asya pasifik?te bu hafta

Tarihte ba??ms?zl?k i?in 1 milyon ?ehit vermi? ba?ka bir halk yok ama 1 milyon ?ehit verip de k?z?l bayraklar alt?nda serbest piyasaya ge?en de yok! Vietnaml?lar, iki a??dan da ??lg?n... Vietnam tarihini bilmeyenler, elbette kendi ulusal damarlar?n? kabartmak ad?na, ne kadar ??lg?n olduklar?n? anlatan kal?n kitaplar yazabilirler; ama tarih, as?l ??lg?nlar?n kim oldu?unu iyi bilir...
Ge?i? s?recini, Vietnam Kom?nist Partisi (VKP), ?serbest piyasa? de?il, ?sosyalist y?nelimli pazar ekonomisi? olarak adland?r?yor. VKP?ye g?re, Vietnam, az geli?mi? bir ?lke oldu?u i?in, ?lkede sosyalizmin uygulanmas? olanaks?z. Sosyalizm, VKP?ye g?re, ancak, devlet denetimindeki pazar ekonomisinin ortaya ??karaca?? kalk?nmayla olanakl? olacak. VKP, ?evet, sosyalizmi uygulayam?yoruz ama kalk?nd?ktan sonra bir g?n mutlaka sosyalizmi uygulayaca??z? diyor. ?in?deki uygulamayla Vietnam?daki uygulama aras?nda k???k bir ayr?m var: ?KP, ?sosyalist pazar ekonomisi? s?z?n? kullan?rken, VKP, ?sosyalist y?nelimli pazar ekonomisi? s?z?n? kullan?yor; ??nk? ?KP?ye g?re ?in, belli bir y?lda sosyalizme ge?ti ama VKP?ye g?re Vietnam, az geli?mi? oldu?u i?in, hen?z sosyalizme ge?emedi. O nedenle, VKP, ?sosyalizm y?nelimli pazar ekonomisi? s?z?n? kullan?rken, ?KP ?sosyalist pazar ekonomisi? s?z?n? kullan?yor. Ama biz bu konunun ayr?nt?s?n? ba?ka bir yaz?ya b?rak?p gazilere ve ?ehitlere gelelim.
ABD ordusu neden muaf tutuluyor?
27 Temmuz 2007, Vietnam?da ?Gaziler ve ?ehitler G?n??n?n 60. y?ld?n?m?yd? ve bu y?l da, Portakal Gaz? ma?durlar?n?n kampanyalar? h?l? s?rmekte. Portakal Gaz?, bir kimyasal silaht?r ve Amerikan ordusu, Vietnam?da bu kimyasal silah? yo?un olarak kullanm??t?r. Portakal Gaz?, genetik bozukluklara yol a?maktad?r ve sava???lar?n 3. ku?ak torunlar?nda bile engelli do?umlar olmaktad?r. Ma?durlar, Portakal Gaz??n? ?reten Amerikan ?irketlerine dava a?t?lar ve dava s?r?yor ama Amerika?da devlet d?zeyinde genel kan?, engelli do?umlar?n portakal gaz?yla ili?kilendirilemeyece?i y?n?nde!
Ama durun bir dakika, buradaki bir nokta dikkatinizi ?ekiyor mu? Silah? kullanan, Amerikan ordusu; peki dava niye ?irketlere a??l?yor?.. Amerikan ordusunu do?rudan kar??ya almamak i?in, ?irketler g?nah ke?isi yap?l?yor. ?irketler cezaland?r?lsa ne olur?.. Amerikan devleti, o ?irketlere izin vermeseydi, o ?irketler Portakal Gaz? ?retebilir miydi?..
En yak?n ticari ortak ABD
?lkeli bir diplomasiye sahip ka? ?lke kald? acaba d?nya ?zerinde?.. Amerikan ordusunun Vietnam?da i?ledi?i insanl?k su?lar? i?in yarg?lanmamas? nedeniyle, bug?n Amerika, Irak?ta bu kadar kolay at oynatabiliyor... Vietnam ise insanl??a kar?? sorumlulu?unun fark?nda bile de?il. Onun yerine, bug?n art?k, en yak?n ticaret orta?? olan ABD ile, askeri d?zeyde de i?birli?i yapma ?abas? i?inde... ?1 milyon ?ehit bo?una m? verilmi? ve uzak ?lkelerde, ?rne?in T?rkiye?de Vietnam i?in eylem yapanlar, ABD B?y?kel?isi?nin arabas?n? yakan ODT? ??rencileri, bo?una m? dayak yedi meydanlarda...? gibi sorular geliyor akla ve bu sorular, sayfalar dolusu uzat?labilir.
ABD?nin Irak?? i?galiyle ilgili g?r??leri sorulan Vietnaml? yetkililer, ??kisi farkl? olaylar? diyorlar, ?Vietnam direnirken, d?nyan?n d?rt bir yan?ndan halk?m?za destek ya??yordu? diyorlar. Ve b?ylece, Vietnam, Amerikan i?gali alt?ndayken, ABD?yle anla?malar yapan ?in gibi; Vietnam da, i?gal edilenlerin de?il, i?galcilerin yan?nda yer alarak kalk?nmaya ?al???yor... Evet; Irak farkl? bir durum. D?nyada ilericilerin duyguda? olabilecekleri Irakl? direni? hareketleri neredeyse hi? yok. Kafa kesenler, yabanc? s?m?rgecilerden ?ok farkl? de?iller. Ama yine de bu, kalk?nma ad?na, 1 milyon ?ehidin kemiklerini s?zlatmay? gerektirmez, gerektiremez...
Buradaki d???ncelerimiz, ?sol sapma? olarak de?erlendiriliyor. Temel insanl?k de?erlerinin bile ?sol sapma? say?ld??? bir ?a?da, ?Bayraklardan orak-?eki? neden h?l? ??kar?lmam???? gibi ?sa? sapma? say?labilecek sorular da sormak gerekiyor...
Dr. Ula? Ba?ar Gezgin