Ekonominin yol haritas?: Yola devam

?Durmak yok, yola devam? slogan?yla yeniden tek parti h?k?meti kuracak olan AKP?nin ekonomi politikas?nda bir de?i?iklik olaca??n? beklememek gerekir. 2008?e kadar IMF ile anla?mas? olan ve al?nm?? ?ev ?devi? bulunan AKP iktidar?, baz? kadrosal de?i?ikliklere gitse de ana do?rultuyu de?i?tirmeyecektir. IMF ve AB ?abalar?n? g??lendirerek ve y?ksek faiz?d???k kur politikas? ile d?nyadaki likidite bollu?unu iyi kullan?p s?cak para, ?zelle?tirmeler, kelepir sat??larla do?rudan yabanc? sermaye ?ekerek b?y?meyi s?rd?rmek isteyecektir.
Se?imler ?ncesinde b?y?k bir se?im ekonomisi, daha do?rusu pop?lizmi icra eden AKP iktidar?n?n merkezi b?t?ede ve yerel y?netim b?t?elerinde ?nemli a??klar verdi?i biliniyor ve bunu Merkez Bankas? da do?rulad?. Merkez Bankas? haziran sonlar?na do?ru yapt??? de?erlendirmede ??yle diyordu: ?Ayr?ca faiz d??? b?t?e harcamalar?nda g?zlenen art??lar para politikas?n?n etkinli?ini azaltma potansiyeli ta??maktad?r. 2007 y?l?n?n ilk be? ay? itibariyle, merkezi y?netim faiz d??? harcamalar?ndaki art???n y?l?n tamam? i?in ?ng?r?len y?ksek oranl? art?? hedefinin de ?zerinde ger?ekle?mi? olmas?, bu konudaki geli?melerin yak?ndan izlenmesini gerektirmektedir. Bu ?er?evede kurul, gelirler politikas?ndaki ayarlamalar?n ve kamu kesimi faiz d??? harcamalar?n?n enflasyon ve enflasyon beklentileri ?zerindeki olas? yans?malar?n? dikkatle de?erlendirmektedir.?
Merkezin a????
Y?l?n ilk alt? ay?nda, ge?en y?l?n ayn? d?nemine g?re b?t?e dengesi 8.3 milyar YTL gerileyerek 2 milyar YTL fazladan, 5.9 milyar YTL a???a d?n??t?. Ayn? d?nemde faiz d??? fazla y?zde 16.9?a kar??l?k gelen 4.3 milyar YTL d????le 21 milyar YTL?ye indi.
Alt? ayl?k d?nemde harcamalar y?zde 23.3 artarak 100 milyar YTL oldu. Faiz d??? harcamalar y?zde 25.6 artarak 73.8 milyar YTL?ye y?kseldi. Personel giderleri y?zde 18.6 artarak 22 milyar YTL?ye, Sosyal G?venlik Kurumlar? devlet primi y?zde 14.2 artarak 2.7 milyar YTL?ye ??kt?. Se?im ekonomisinin etkileri faiz d??? harcamalar i?inde bulunan mal ve hizmet al?mlar?, cari transferler, sermaye giderleri ve sermaye transferlerinde de kendisini g?sterdi. Belediyelere akan parada b?y?k art?? oldu. B?t?ede 56 milyon 850 bin YTL kaynak ayr?lan Belediyelere Yard?m Denkle?tirme ?dene?i kalemine sadece ilk 5 ayda aktar?lan para, b?t?eyi a?arak 57 milyon 68 bin YTL?ye ula?t?. Hane Halk?na Yap?lan Transferler kalemine b?t?n y?l i?in ayr?lan kaynak toplam 929.5 milyon YTL iken ilk 5 ayl?k sonu?lara g?re 425.6 milyon YTL kullan?ld?.
Belediye a??klar?
AKP iktidar?, se?im harcamalar?na elinde tuttu?u yerel y?netimleri de kat?yor ve onlara ?nemli bir harcama cephanesi sunuyordu. Nas?l oluyordu bu? ??yle: Yerel y?netimlerin artan oranda vergi ve sosyal g?venlik prim ?demeleri ile Hazine?ye olan bor?lar? gibi kamusal y?k?ml?l?kleri erteleniyor, b?ylece mali kaynaklar?n? art?rd??? ve bu ?ekilde geni?leyen harcama imkanlar?n? se?im ekonomisi y?n?nde kulland?klar? g?zleniyordu. A??klanan en son kar??la?t?rmal? veriler ?er?evesinde, ocak-mart d?neminde, yerel y?netimlerin hem mal ve hizmet al?mlar? (sa?l?k hari?) hem de sermaye giderleri merkezi y?netim b?t?esinin ?zerinde ger?ekle?mi? g?r?n?yor.
Merkezi y?netimin sa?l?k hari? mal ve hizmet al?mlar? ile sermaye giderleri toplam? ocak-mart d?neminde, 3.050 milyon YTL d?zeyinde kal?rken, yerel y?netimlerin ayn? harcama kalemleri 4.3 milyar YTL d?zeyine ula?m?? g?r?n?yor.
Merkezi y?netim b?t?esi may?s ay? sonunda k?m?latif olarak 3.3 milyar YTL d?zeyinde a??k verdi. Hesaplarda yerel y?netim ve fon pay? d?zeltmesi yap?ld???nda, b?t?e a???? 2007 y?l?nda 1.4 milyar YTL?den y?zde 190.6 oran?nda art??la 4 milyar YTL?ye ??km?? g?r?n?yor.
Bir ?ey daha var: B?t?e a????n? kamufle eden bir unsur, Telekom nakit fazlas? ve hisse sat?? gelirlerinin b?t?e gelirleri i?inde yer almas?. Bu, b?t?e a????n?n ?ok daha y?ksek g?r?nmesini kamufle ediyor. E?er Telekom gelirleri ay?klan?p bak?lsayd? b?t?e a????n?n 2006 y?l?nda 1.1 milyar YTL, 2007 y?l?nda ise 9.2 milyar YTL?ye ??kt??? g?r?lecekti.
Ka????n ucu ve sap?
Enflasyonu y?zde 4?lere ?ekme hedefi ?n?nde ?nemli bir sorun yaratan bu a??klar?n kamuya yans?yan y?k?, bir de?il birka? y?la yay?lacak. Yani AKP, ka????n ucuyla verdi?ini sap?yla fena halde ??karacak. ?imdi bu se?im r??vetinin bir ?ekilde telafisi, bu pop?list harcamalarla ?s?nan i? pazar?n so?utulmas?, yeni iktidar?n ?n?ne konulacak ilk ?devlerden biri olacak. Dolay?s?yla yeni h?k?metin ilk icraatlar? aras?nda kamu maliyesine yeniden mali disiplin getirilmesinin olaca??n? s?yleyebiliriz.
Se?imle gev?eyen vidalar?n s?k?la?t?r?lmas? demek, faizlerin d???r?lmemesi demek ayn? zamanda. Kamu harcamalar?na s?n?rlamalar getirilmesi, sosyal g?venlik reformu ile y?k?n topluma bindirilmesi, kamu hizmetlerinden baz?lar?n?n ticarile?tirilip piyasala?t?r?lmas? ve devletin bu anlamda k???lt?lmeye devam edilmesi, kamu harcamalar? aya??nda at?lacak ad?mlardan baz?lar?. Kamu gelirleri aya??nda ise baz? dolayl? vergiler bindirilmesi, ?zelle?tirmelerin h?zland?r?lmas?, kamu varl?klar?n?n sat?lmas? gibi maddeler yer alacakt?r.
?zetle, yeni AKP iktidar?n?n esas oyun alan? , yine kamu maliyesi alan? olacak diyebiliriz.
Mustafa S?nmez