ARA SIRA

Her yar??ta ipi birinci olarak g???sleyenin ba?ar?s?nda, sadece kazanan?n kendisiyle ilgili ?abas? de?il, ama rakiplerin zaaflar?n?n da rol? vard?r. AKP?yi y?zde 47?lere ta??yan bir?ok sosyal, ekonomik, politik, diplomatik etkenden s?z edilebilir. Hemen sat?rba?lar?yla gidelim:
1- AKP, 57. h?k?metin kitleleri 2001 kriziyle peri?an etmesinin ard?ndan iktidara geldi. ?ktidar oldu?unda, ac? re?ete Dervi? kaptanl???nda topluma tatbik ettirilmi?ti, AKP?ye sadece bu ila? sonras?n?n meyvesini toplamak kald?.
2- AKP, se?im ?ncesi IMF ile didi?me iddias?n? bir kenara b?rak?p IMF?yi bile ?a??rtacak derecede bir IMF partneri oldu, b?t?n verilen hedefleri uysal-sad?k bir icraat?? olarak uygulad?, bu anlamda IMF?nin hep deste?ini ald?. ABD?nin B?y?k Ortado?u Projesi?nde i?birlik?i g?r?nen AKP, ABD?den de hep destek g?rd?. ABD, bu deste?ini T?rkiye?nin IMF ve AB ile ili?kilerinde de hep hissettirdi.
3- AKP; s?cak para ve do?rudan yabanc? sermaye giri?ini kolayla?t?racak AB ?apas?na da uzak durmad?. M?zakerelerde yol alarak ihtiya? duyulan IMF ?apas?ndan sonra AB ?apas?n? da en az?ndan bir s?re tesis etmi? g?r?nd?. Ayr?ca, IMF?yi ve arkas?ndaki ABD?yi g?rd?.
4- D?nya konjonkt?r? 2002-2007 d?neminde, s?rekli AKP?nin yelkenine r?zgar ta??d?. Arada bir ya?anan k???k t?rb?lanslar? saymazsak, d?nya ekonomisinde ya?anan likidite bollu?u, stratejisini d???k kur-y?ksek faizle s?cak para ?ekme ?st?ne bina etmi?, IMF destekli AKP program?n?n her y?l umulan?n?n ?st?nde y?ksek b?y?me h?zlar?na ta??d?.
5- S?cak para giri?ine dayal? b?y?me, kah, t?ketici kredileri, kredi kart? harcamalar? ile k??k?rt?lm?? i? talep, kah ihracat ile ger?ekle?ti. Hanehalk? bor?lanmas? 80 milyar YTL?ye kadar ??kt?. ?hracat, daha ?ok ucuz kurla yap?lan ithal girdilerle yap?l?rken, ithalat?n oran? giderek artt?. Cari a??k b?y?d?k?e b?y?d?. Bu durum i? ?retimi, girdi ?reticisini ve istihdam? k?t? etkilemekle beraber, ?i?mi? ihracat rakamlar?n?n propagandas? daha ?ok ?ne ??kar?ld?.
6- Yine fiyatlar? dizginlemekte b?t?e s?rekli bir ?disiplin? i?inde tutulurken sosyal devlet harcamalar? azalt?ld?, kamu yat?r?mc? olmaktan ??kar?ld?, dolayl? vergiler y?zde 70?e kadar ??kar?ld?. Agresif bir ?zelle?tirme politikas? izlendi. Tar?mdan destekler azalt?ld?. Bunlar, enflasyonu dizginleyip kamunun net bor? y?k?n? azaltmaya yararken toplumun refah?nda yaratt??? negatif etkiler, ?her ?ey enflasyonu tek rakama indirmek i?in? arg?man?yla kar??land?. U?ran?lan refah kay?plar?, AKP belediyelerince uygulanan k?m?r-erzak ianeleriyle telafi edilmeye ?al???ld?. B?ylece yoksulla?t?r?lan kitleler bu yard?mlarla AKP?ye minnettar b?rak?ld?.
7- T?ketici kredisi ve kredi kart? harcamalar? ile her aile belli bir bor? y?k? alt?na girerken, ekonomide istikrar, ailelerin de beklentisi haline geldi. AKP; biz gidersek kriz ??kar, sav? ile kitleleri tedirgin etti ve ?l?mle korkutarak s?tmaya raz? etmeyi bildi.
8- AKP, 2007?de, 4 y?l s?rd?rd??? b?t?e disiplinini gev?eterek, bir se?im ekonomisi uygulad?. IMF?nin ?rt?l? onay? ile uygulanan se?im ekonomisi, AKP?nin tar?m kesimi ba?ta olmak ?zere, programdan zarar g?rm?? kesimler ile gerginli?ine de b?y?k yumu?amalar getirdi.
9- AKP, Arsa Ofisi?ni TOK??ye ba?layarak ba?latt??? konut hamlesi ile kamu arsalar? ?st?nden oya tahvil olan bir ?ba?ar??y? da ger?ekle?tirdi. 2004?te yerel se?imleri de kazanm?? olman?n avantaj? ile kentlerde ?nemli yat?r?m ve harcamalar ger?ekle?tirdi. Merkez-yerel uyumu icraat?n g?steri?ini art?rd?.
10- AKP, holdingle?mi? medya end?strisinin medya d??? beklentilerini, ?zelle?tirmeden beklentilerini iyi kullanarak medyay? rehin almay? da ba?ard?. Zaman zaman didi?se de sopa-havu? ikilisini iyi kullanarak genelde medyay? b?y?k ?l??de yan?na ?ekti, manip?le etti. Medya da kimyas? gere?i buna kar?? ??kamad?.
AKP?ye r?zgar ta??yan d?? konjonkt?r, d?? iklim herkes i?in olabilirdi ama teslim etmek gerekir ki, AKP bu ?goll?k paslar?? hi? ?skalamad?. Cumhurba?kanl??? meselesindeki haris tutumlar? ile sars?lan imajlar?, Cumhuriyet mitinglerine neden olan tutumlar?n?n yaratt??? y?pranma ise TSK ile Dolmabah?e Saray??nda se?imlerden birka? hafta ?nce ger?ekle?tirilen g?r??me ile yeniden d?zeldi. TSK, gerilim politikas?n? ask?ya ald?, Cumhurba?kanl??? konusunda uzla?? sa?land??? kulislerden f?s?ldand?.
Kazanan?n ba?ar?s?nda, kaybedenin yanl??lar? da ?nemlidir demi?tik. CHP?nin izledi?i yanl?? politikalar da AKP?nin i?ini kolayla?t?rd?, puan?n?n artmas?na yard?m etti. Sosyal demokrat bir parti olmaktan h?zla uzakla??p T?rk milliyet?isi bir parti olmakta MHP ile neredeyse yar???r duruma gelen CHP?nin bu gidi?at?n?n ba??na bu hezimeti getirece?i s?r de?ildi. So?ukkanl? bir analiz bunu a??k?a g?steriyordu. Ancak, CHP?de Baykal ve ekibi, ?evresi Cumhuriyet gazetesi ve benzer ?izgideki di?er medya, Cumhuriyet mitingi ?rg?tleyicilerine hakim olan s?ylem, herkesi ?yle bir gaza getirdi ki, duvara toslamakta olduklar?n? g?remediler. Sosyal demokrat bir partinin ?s?n?f?a dayanmas? gerekti?ini, s?n?f beklentilerini programlar?n?n omurgas? yapmalar? beklenirken, ?ulus?u s?n?f?n ?n?ne koyup milliyet?ili?in bayraktar? oldular, gerilimden medet umdular, askerin yedek g?c? olmak, MHP?nin koalisyon orta?? olmaya haz?rlanmak yanl???na d??t?ler ve bir zamanlar kaleleri olan Do?u ve G.Do?u?yu hepten kaybettiler, tabanlar? olmalar? gereken i??i, k?yl?, i?siz, kent yoksullar?n? AKP?nin yan?na ittiler.
Merkez sa?? olu?turma potansiyelleri y?ksek g?r?nen DYP ve Anavatan??n birle?me ve ortaya b?y?k bir sinerji ??karma ?ans?n?, bozuk para harcar gibi harcamalar? AKP?nin zaferindeki bir di?er ?nemli etken oldu.
Mustafa S?nmez