CHP asla sol olmad?

Bilgi ?niversitesi AB Enstit?s? M?d?r? Do?. Dr. Ayhan Kaya, CHP?nin asla solda olmad???n?, savundu?u de?erler itibariyle muhafazakar bir parti oldu?unu s?yledi. Kaya, ?CHP, orta ve ?st orta s?n?flar?n temsilcisi olmu?, sendikal i??i hareketi, d??lananlar, ezilenler, K?rtler, Aleviler, az?nl?klar, gen?ler, kad?nlar gibi T?rkiye sol hareketinin do?al bile?enleri olan gruplar? g?z ard? etmi?tir? dedi. Kaya, ?Toplumsal haf?zam?za CHP sol ile e?anlaml? bir ?ekilde yerle?ti?inden, sola duyulan ?zlem ve beklenti nedeniyle CHP daima ilk akla gelen parti olmaya devam etmi?tir? diye konu?tu. Do?. Dr. Ayhan Kaya ile se?im sonu?lar?n? ve CHP?yi konu?tuk.

CHP?nin ald??? sonu? sizce ?a??rt?c? m??
Benim i?in ?a??rt?c? olmad?. 3 Ekim 2005 tarihinde K?br?s sorununun g?lgesinde ba?layan AB m?zakere s?reciyle birlikte T?rkiye?deki siyasal partilerin neredeyse tamam?, ama ba?ta CHP ve MHP olmak ?zere milliyet?i ve i?e kapanmac? bir s?ylem geli?tirdiler ve se?im s?recinde bu s?ylemi bayrakla?t?rd?lar. CHP?nin bayrakla?t?rd??? ikinci s?ylem ise laiklik s?ylemiydi. Her iki s?ylem de asker gibi merkeziyet?i, devlet?i ve stat?kocu siyaset ve siyaset d??? akt?rlerin genel yakla??mlar?yla ?rt???yordu. CHP, T?rkiye?de ya?anan toplumsal, s?n?fsal ve siyasal geli?meleri do?ru okuyamad?. 1999 sonras?nda T?rkiye?nin g?ndemini terk eden milliyet?ilik ve laiklik s?ylemlerine yeniden i?lerlik kazand?rmak gibi bir yan?lg?ya d??t?. ?nsanlar?n temel kayg?lar? ise istikrar, d??a a??lman?n devam?, k?reselle?me, yolsuzluklar ve i?sizlik gibi asl?nda sol veya sosyal demokrat bir siyasal partinin g?ndemini te?kil etmesi beklenen konular ?eklinde belirmekteydi. Ancak CHP, kolay olan? se?ti ve korkunun siyasetini dayatmaya ve buradan nemalanmaya ?al??t?. ?iddet bu siyaset anlay???ndan beslendi.

CHP T?rkiye?de hangi kesimi temsil ediyor, dayand??? taban kim?
CHP, daha ?ok geleneksel anlamda kentli orta ve ?st-orta s?n?f? temsil ediyor. ??in ilgin? taraf? bu gruplar AKP iktidar? s?resince siyasal, ekonomik ve toplumsal kaynaklardan giderek daha az pay almaya ba?lad?klar? i?in ya?anan bu s?n?fsal kayma nedeniyle AKP kar??t? bir noktaya geldiler. AKP?ye olan s?n?fsal bazl? kar??tl?klar?n? ise laiklik, devlet?ilik ve merkeziyet?ilik gibi s?ylemler ?zerinden dile getirdiler. Bu da bize asl?nda laiklik konusunun asl?nda k?lt?rel olmaktan ?te s?n?fsal bir yan? oldu?unu g?steriyor. B?t?n mesele asl?nda AKP?nin burjuvazile?en farkl? bir kitleyi temsil etmesi, CHP?nin ise g?c?n? yitirmekte olan geleneksel burjuvaziyi temsil etmesi. S?n?fsal anlamda y?kselme beklentisi olan kitleler ise haliyle iktidarda olan dinamik bir resim ?izen AKP?ye kay?yorlar.

CHP T?rkiye?de se?im kazansa da kaybetse de Meclis d??? kalsa da tart???l?r. Bu tart??ma neden? CHP T?rkiye i?in ne ifade ediyor?
Devletin kurulu?u s?recinde ?nemli bir unsur olan CHP, 1960?l? y?llarda ???i Partisi?nin kazand??? kitlesel ba?ar?n?n ard?ndan taktiksel olarak sola kaym?? ve bu nedenle de yak?n tarihimizde asl?nda pek de hak etmedi?i bir ?ekilde sol ile ?zde?le?mi?tir. Dolay?s?yla veri madencisi akademisyenlerin ?ok ba?ar?l? bir ?ekilde saptad?klar? gibi Deniz Baykal??n son y?llarda yapt??? konu?malarda ?sosyal demokrasi?, ?sol?, ?i??iler?, ?ezilenler?, ?haklar?, ?e?itlik?, ?toplum? gibi solun diline yerle?mi? olan kavramlar? kullanmak yerine ?g?venlik?, ?tehlike?, ?devlet?,?millet? ve ?laiklik? gibi sa??n kulland??? t?rden kavramlar? kullanmas? asl?nda bir ?eli?ki de?ildir. ??nk? CHP, solda de?ildir ve asl?nda hemen hemen hi? olmam??t?r. Bu a??dan bak?ld???nda Ecevit, Baykal?a g?re daima daha solda olmu?tur. Ama, Baykal??n liderli?indeki CHP olu?umu ?ok sa?da kalm??t?r. Ancak, toplumsal haf?zam?za CHP sol ile e?anlaml? bir ?ekilde yerle?ti?inden, T?rkiye toplumunda sola duyulan ?zlem ve beklenti nedeniyle CHP daima ilk akla gelen parti olmaya devam etmi?tir ve edecektir de.

CHP?nin kaybetmesi solun kaybetmesi midir?
CHP modern anlamda solda de?ildir. Savundu?u de?erler itibar?yla muhafazakard?r ve orta ve ?st orta s?n?flar?n temsilcisi olmu?, sendikal i??i hareketi, d??lananlar, ezilenler, K?rtler, Aleviler, az?nl?klar, gen?ler, kad?nlar gibi T?rkiye sol hareketinin do?al bile?enleri olan gruplar? g?z ard? etmi?tir.

CHP?de kan kayb? devam ederse yerini hangi parti veya politik duru? al?r ya da b?yle bir sonu? beklenebilir mi?
Kurucu parti olan CHP?nin varl??? ?yle ya da b?yle devam edecektir, devam ettirilecektir. Ancak son 10 y?lda ya?anan geli?meler T?rkiye?nin solunu ba?ka g?zergahlarda, sivil toplum hareketlerinde, yerel hareketlerde, toplumsal ittifaklarda aramas? gerekti?ini g?stermektedir. Bug?nk? parlamentoda DTP, di?er ba??ms?zlar, DSP ve baz? AKP?lilerin sol ad?na ?rt?l? bir ittifak kurmalar?ndan ba?ka bir beklenti ?ok ger?ek?i g?r?nmemektedir. Ancak unutulmamal?d?r ki, sosyal demokrasi bug?n asl?nda yerle?ik parlamento alan?n?n d???nda sokakta, mahallede, ?niversitede, siberuzamda, STK?larda ye?ermektedir. Sol, bug?n itibar?yla toplumsal olan?n oldu?u yerdedir. Toplumsal olan ise g?ndelik hayat?n her yerindedir ve ?zellikle Parlamento, Cumhurba?kanl???, askeriye veya bakanl?klar?n kaplad??? ?y?ksek siyaset? alan?n?n d???nda kalan her yerde ye?ermektedir. ?nemli olan bu toplumsal potansiyellerin akacak damarlar bulmas? ve yerel projeleri hayata ge?irerek toplumsal problemlerimize yerinden ??z?m ?retmesidir.
?ahin Bayar