığı battaniyelerde geceyi Sarayiçinde ya da Selimiye Camisinin bahçesinde geçiriyor. Güreşler bittikten sonra da 10-15 gün kritikler sürüyor köy kahvelerinde.
Bu sene 1750 güreşçinin, 55 başpehlivanın katıldığı güreşlerde sayı rekoru da kırılmış oldu. Güreşçi sayısı her yıl artarken, izleyici sayısı ise girişlerin ücretli olmasından dolayı azalıyor. Geçmişte bitmek tükenmek bilmezmiş güreşler. Gece durdurulur sabah aynı güreş devam edermiş. Bunu engellemek için belli bir sürede yenişemeyen güreşçiler puanlama usulü güreşiyorlar şimdi. Puanlamada da eşitlik devam ederse altın puan denen ilk puanı alan kazanır usulüne geçiliyor. Böyle olunca güreşler bitiyor bitmesine fakat özellikle başpehlivan güreşlerinde temkinli güreşler seyir zevkini öldürüyor. Hata yapmaktan korkan güreşçi hamle yapmamayı seçebiliyor.
Yağlı güreşin her safhası adeta bir tören gibi. Kısbetin giyilmesi, şirazenin paçanın altına sıkıştırılması, abdest almak, uzun uzun ve bol bol yağlanmak, cazgırların okuduğu maniler eşliğinde meydana çıkmak, güreş öncesi peşrev, davul zurna eşliğinde güreş, dövüş bitince rakibe sarılmak gibi olmazsa olmazları var yağlı güreşin.
Her mani sonrasında cazgırın Allah derman versin dileğinin ardından güreşe tutuşuluyor. Rakip pehlivanı yenmek için rakibin göbek deliğinin gökyüzünü görmesi gerekiyor. İlla yerde olmuyor göbeğin gökyüzüyle buluşması. Havada ters dönen ya da kucaklanan pehlivan da yenilmiş oluyor. Tuş diye bildiğimiz şey yok yani yağlı güreşlerde. Altınkemeri 9 kez kazanan ve 47 yaşında güreşmeye devam eden efsanevi güreşçi Ahmet Taşçının göbeğini Kırpınarın gökyüzünün henüz görememiş olması en büyük esprilerinden biriydi güreşlerin. Herkesin merakla izlediği güreşlerinde Taşçı, puanlamada yenilince gökyüzünün göbek sevdası bir kez daha seneye kaldı.
Yağlı güreşlerde rakibi kısbetinin dışında bir yerden kavramak mümkün olmadığından kısbet üzerine yoğunlaşan ve dengeyi hedef alan pek çok oyun var. Künde, sarma, iç ve dış kazık, kılçık, topuk kesme gibi. Güreş oyunları manilerde de sıkça geçiyor.
Vur sarmayı kündeden at
Gönder Hz. Muhammede selamı
En çok söylenen manilerden biri.
Beş sene önceki güreşlerde insanları rencide ettiği gerekçesi ile altı maniye yasak getirilmiş. Asıl sebep; bir maninin okunması sonrası halkın güreşlerde boy göstermeye gelen politikacıları uzun süre ıslıklamış olması. Politikacı ıslıklatan ve ardından yasaklanan maniyi seçim arifesinde hatırlatmakta fayda olabilir.
Dar köprülerden geçmeyelim
soğuk sulardan içmeyelim
vatanını, milletini sevmeyen,
seçmenine hizmet etmeyenleri de
Büyük Millet Meclisine
seçmeyelim
Devrim Büyükacaroğlu