?ZG?RCE

Emek?inin sermaye kar??s?ndaki g?c? ?retim s?recinden gelir. Emek?i, ?retim s?recinin (ya da hizmet sunum s?recinin) i?inde yer almazsa sermaye, tek ba??na hi?bir i?e yaramaz. Emek?inin sermaye kar??s?ndaki bu m?thi? g?c? bir silaha d?n??t?rmesinin yegane yolu ise ?grev?; yani, emek?inin ?retimden gelen g?c?n? sermayenin hizmetine sunmamas?d?r. Grev ?ylesine etkili bir silaht?r ki sermaye, grevi egemen oldu?u sisteme (kapitalizme) kar?? en b?y?k tehdit olarak alg?lam??t?r. Bu nedenle de grevi ve grevin uygulanmas? i?in temel ko?ul olan eme?in ?rg?tlenmesini en sert yollarla engellemeye ?al??m??t?r. Ancak, emek?ilerin bir s?n?f bilinci i?erisinde y?r?tt?kleri m?cadeleler sonras?nda ?rg?tlenme de grev de sermaye taraf?ndan kabullenilmek zorunda kalm??t?r.
Sermaye s?n?f? ve onun himayesindeki devletin yasama, y?r?tme ve yarg? organlar?, tan?mak zorunda kald?klar? emek?ilerin ?rg?tlenme ve grev haklar?n? i?levsizle?tirmek i?in her yolu kullanm??lard?r. Bu yollar?n ba??nda da yasalar ile bu haklar? s?n?rland?rmak gelmektedir. ???i s?n?f? hareketinin g?c?ne ba?l? olarak de?i?mekle birlikte t?m kapitalist ?lkelerde ?zellikle grev uygulamalar?n?n ?n?nde bir?ok k?s?tlamalar getirilmi?tir. Yeni liberal politikalar?n etkin bir bi?imde uygulanmaya ba?land??? 1980?li y?llarla birlikte k?resel rekabet bahanesi ile ?retim ve istihdam?n esnekle?mesi, bu k?s?tlamalar?n bask?ya d?n??mesine yol a?m??t?r. Kapitalist sistemle organik bir ba? i?erisinde bulunan sendikal b?rokrasinin bu geli?meler kar??s?ndaki aciz tavr?n?n da etkisiyle ?rg?tlenmeler zay?flam??, sendikalar etkisizle?mi? ve emek?inin sermaye kar??s?ndaki yegane silah? olan grevi kullanma e?ilimi giderek azalm??t?r.
???i s?n?f?n?n ?retimden gelen g?c?n? temsil eden grevin kullan?lmamas?, sermayenin ?retim s?recindeki ve dolay?s?yla da toplumsal ili?kilerdeki egemenli?ini daha da art?rm??t?r. Sermayenin ?retim s?reci ve toplumsal ili?kilerde artan egemenli?i, sadece ekonomi ve siyaset ?zerinde de?il, emek?ilerin de ?nemli ?l??de i?inde yer ald???, sermaye d??? toplum kesimleri ?zerindeki ideolojik egemenli?ine de yans?m??t?r.
T?rkiye i??i s?n?f?n?n grev hakk? ile tan??mas? di?er geli?mi? kapitalist ?lkelerden olduk?a ge? olmu?tur. Buna kar??l?k 1960?l? y?llar?n ortalar?ndan 12 Eyl?l 1980 darbesine kadar olduk?a yayg?n ve etkili grevler y?r?t?lm??t?r. Ancak, 12 Eyl?l darbe rejiminin ba? hedefi olan sendikal ?rg?tlenme ve grev, bir taraftan silah g?c?yle di?er taraftan da yasal d?zenlemelerle bask? alt?na al?nm??t?r. 1980?li y?llar?n sonlar?nda greve y?nelik bask?lar k?smen a??lm?? da olsa 1990?l? y?llarda ?retim s?recindeki esneklik ve sendikalar?n aciz politikalar? sonras?nda ?rg?tlenme ve grev e?ilimleri son derece azalm??t?r. 2001 krizi sonras? ?zelle?tirme, piyasala?ma ve eme?in esnek kullan?m?n?n yayg?nla?mas? ve yasalla?mas?, emek?ilerin kar?? kar??ya oldu?u i?sizlik ve g?vencesizlik tehdidini daha da yo?unla?t?rm??t?r. B?ylece emek?iler kar?nlar?n? doyuracak, g?venceli bir i? pe?inde ko?arken, s?n?fsal dayan??ma ve ?retimden gelen g??lerine dair fark?ndal?klar?ndan ?nemli ?l??de uzakla?m??lard?r.
THY ve tekstil sekt?r?nde ya?anan grev s?re?lerinde tan?k olduklar?m?z, bu s?n?fsal fark?ndal?ktan uzakla?man?n en somut ?rneklerini olu?turmaktad?r. Bu ba?lamda, sermaye s?n?f?n?n emek?iler ?zerindeki ideolojik egemenli?inin bir sonucu olarak bir?ok emek?i, s?n?fsal ??karlar? bir tarafa; medyan?n da etkisiyle greve gidilen ko?ullar? yaratan i?verenleri de?il, haklar?n? aramak i?in ?retimden gelen g??lerini kullanan emek?ileri su?lu olarak g?rmektedir. Greve giden i??ileri su?layan emek?ilerin bu yakla??mlar?ndaki en ?nemli etkeni, kar?? kar??ya olduklar? g?vencesiz, ?rg?ts?z ?al??ma ko?ullar? i?erisinde di?er emek?ilerle giri?tikleri rekabette aramak gerekir. ?Grev? bir tarafa, i?verenlerin bask?s? ile sendika kelimesini bile a??zlar?na alamayan emek?ilerin kendilerinden ?ok daha iyi ko?ullara sahip emek?ilerin daha iyisi i?in greve gitmelerini anlamalar? ger?ekten son derece zordur. Ancak bu durum sadece g?vencesiz, ?rg?ts?z emek?iler i?in de?il sendikal?, g?venceli ?al??an bir?ok emek?i i?in de ge?erlidir. Onlar? anlayabilmek i?in de ?. Sabri Durmaz??n 1 A?ustos tarihli yaz?s?nda de?indi?i; dayan??ma ve m?cadele konusunda sendikalar?n sergiledikleri olumsuzluklar? g?z ?n?nde bulundurmak gerekir.
?zg?r M?ft?o?lu