D?N???M

ABD, Ortado?u?daki m?ttefiklerine toplam 63,4 milyar dolar hacminde silah verecek. Suudi Arabistan, Bahreyn, Kuveyt, Umman, Katar, Birle?ik Arap Emirlikleri ve M?s?r?a 33 milyar dolar hacminde silah sataca??n? a??klayan ABD, bu b?lgedeki en sad?k dostu ?srail?e ise 30,4 milyar dolar hacminde silah? ?askeri yard?m? olarak verece?ini a??klad?.
2017 y?l?na nakledilecek olan silahlar?n Bush d?neminin en b?y?k silah ticareti oldu?u bildiriliyor. Modern sava? gemileri, roket ?savunma? sistemleri, uydu kumandal? isabet g?c? y?ksek bombalar, eskimi? bombalar? modernle?tirmek i?in ?zel ara?lar vb kitle imha ara?lar? b?lgeye g?nderilecek.
Di?er yandan Rusya ve ?ran aras?nda 250 adet ?SU-30MK? tipi avc? u?a?? ?zerine anla?ma bug?nlerde yap?lacak. K?sacas? onlarca y?l kan g?l?ne ?evrilen Ortado?u?ya bir kez daha yeni sald?r?lar, sava?lar ve i?galler i?in yeni silahlar g?nderiliyor.
ABD?nin uzun vadeli hedefi b?lgedeki egemenli?ini sa?lama almak iken k?sa vadeli hedefi ise ?ran?? destabilize etmek oldu?u biliniyor. Y?llard?r ABD?nin bask?s?yla ?ran?a kar?? vah?i bir ambargo uygulan?yor. D?nyan?n d?rd?nc? b?y?k petrol ?reticisi olan ?ran, devam eden ambargo nedeniyle rafinelerini tamir edemedi?i ve yenisini kuramad??? i?in akaryak?t ihtiyac?n?n y?zde 50?sini d??ar?dan sat?n almak zorunda b?rak?l?yor. ?ran bunun i?in her y?l 5 milyar dolar harcamak zorunda b?rak?l?yor.
?ran??n her ?eye ra?men iyi direndi?ini s?ylemek gerekiyor. Ambargolar de?i?ik politik gerek?elerle ?ran devriminin ger?ekle?ti?i 1979 y?l?ndan bu yana devam ediyor. Bug?n uygulanan ambargonun gerek?esi ise n?kleer santral kurmak isteyen ?lkenin ?ger?ekte atom silah? ?retmek arzusu? olarak g?steriliyor.
ABD, b?lgedeki m?ttefiklerini silahland?r?rken di?er yanda ?ran ?zerindeki mali ambargoyu a??rla?t?r?yor. ABD?de bu konuda Birle?mi? Milletlerin (BM) ald??? yapt?r?m kararlar?n?n on kat?n? uygulad???, bat?l? m?ttefiklerini, tekellerini ?ok a??k tehdit etti?i biliniyor.
Bu bask?lar?n ne denli artt??? Almanya?da ?ok bariz g?r?l?yor. ABD Maliye Bakanl????na ba?l? olu?turulan ?zel bir birim; bu birim ?anti ter?r m?cadelesinin? ekonomik aya??n? d?zenliyor, de?i?ik ?lkelerin h?k?metlerini, bankalar?n? ve tekellerini ziyaret edip ?ran?la ekonomik ili?kilerin devam etmesi durumunda nelerin olabilece?ini otaya koyuyor.
1998 sonunda SPD/Ye?iller koalisyonunun h?k?met olmas?yla birlikte, Almanya?n?n ?ran ile ekonomik ili?kileri ?nemli bir ilerleme kaydetti. 1998 ba??nda ?ran?a bir milyar Euro civar?nda ihracat eden Almanya bu miktar? 2006?da y?lda d?rt milyar Euro?ya ??karm??t?. Deutsche Bank, Siemens, BASF, VW, KruppThyssen ve daha bir?ok k???k ama ?nemli makine ?reticileri ?ran?la olan ili?kilerini g??lendirmi?lerdi. H?l?, ?ran?da de?i?ik projeler Alman devletinin g?vencesi olan kredilerle finanse ediliyor.
Ge?en hafta Berlin?e gelen ?zel birimin ba?kan? Stuart Levey, Alman h?k?metinden s?z konusu kredi g?vencelerini geri ?ekmesini ?rica etti?. Bunun iki ?lke ili?kilerini gereksiz yere zorlayabilece?ini s?yleyen Levey, ?Almanya?dan ekonomik ili?kilerin h?zla en a?a?? bir d?zeye ?ekmesini bekliyoruz? dedi. Alman makamlar ?ran ile ekonomik ili?kilerin BM?nin ?izdi?i s?n?rlar i?inde devam edece?ini bildirerek Levey?i g?nderdiler.
Daha sonra Deutsche Bank?? ziyaret eden Levey?in Alman bankerlerle g?r??mesinin olumlu ge?ti?ini a??klam??t?. Bu ziyaretin ard?ndan Deutsche Bank ise, ??ran?daki banka faaliyetlerimizi eyl?l ortalar?nda sona erdiriyoruz? a??klamas?n? yapt?. H?k?met ABD?nin bask?lar?na kar?? direnmeye ?al???rken tekeller bask?ya boyun e?iyor. Deutsche Bank?tan ?nce de Siemens tekeli ABD?nin bask?lar?na boyun e?mi?ti. Son alt? ay i?inde ?ran?daki faaliyetlerini sessiz sedas?z en a?a?? noktaya kadar ?eken Siemens tekeli ?nce ABD?ye kar?? ?direnmi?ti?. Ama bu k?sa ?m?rl? oldu. Siemens?te ge?ti?imiz y?l ?bir anda patlayan? r??vet skandal?* ?u an ABD?deki makamlar taraf?ndan da izleniyor. SEC isimli borsa denetleme dairesi, Siemens?in ABD?de yat?r?m yapma ve kamu ihalelerine kat?lma hakk?n? kaybedebilece?ini bir?ok kez a??klam??t?. Skandalla ilgili soru?turman?n nas?l sonu?lanaca?? da, savc?lar?n bulgular?ndan ?ok Siemens?in ?ran ile ili?kilerinin d?zeyinin belirleyici olaca?? da bu s?re?te anla??lm??t?. ABD?nin hedefinde ?u an d?nyan?n en b?y?k kimya tekeli BASF, VW, KruppThyssen var. Bunlar?n da ?ran?da ?ekilmeleri isteniyor.
Alman politikac?lar, ABD?nin bu tutumundan duyduklar? rahats?zl?klar? her f?rsatta dile getirmeye ?al???yorlar. Der Spiegel dergisinin son say?s?nda ?D?ped?z ?antaj? ba?l???yla yay?nlanan bir yaz?da ABD?nin tutumu ele?tiriliyor. ABD?nin b?lgeye 63 milyar dolarl?k silah sataca??n? a??klamas? Alman politikac?lar taraf?ndan, ?ABD, istikrars?z bir b?lgeyi daha fazla istikrars?zl??a s?r?kl?yor? ?eklinde ele?tirildi. H?k?met partilerinin ?nde gelen politikac?lar? ve muhalefet partileri, ?ABD, bu plan?n? uygulamadan ?nce bize sormal?yd?? diyorlar ve ?Avrupa Birli?i bu konuda tek bir a??zdan konu?acak? diyerek ABD?yi kar?? cephe olu?turmaya ?al???yorlar. Ancak g?r?ld??? kadar bunda pek ba?ar?l? olamayacaklar.
Bu arada Levey?in yak?nda T?rkiye?yi de ziyaret ederek, ??ran-T?rkiye Do?al Gaz? anla?mas?n?n y?r?rl??e girmesini engellemesi bekleniyor. ?ki hafta ?nce ABD?li bir yetkili, ?T?rkiye?nin bu konuda ?srarl? olaca??n? sanm?yoruz? demi?ti. Bunun nas?l sonu?lanaca??n? da ?n?m?zdeki g?nlerde g?rece?iz. Ama kesin olan ABD?nin b?lgeyi istikrars?zla?t?rarak hegemonyas?n? korumak ve geli?tirmek i?in elindeki her t?rl? kozu oynayaca??, gerekti?inde ?ran?a kar?? s?n?rl? askeri sald?r?lar dahil olmak ?zere yeni sava?lar? k??k?rtabilece?idir.

*Siemens tekelinin telekom?nikasyon ve enerji santralleri b?l?mlerinin de?i?ik ?lkelerde ihale almak i?in, ?lkelerin yetkililerine toplam 520 milyon Euro?dan fazla r??vet verdi?i Kas?m 2006?da ortaya ??kt?. Konuya ili?kin soru?turmalar Almanya?n?n yan? s?ra Avusturya, Lichtenstein, Yunanistan ve ABD?de s?r?yor.
Serdar Derventli