G?ZLEMEV

Ge?en ak?am, ?e?me?nin Ala?at? beldesindeki Dost Kitabevi?nin ?n?nde ?mer ?nal ile kar??l?kl? ?ay i?iyor, konu?uyorduk. ?Yahu? dedim, ??e?me?de ne ?ok korsan kitap sat?c?s? var! D?kk?n bile a?m??lar!? ?Al?c?s? da var ondan? diye yan?tlad? ?mer ?nal.
Bir s?re sustuk.
Sessizli?i gene o bozdu. ?Hi? ku?kum yok ki, yay?nc?l?k g?n?l i?i bir meslek? dedi, ?Kitab? sevmeyen birinin yay?nc?l?k yapabilece?ini ve ba?ar?l? olabilece?ini d???nebilir misin?? ?D???nmek bile istemem? dedim. ?Bir kitab?n olu?mas? kim bilir ne evrelerden ge?iyor? diye s?ylendi. ?Hem zor, hem de uzunca bir evre? diyerek konuya girdim.
Parasal getirisi de, ?yle herkesin sand??? gibi g?zleri yuvalar?ndan f?rlatacak ?l??de de?ildi yay?nc?l???n.
Ba?lad?k kitab?n ser?venini konu?maya.
Eee? Serde edit?rl?k, yay?nevi y?neticili?i var ya! Ba?lad?m anlatmaya.

Dosyan?n kitap olu? a?amalar?
Yazardan kitab?n dosyas? al?n?nca dosya ?zerinde kitab?n redaksiyonuna ba?lan?yordu. Daha sonra, s?rada dizgi a?amas? yer almaktayd?. Dizgiyi d?zeltme izliyordu. D?zeltme, elbette son derece titizlik gerektiren bir i?. Titizlik gerektiren bir i?, nedenine gelince, yap?lacak en k???k bir hata, belki de y?llar boyu kitap?? raflar?nda insan?n kar??s?na dikilip duruyor. Benim bir ?yk? kitab?mda ?Kad?n dolma pi?iriyordu? t?mcesi, ?Kad?n bomba pi?iriyordu? olarak dizilmi? ve d?zeltilmemi?ti de, ?yk?n?n t?m anlam? de?i?mi?ti. Neyse! Daha sonra bask? emek?ileri devreye giriyordu, kitab?n bask?s? yap?l?yordu, vs...

Sonras?...
Bask?dan sonra (yay?nc? deyimiyle) formalar k?r?l?yor, harman? ?ekiliyor ve kitaplar?n s?rtlar? tutkallan?yor. Bu s?rada, kapak tasar?mc?s? ?al??mas?na ?oktan ba?lam??, hatta bitirmi?tir. O dosyaya uygun kapa?? ?izebilmek i?in g?nlerce u?ra??r tasar?mc?. Kimi zaman yay?nc?n?n, yazar?n?n i?ine sinebilmesi i?in defalarca ?retir. Kapa??n bask?s? da yap?l?r ve kitaba tak?l?r. B?t?n bu i?lemler tamamlan?nca kitaplar paketlenir, da??t?mc?ya verilir. Da??t?mc?, kitaplar? t?m kitap??lara, dolay?s?yla okuruna zaman?nda ula?t?rabilmek i?in yo?un bir ?aba harcar. Bu noktada, kitab?n mutfa??nda didinen onlarca sessiz kahraman?n i?i sona ermi?tir ve i?, art?k kitab?n sat?l?p sat?lamad???na, yani bir anlamda yay?nc?n?n ?ncelikle yat?r?m?n? kurtar?p kurtaramayaca??na kalm??t?r.

Yazar ne kazan?r
?lkemizde yazarla genelde y?zde ?zerinden anla?ma yap?lmakta. Bu oran, yazar?na g?re de?i?mekle beraber, y?zde 5 il? 20 aras?nda oldu?unu biliyorum. Yazar?n para kazanmas?n? belirleyen fakt?rler aras?nda kitab?n bask? say?s?n?, kal?nl???n?, kal?nl??a ba?l? olarak sat?? fiyat?n?, yay?nevinin para politikas?n? ilk akla gelenler olarak sayabilirim.
Bir ara ?Yahu, yazar ne kazan?r? diye sordu ?mer Hoca.
Anlatt?m. ?Diyelim 300 sayfal?k bir kitap yazd?n ve yay?neviyle de y?zde 12 telif hakk? ?zerinden anla?t?n. Yay?nc? kitaba 10 YTL fiyat koyacakt?r. 10 YTL?nin y?zde 8 Katma De?er Vergisi d???nda fiyat? 9.25 YTL?dir. Kitab?n 2000 adet bas?ld???n? varsayarsak, telif hakk?n 18.500 YTL ?zerinden y?zde 12 olarak 2.220 YTL tutacakt?r. Bu mebla??n ?zerinden de stopaj d???lecek, banka hesab?na 1.873 YTL yat?r?lacak, yani kazanc?n kitap ba??na y?zde 7.5 olacakt?r.?
?mer Hoca bir de ?Kitap ilgi g?rmezse n?olur? diye sormaz m??! Vallahi sordu. Sorunca ister istemez: ?Ha, i?te o zaman yay?nevi ticari k?rdan yoksun kal?r. Ticari k?rdan yoksun kalmakla kalsa gene iyi. Bas?lan kitab?n k???d?na, kartonuna, kapak tasar?mc?s?na, bask? i?lemine, yazar?n eme?i kar??l??? olan telif ?cretine, yay?nevi ?al??anlar?na, stopajlar?na ?demelerini (hem de tam zaman?nda) yapmak zorundad?r. Kald? ki, y?zde 40 indirimle satt??? kitab?n paras?n? ancak d?rt ya da alt? ay sonra tahsil eder. O da edebilirse? diye detaya inmek zorunda kald?m.

Yetkililer nerede?
Kitap ?ok satmaya ba?lad??? anda, t?pk? CD?lerde oldu?u gibi, t?pk? VCD?lerde oldu?u gibi ya da t?pk? kasetlerde oldu?u gibi, t?pk?bas?mlar?n an?nda korsan tezg?h?na d??t???n? ikimiz de biliyorduk. Kitap, korsan tezg?h?nda do?al olarak ola?an maliyet fiyat?n?n ?ok alt?nda bir fiyatla sat??a sunuluyor. ?e?me?de de, tezg?h ba??nda pek ??k entelekt?el(!) han?mlar?n, beylerin boy g?sterdi?ine; kitaplar? m?nc?klamaya ba?lad?klar?na, kelepire konman?n dayan?lmaz hafifli?i ve acizli?i i?inde ?korsan kitap? sat?n al??lar?na tan?k olu?umu anlatt?m. Anl? ?anl? merciler, korsan sat?? ve korsandan al?? kar??s?nda ?e?me?de de kabuklar?na b?z?l?p kaybolmu?lard?. Yoktular.

Emek ya?mac?lar?
?Pekiii... Korsan kitap basan-satan kapka???lar?n su?u var da, o tezg?hlardan kitap sat?n alan vatanda??n hi? mi su?u yok? diye sordu ?mer ?nal. Olur mu ?yle ?ey?.. Korsan kitap sat?c?lar?ndan kitap sat?n alan vatanda?lar da ?yazar?n beyin eme?ini ya?malayan? ba?l? ba?lar?na ?m?seccel? birer hayduttu bence. Onlar, yay?nevlerinin haklar?n? ?alan kapka???lar?n i?birlik?ileriydi.

Al?c?n?n ahlaki durumu
K?? aylar?ndan birinin bir g?n?, korsan kitap tezg?h?ndan kitap sat?n alan bir han?mla birebir konu?tum. Kitab? yakla??k y?zde 50 ucuza ald???n? s?yleyerek, bu tezg?hlar?n k?lt?r?n geli?mesine yard?mc? oldu?unu savundu. Kendisine ?ok ucuza edindi?i ?al?nt? bir CD ?alar ile kl?sik m?zik dinledi?i takdirde ?k?lt?r?n?n? ne hale gelece?ini ya da bitpazar?ndan h?rs?zlama bir Rolex saat sat?n alman?n ahlaki boyutunu sordum, yan?tlayamad?.

Cahil kals?n h?rs?z olmas?n
Ben, bir insan?n kitap okuyamad??? i?in cahil kalmas?n?; o insan?n h?rs?zl?k, kapka???l?k yapmas?na ye? tutanlar?n saf?nday?m. Yazar?n ?r?n?, yay?nevinin yat?r?m ve eme?i, devletin vergisi, kitabevlerinin ekme?i g?z g?re g?re y?llard?r s?m?r?l?yor, ya?malan?yor, kimsenin umurunda de?il.
?r?n, emek ve vergi h?rs?zl???na devlet taraf?ndan bir an ?nce son verilmeli, okurlar da art?k bilin?lenerek h?rs?zlarla i?birli?i yapmamal?.
Yapanlar da aklanmamal?, haklanmal?.
?st?n Akmen