Nereye gitti bu paralar?

AKP, iktidarda bulunduğu 4.5 yıl süresince sağlık alanında köklü değişikliklere imza attı. Bu değişimi, “gerçek bir başarı örneği” olarak sunan AKP’nin çıkardığı seçim broşürlerine bakılırsa, sağlıkla ilgili tüm sorunlar hemen hemen çözülmüş gibi.
AKP’nin bu konudaki en büyük dayanağı rakamlar. Rakamlara göre toplam sağlık harcamaları, AKP döneminde son 25 yılın en büyük seviyesine ulaştı. 2002’de 10 milyar dolar olan sağlık harcamaları, 2004’te 19 milyar doları buldu. Aynı dönemde kamunun toplam sağlık harcamaları içindeki payı, 8.7 milyar dolardan 16.3 milyar dolara yükseldi.
Ancak kamu sağlık yatırımları durma noktasına geldiğine, kuyruklar bitmediğine, sağlık çalışanlarının ücretleri artmadığına göre ortada bir sorun var: Nereye gitti bu paralar?
Yarısı özele aktı
Türk Tabipleri Birliği’nin (TTB) “Sağlıkta Piyasacı Tahribatın Son Halkası: AKP” başlıklı araştırması buna açıklık getiriyor. AKP, “Kamu kaynakları verimli kullanılıyor”, “Sağlıklı harcama yapılıyor” diyor. TTB’ye göre ise “AKP, 1980 sonrası dönemin sağlıkta en verimsiz ve en müsrif hükümeti” olmayı başardı. “Yatırımları dibe çekerek sağlığı kamu kurumlarınca sunulan bir hizmet olmaktan çıkarttı; yerine, dışarıdan hizmet satın alma modelini oturttu.”
Böylece paraların nereye gittiği de ortaya çıkıyor. 2000 yılında kamudan özele aktarılan para, toplam sağlık harcamasının yüzde 24’üne denk geliyordu. Bu oran 2003’te yüzde 37’ye, 2005’te ise yüzde 47’ye çıktı. Yani sağlığa harcanan yaklaşık 20 milyar dolarlık paranın yarısı özel sektöre aktı.
Kamu çökertiliyor
AKP döneminde bütçeden sağlığa ayrılan pay ise her yıl biraz daha azaldı. 2000 yılında yüzde 17.5 olan bütçedeki sağlık payı, 2006’da yüzde 10.4’e kadar geriledi.
Burada başka bir sorun daha ortaya çıkıyor: Artan sağlık harcamaları için kaynak nereden bulundu? Önce tek çatı altında birleştirilip sonra Sağlık Bakanlığı’na devredilen sosyal güvenlik kurumlarından; en çok da SSK’dan...
SSK’nın toplam sağlık harcamaları içindeki payı, 2002’de yüzde 37 iken 2006’da 50.1’e yükseldi. 2004’te 6.5 katrilyon YTL’yi aşan SSK sağlık harcamaları, 2006’da 9.5 katrilyon YTL sınırına dayandı. Aynı dönemde SSK’nın ilaç harcamaları da 2.7 katrilyon YTL’den 4.8 katrilyon YTL’ye fırladı. Bu arada SSK’nın ilaç fabrikasının, Sağlık Bakanlığı’na devredildikten hemen sonra kapatıldığını da hatırlatmak gerekir. (İstanbul/EVRENSEL)

---

İlaçta patlama

Hazır SSK’nın ilaç fabrikası kapatılmışken, üretim kısıtlanmış ve ithalatın önü açılmışken SSK’lı ve yeşil kartlıların serbest eczanelerden ilaç alabilmesinin önü de açılınca ilaç tüketimi ve harcamalarında patlama yaşandı. Üstelik kamuda “referans fiyat sistemi” ile sağlanan yıllık 900 milyon dolarlık tasarrufa rağmen!..
Tüketici fiyatları ile 2004’te 4.1 milyar dolar olan toplam ilaç harcamaları, 2005’te 9 milyar doları buldu. Bu miktarın 3 milyar dolarlık kısmı ithal ilaca gitti.

Kamu İlaç Harcamaları
(Milyon YTL)

20025232
20036801
20047760
20058779
20069685

---

Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü İçinde Yatırım Harcamaları Oranı


20012002200320042005
3.9 3.22.42.82.2

---

Kurumların Sağlık Harcamalarının Toplam Kamu Sağlık Harcamaları İçindeki Payı (%)

Kurum 1999-2002 20032004 20052006

SSK37.036.440.242.150.1
Bağ-Kur21.023.422.519.915.7
Emekli Sandığı18.118.416.916.011.7
SOS. GÜV. TOPLAM76.178.279.678.077.5
BÜTÇE17.515.014.012.010.4
YEŞİL KART6.36.76.69.912.4

(TBMM Kesin Hesapları, Mart 2007)

(2007 Mali Yılı Bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Sunumu, Kasım 2006)

---

‘Vatandaşın cebinden çıkan para miktarı arttı’
Gazetemize açıklama yapan Doktor Zeki Gül, şunları söyledi: “Sağlıktaki harcamalar üzerinden baktığımız zaman bu paralar sosyal güvenlik kurumlarından karşılanmış oluyor.
Bir yıllık borçlar silindi
Sosyal güvenlik kurumları borçlarını devlet hastanelerine ödemedi. 1 yıllık borçlar silindi. Türkiye’de kamusal harcamalar, sağlık harcamaları sosyal güvenlik kurumları üzerinden yürütülüyor. En büyük gider ilaç. Özel sektör her geçen gün artıyor, çünkü hem kârlı hem de teşvik edilen bir sektör.
Eskiden ek ücret alınmıyordu
AKP öncesinde kamu hastanelerinde tomografi, emar gibi şeyler yoktu. Hastane dernekleri cihazı alıyordu; çalışmasına izin verilmiyor, özel sektöre veriliyordu. Ama SKK döneminde ek ücret alınmıyordu.
SSK devrinden sonra birçok tahlil için para alınıyor. Devir döneminde isterse bağış yapar deniyordu ama artık mecburen veriyor. İşin özünde, vatandaşın cebinden çıkan para miktarı arttı.”