22 Temmuz 2007 00:00

elimizin hamurunu s?y?r?p...

20. y?zy?lda kad?n hareketleri, temeli kitle olan bir politik ?izgiyi benimsemi?ti. Bu y?zden toplumsal d?zeyde ba?ar?l? oldu. Bug?n kad?nlar?n ?al??ma ya?am?nda yararland??? haklar onlar?n eseridir.

Paylaş

20. y?zy?lda kad?n hareketleri, temeli kitle olan bir politik ?izgiyi benimsemi?ti. Bu y?zden toplumsal d?zeyde ba?ar?l? oldu. Bug?n kad?nlar?n ?al??ma ya?am?nda yararland??? haklar onlar?n eseridir.
G?n?m?zdeki kad?n hareketlerini ise k?reselle?me s?reci ortaya ??kard?.
Bizden ?rnek verirsek; ?80 darbesine kadar kad?n sorunlar? ilerici ?evrelerde s?n?fsal a??dan ele al?n?yordu. Kad?nlar parti, sendika, dernek, meslek odas? vb. kurulu?larda aktif bir ?al??ma i?indeydiler.
?80 sonras?nda y?kselen kad?n hareketleri kad?n sorunlar?na toplumsal cinsiyet temelinde yakla?t?.
?lgi, kad?nlar?n salt kad?n olmaktan do?an sorunlar?nda yo?unla?t?.
D?nyadaki ?rneklerinde oldu?u gibi, bu hareketleri de hem kazan?mlar? hem a?mazlar? a??s?ndan de?erlendirmek gerekir.
S?zgelimi, kimilerine g?re m?cadele kad?n sorunlar?na hapsedildi, emek?i kad?n hareketleri geli?tirilemedi.
Kazan?mlara bakarsak; ?80 darbesi, emek ve demokrasi cephesinde b?y?k tahribat yaratm??t?. Siyasi ?rg?tlenmelere izin verilmiyor, toplum apolitikle?me iklimine uymaya zorlan?yordu.
Arkadan k?reselle?me sanc?lar? ba? g?sterdi.
Y?netimlerin bask?c? uygulamalar? alt?nda, ?zellikle 1990?lardan itibaren kad?n sorunlar? kamuoyuna ula?t? ve ?niversiteden, kamu kurulu?lar?ndan medyaya, k?lt?r-sanat ?evrelerine kadar her kesimde ilgiyle kar??land?. Kad?n lehine hukuksal d?zenlemeler, ?e?itli kampanyalar, ?niversitelerde ara?t?rma merkezleri, kad?n yay?nlar?, kad?n s???nma evleri, sa?l?k merkezleri, dan??ma b?rolar?? Bir?ok etkinlikle kad?nlara y?nelik ayr?mc?l???n geriletilmesi i?in ?nemli ad?mlar at?ld?. Ama as?l ba?ar?, toplumumuzda ?kad?nl?k bilincinin? geli?mesi konusunda sa?land?.
Bug?n hemen her ilimizde kad?n sorunlar?na y?nelik bir hareketlenme g?ze ?arp?yor:
Grup, platfom, dernek, komisyon, k?lt?r evi, at?lye ?al??mas?, film g?sterimleri, dergi?
?iddet, taciz, bekaret kontrol?, namus cinayeti vb. ki?iye ?zelmi? gibi g?r?nen sorunlar?n, asl?nda t?m kad?nlar? ilgilendirdi?i ve ancak politik m?cadele ile ??z?mlenebilece?i ortaya kondu.
Ku?kusuz kad?nlar?n ya?am? her zaman farkl? olmu?tur. Bu nedenle g?n?m?z kad?n hareketleri de farkl? konulara e?iliyorlar. Zaten s?n?f, din, mezhep, etnisite, ulus, siyasal kimlik vb. farkl?l?klar, kad?nlar?n ayn? ?at? alt?nda toplanmalar?n? engelliyor.
Kad?n ?rg?tlerinin her biri kendi alan?nda ?al??ma yap?yor.
?al??man?n ba??ms?z olu?u, kopuklu?a yol a?m?yor da de?il.
Kimileri reformcu ve ?o?ulcu bir kad?n bak?? a??s?yla hareket ediyor.
Kimileri bunun politik bir tav?r olmad???n? ?ne s?rerek, kendilerinin kad?nlar aras?ndaki s?n?fsal farkl?l??? temel alan bir anlay??? benimsediklerini belirtiyor.
Bu konudaki t?m g?r??leri de?erlendirmek ku?kusuz uzmanlara d??er. ?o?unlu?u ilgilendiren nokta ise ?u: G?n?m?zde kad?nlar farkl? bi?imlerde s?m?r?l?yor, eziliyor; sonu?ta her kesimde kad?n gruplar? m?cadelelerini kendi talepleri do?rultusunda s?rd?r?yor.
Ancak g?n?m?z ko?ullar?, eme?e sahip ??kmak temelinde ortak bir tav?r al?nmas?n? gerektirmiyor mu?
Kad?n i?g?c? s?m?r?s?n?n nas?l had safhaya vard???n? g?r?yoruz.
?cretli ?al??an kesimi bekleyen tehlikelerin ba??nda ?irketlerin, ?retimi, d???k maliyetli b?lgelere -kentlere, ?lkelere- kayd?rmalar? geliyor.
?te yandan k?resel kapitalizmin bir gere?i olarak, yeni ?al??ma bi?imleri geli?tiriliyor. Art?k evler i?yeri (?home-office?) haline getiriliyor, ?free- lance? (ba??ms?z) ?al??ma yayg?nla??yor. E?itimli i?g?c?-mimar, moda tasar?mc?s?, bilgisayar programc?s?, grafiker, muhabir, mimar, anestezist vb. bir?ok firmayla i? yap?yor. Bu kesimdeki kad?n say?s? giderek art?yor.
Evde ?al??ma, yo?un olarak el eme?inin kullan?ld???, geleneksel i?lerde istihdam edilen, e?itimsiz i?g?c? i?in de s?z konusu.
Asl?nda ev kad?nl??? olgusundan yararlan?larak kad?nlara s?zde i? olana?? sa?lan?yor.
Her iki kesim de ?cret, ?al??ma ko?ullar?, sosyal g?vence vb. konulardaki sorunlar? payla??yor. ?al??anlar i?in ya?amsal bir ?nemi olan sendikal ?rg?tlenmeden yararlanam?yorlar. Serbest ?al??anlar?n en ayr?cal?kl? kesiminde bile i?i yeti?tirmek i?in gece-g?nd?z ?al??anlar, ?cretini aylarca, hatta hi? alamayanlar var.
Demek ki k?resel s?m?r?ye direnmek i?in art?k yeni ?rg?tlenmelerin olu?turulmas? gerekiyor. Siyasal etkinlikte bulunman?n ?n ko?ulu ku?kusuz ?rg?tlenmek. ?rg?tlenmelerin yeterli d?zeyde olmamas?, eme?in daha ?ok s?m?r?lmesine zemin haz?rl?yor.
Ara?t?rmalar ise ?lkemizde kad?nlar?n mesleki ve sendikal ?rg?tlenme d?zeyinin d???k oldu?unu g?steriyor.
?te yandan ?lkemizde say?lar? h?zla artan ?ok uluslu ?irketler, kararlar? k?resel d?zeyde al?yor ve uyguluyorlar.
Peki, ?rg?tlenmeyi ?zendirmek i?in ne yap?labilir?
Kad?n?n emek piyasas?nda g??s?z konumda olu?u, evdeki cinsiyete dayal? i? b?l?m?n? d?n??t?rmesini zorla?t?r?yor. Bu durum, cinsiyet rol?n?n kal?b?n? k?r?p i? ya?am?nda erkeklerle e?it konumda ?al??mas?na engel olu?turuyor. Bir k?s?r d?ng?!
Bu y?zden kad?nlar?n sosyoekonomik ve ?zg?l kad?n sorunlar?n?, feminist terimlerle s?ylersek; kamusal alan ve ?zel alandaki sorunlar? birlikte, dengeleyerek d???nmek zorunday?z, kan?mca.
?Kad?nlar?n kurtulu?u t?m insanl???n kurtulu?una ve t?m g?? ili?kilerinin de?i?mesine ba?l?d?r? g?r??? h?l? ge?erli.
Gerek ?80 ?ncesinde, gerek yirmi-yirmibe? y?ld?r, kad?nlar?n emek hareketleri i?inde kazand?klar? deneyimlerden yararlan?lmal?.
Yinelemekte yarar var:
Evlerde ?al??ma kad?nlar?n da i?ine geliyor.
Ama g?ndelik kazan?mlar?n ?ekicili?ine kap?lmakla cinsiyet?i i? b?l?m? me?rula?t?r?lm?? oluyor.
Kad?n m?cadelesinin ?ok y?nl? olmas? gerekti?i konusundaki ?srar?m?z da bu y?zden. Toplumda erkek i?i/ kad?n i?i ayr?m?n?n ortadan kald?r?lmas? i?in ise ?ncelikle e?itim alan?nda m?cadele verilmesi, k?z ?ocuklar?n?n k???k ya?larda i? ve meslek sahibi olmaya y?nlendirilerek cinsiyet?i i? b?l?m?ne yazg?l? k?l?nmalar?n?n engellenmesi gerekiyor. Bu arada yanl?? anlamalara meydan vermemek i?in ekleyelim: Kad?n dayan??mas?ndan kast?m?z g?? birli?i; farkl?l?klar? ?nemsememek de?il.
T?lin Tankut
ÖNCEKİ HABER

evrensel olmak

SONRAKİ HABER

yang?n ve sa?l?k

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...