26 Temmuz 2007 00:00

AVRUPA GER?E?

Ge?en hafta, Alman bas?n? ?zg?l?nde Avrupa?dan T?rkiye se?imlerine nas?l bak?ld???na dair bu k??ede yer alan yaz?da, AB?nin favorisinin AKP ve Erdo?an oldu?u ?zellikle belirtilmi?; bu ekibin as?l g?c?n? ?rakiplerinin ...

Paylaş

Ge?en hafta, Alman bas?n? ?zg?l?nde Avrupa?dan T?rkiye se?imlerine nas?l bak?ld???na dair bu k??ede yer alan yaz?da, AB?nin favorisinin AKP ve Erdo?an oldu?u ?zellikle belirtilmi?; bu ekibin as?l g?c?n? ?rakiplerinin g??s?zl???nden? ald??? ifade edilmi?ti.
Se?im sand???ndan Erdo?an??n partisinin birinci ??kmas? Avrupa?da beklenen bir durum iken, oy oran?ndaki art?? ?b?y?k bir s?rpriz? olarak de?erlendirildi. En ?nemlisi de sand?ktan AB kar??tlar?/ele?tiricilerinin ??kmamas? derin bir nefesin al?nmas?na yol a?t?.
Ama yap?lan yorum ve de?erlendirmelerin tonunda, se?im sonu?lar?n?n ?orduya a??k bir tokat? oldu?u ?zenle ?ne ??kar?ld? ve AKP?nin ba?ar?s?ndaki en ?nemli fakt?r?n orduya kar?? tutum oldu?unun alt? ?zenle ?izildi.
Ordu ile se?im sonu?lar? aras?ndaki ili?ki konusunda yaz?l?p ?izilenleri belki de en abart?l? hali ?nceki g?n S?ddeutsche Zeitung?da yay?nlanan karikat?r ?zetliyordu. Karikat?rde z?rhl? tank?n ?n?nde ge?mi? Erdo?an, tank?n namlulusu e?ip b?km?? halde g?r?n?yordu.
Ayn? gazetenin T?rkiye temsilcisi Christiane Schl?tzer, se?im sonu?lar?yla ordunun se?imler ?zerindeki vesayeti aras?ndaki ili?kiyi ?u ?ekilde yorumluyor: ?Sand?k Genelkurmay?a a??k mesaj vermi?tir. Darbe heveslisi generallerin toplumun merkezinden destek g?ren bir partiyi devirmeye kalk??malar? d???n?lemez.?
Schl?tzer se?im sonu?lar?n?n AB i?in bir kazan?m oldu?u belirtirken, AB?nin T?rkiye politikas? i?in ?u ?neride bulundu:?AB de T?rkiye?deki se?imlerden ??kan mesaja yan?t vermeli. Ankara ile sab?rl? bir ili?ki s?rd?rmeli ve kap?s?n? bu zor adaya a??k tutmal?. ??nk? T?rkler Pazar g?n? ayn? zamanda Avrupa i?in de net bir ?o?unlukla oy verdi? (24.07)
Kamuoyu yoklamalar?nda genel olarak AB?ye ilgi ve g?venin azald??? bir ?lke olarak g?sterilen T?rkiye?de, biraz da AB kar??t? lanse edilen ordunun etkisinin, Erdo?an ve partisi arac?l???yla k?r?laca?? umut ediliyor.
?rne?in haftal?k sol-liberal Die Zeit gazetesinin, T?rkiye uzman? Michael Thumann da ?Ordu se?imleri kaybetti? ba?l?kl? makalesinde sonu?lar? ?u ?ekilde ?zetliyor: ?T?rkler parlamento se?imlerinde politikac?lara a??k g?revler bi?ti: Milliyet?i otoriterizme ve ?slamc?l??a kar??, ?e?itlilikten yana olunmal?.? (Zeit Online, 24.07)
Muhafazakar ?izgideki Frankfurter Allgemeine Zeitung da asl?nda Zeit?ten farkl? de?erlendirmiyor se?im sonu?lar?n?: ?Erdo?an??n se?im zaferi orduya kar?? bir halk oylamas?d?r ayn? zamanda. ??nk? bu ordu G?l??n cumhurba?kanl???n? engellemi?ti.? (Wolfgang G?nter Lerch, 23.07)
Etkili medya organlar?nda AKP ve Erdo?an?a tutulan alk??lar?n bir benzeri politik arenada da ya?and?. AB?nin ?st d?zey y?neticileri, Almanya Ba?bakan? Angela Merkel ve ?e?itli d?zeylerdeki politikac?lar, Erdo?an?a tam destek verirken, AB yolunda reform s?recine devam edilmesi ?a?r?s?nda bulundular. Erdo?an??n se?im ak?am?nda AB m?zakereleri konusunda gereken reformlar?n yap?laca?? y?nl? a??klamas? bas?nda geni? yer ald?.
T?rkiye?nin AB?ye tam ?yeli?ine kar?? ??karak ?imtiyazl? ortakl?k? form?l?n? ortaya atan, m?zakere ba?l?klar?n?n a??lmas?na s?cak bakmayan, kesin ?yelik i?in bir tarih vermekten ka??nan AB?nin etkili ve yetkili politikac?lar?n t?m?, ??slamc? realist? (Der Spiegel) Erdo?an??n bir d?nem daha i?ba??nda kalmas?ndan memnun ve mutlu g?r?n?yor.
AB?nin Erdo?an ve partisi ?zerinde yapt??? bu ?b?y?k yat?r?m??n nedenlerinden birisi, ondan ba?ka kendisine dayanak olabilecek ba?ka bir g?c?n olmay???ndan kaynaklan?yor. Erdo?an ve yak?n dan??manlar?n?n genel olarak ABD?nin Ortado?u?daki planlar?na daha uyumlu oldu?u ve bu konuda ?zel g?revler ?stlendi?i g?z ?n?nde bulunduruldu?unda, ordu ile AKP aras?nda ABD?nin planlar?n? hayata ge?irme konusunda ciddi bir farkl?l???n oldu?undan s?z etmek do?ru olmaz. Elbette ordunun bir b?l?m? ile ABD aras?nda, ?zellikle Kuzey Irak konusunda farkl? yakla??mlar bulunuyor. Ancak bu kar?? kar??ya gelecekleri ve hesapla?acaklar? anlam?na gelmiyor.
ABD?nin b?lgesel ??karlar?n? yerine getirmede, belki ?slup bak?m?ndan farkl?l?klar i?eren bu iki g?c?n, uzun vadeli stratejik ??karlara ba?l? olarak emperyalist devletlerin T?rkiye ve b?lge ?zerindeki ?at??mas?nda, AB ile tam uyumlu olmas? pek ihtimal dahilinde g?r?nm?yor. Dahas?, ABD?nin b?lgesel ??karlar?n? korumay? kendisine g?rev bi?mi? AKP ve ordu, T?rkiye?nin AB?ye ?yeli?ine, t?pk? Polonya?n?n yapt??? gibi, ?Truva At?? olma hayaliyle bak?yor.
Meseleye emperyalist odaklar?n T?rkiye ?zerindeki ??karlar?n?n, kimler ?zerinden g??lendirdi?i ya da korundu?undan bak?ld???nda asl?nda Erdo?an ve arkada?lar?n?n ABD ile uyumlu oldu?u, AB ile ABD?nin ??karlar? ve bilgisi dahilinde ili?kilerin geli?tirilmesinden yana oldu?u s?ylenebilir. Bundan ?t?r?, AB?nin uzun vadeli olarak T?rkiye ?zerindeki stratejik ??karlar?na ba?l? olarak kendisine daha yak?n, ?rne?in Mesut Y?lmaz arac?l???yla, yeni bir siyasi g?c? destekleyip g??lendirmesi kuvvetle muhtemeldir.
Y?cel ?zdemir
ÖNCEKİ HABER

Yine K??k restle?mesi

SONRAKİ HABER

Filistin i?in yeni aray??lar

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...