07 Ağustos 2007 00:00

Cumhurba?kanl??? de?il devlet iktidar? tart???lmal?d?r

Se?ilmi?ler ?nceki g?n yemin ederek g?reve ba?larken, se?menlerin 22 Temmuz?da verdi?i mesajlar?n tart??malar? da s?r?yor.

Paylaş

Se?ilmi?ler ?nceki g?n yemin ederek g?reve ba?larken, se?menlerin 22 Temmuz?da verdi?i mesajlar?n tart??malar? da s?r?yor. Politik g?ndemin ilk s?ras?nda ise cumhurba?kan?n?n kim olaca?? sorusu var. Ne birbiri ard?na a??klanan Kuzey Irak?a operasyon planlar?, ne de Anayasa de?i?ikli?i tart??malar?, Cumhurba?kanl??? se?imini g?lgede b?rakmaya yetmiyor.
Bilgi ?niversitesi Uluslararas? ?li?kiler B?l?m Ba?kan? Prof. Dr. Nihal ?ncio?lu ile siyasi g?ndemin ?ne ??kan ba?l?klar?n? konu?tuk. 22 Temmuz?da halk?n b?y?k ?o?unlu?unun ?korku siyasetine hay?r? dedi?ini ifade eden ?ncio?lu, AKP?nin se?imden g??l? ??kmas?n?n ?devlet iktidar??n? ele ge?irece?i anlam?na gelmedi?ini s?yl?yor.

Y?zde 46.6 oran?nda oy alan AKP?ye bu oran? hangi ko?ullar sa?lad??
D?rt bu?uk y?ll?k bir iktidar d?nemi var. T?rkiye, son be? y?lda k?resel sistemle daha ?ok b?t?nle?ti, d?? ticaret hacmi geni?ledi, yabanc? sermaye giri?i artt?. ?nemli bir ekonomik b?y?me ger?ekle?ti. Bu b?y?me, e?it da??lmasa da toplumun ?e?itli kesimlerine refah art??? olarak yans?d?. Bunun tabii ?nemli bir nedeni AB ?yelik s?reci. Ne kadar zor ve ini?li ??k??l? olsa da, T?rkiye?nin ?yelik s?recinin ba?lamas?, d?nyadaki sermaye a??s?ndan bir t?r vize oldu.
Dikkat ederseniz T?rkiye?de tek parti h?k?metleri d?nemlerinde, ilk d?nem ?zellikle ?nemli bir kalk?nma hamlesi oluyor. Bu da bir ?ekilde yans?yor toplumun ?e?itli kesimlerine. Son se?imlerde de se?menin ?nemli bir b?l?m?, tek parti h?k?meti ile ekonomik refah art??? aras?nda bir ili?ki oldu?unu d???nerek AKP?ye y?nelmi? g?r?n?yor.
Bunun yan?nda AKP, ?rg?t?, i?leyi?i ve se?menle kurdu?u ili?ki a??s?ndan ?modern? bir kitle partisi g?r?n?m?nde. Bu partide kuruldu?undan beri ?yelik ?nemli, ?rg?t ?nemli. Sadece se?im d?neminde de?il, se?im d?nemi d???nda da kadrolar ?zverili bir ?ekilde faaliyet halinde se?menle ba? kuruyor. Bu tip bir parti ?rg?tlenmesini AKP, Refah Partisi?nden devrald?. Bu ?rg?tlenme modeli, 20. y?zy?l ba??nda Bat? Avrupa?daki sosyalist partilere ve dinsel nitelikli (Katolik) partilere benziyor. Bu t?r partiler, sistemin kenar?ndaki gruplar? ?rg?tleyerek, yerellikten giderek ulusal iktidara y?neliyorlar. Bu parti de y?llard?r b?yle ?al???yor.

Baz?lar?na g?re ?AKP yard?mlar da??tt?, oylar? sat?n ald? ve kazand??. Ne dersiniz, AKP?ye verilen oylar?n ne kadar? yard?mlar?n bir sonucu?
AKP?nin ba?ar?s?n? a??klamak i?in ileri s?r?len bu g?r???n do?ru olmad???n? d???n?yorum. 22 Temmuz se?imlerinde AKP, T?rkiye?nin her b?lgesinden ve toplumun her kesiminden oy ald?. Ancak, en fazla oyu alt s?n?flardan ald??? da bir ger?ek. Yine de bunu sadece ?Yard?m da??tt?, oy sat?n ald?? ?eklinde yorumlamak, AKP?nin geli?tirdi?i ve uygulad??? sosyal politikay?, yoksulluk politikalar?n? alg?lamama ?srar?n?n bir sonucu gibi geliyor bana.
K?reselle?me s?reci ile birlikte bir yandan sermaye ?ok h?zl? hareket ediyor; i?sizlik, yoksulluk art?yor. Di?er taraftan ekonomi ?zerindeki denetimi azalan ulusal h?k?metler, k?reselle?me s?recinde kaybeden gruplara y?nelik sosyal politikalar geli?tirmekte zorlan?yor. Son y?llarda k?resel ekonomiyle b?t?nle?me s?recinde olan T?rkiye?de de bu olgu g?zlemleniyor. Bu durumda AKP?nin yoksullu?a ve sosyal d??lanmaya kar?? geli?tirdi?i ?nlemler ve uygulamalar?n ?k?sa vadeli maddi ??kar kar??l???nda oy sa?lama? olarak tan?mlanan ?kollamac?l?k?tan farkl? olarak alg?lanmas? gerekti?ini d???n?yorum. Ye?il kart, ilkokul ??rencilerine ders kitaplar?n?n paras?z da??t?lmas? ve belediyelerin sosyal yard?m ve dayan??ma fonu ?er?evesinde yapt?klar? yard?mlar, sadece ?sadaka da??tma? olarak alg?lanmamas? gereken, kurumlar eliyle y?r?t?len ve s?reklili?i olan uygulamalar. Bu noktada ?sosyal belediyecilik? uygulamalar?na ?nem veren AKP?li belediyelerin, partinin se?im ba?ar?s?nda ?nemli katk?s? oldu?unu da vurgulamak gerek.

Y?K ba?kan?, Abdullah G?l??n Cumhurba?kanl??? adayl??? i?in ?Bu, devlet iktidar?n?n ele ge?irilmesidir? demi?ti. Bu sonu?lara bak?nca, AKP?nin devlet iktidar?n? ele ge?irdi?i yorumu yap?labilir mi? Bu m?mk?n m??
Hi? ku?kusuz hay?r. ?Devlet iktidar?? asl?nda sorunlu bir kavram ve bizde atanm??lar?n se?ilmi?ler ?zerindeki ?st?nl???n? ifade ediyor. Oysa liberal demokrasilerde esas olan se?ilmi?lerin, demokratik me?ruiyeti olanlar?n ?st?nl???d?r. Bu a??dan T?rkiye?nin tam anlam?yla bir liberal demokrasi olmad??? s?ylenebilir. Genelkurmay Ba?kan??n?n zaman zaman yapt??? siyasal s?rece ili?kin a??klamalar da bunun bir g?stergesi.
Yeni bir Anayasa tart??malar?n?n ba?lad??? bug?nlerde ?devlet iktidar?? kavram?n?n sorgulanmas? ve se?ilmi?lerin ?st?nl???n? sa?layacak Anayasal d?zenlemelerin sa?lanmas? tart???lacakt?r. Ancak, liberal demokrasilerde ?o?unlu?un iktidar tekelinin zorbal??a d?n??memesi i?in devletin ?e?itli kurumlar? (yasama, y?r?tme, yarg?) aras?ndaki g??ler ayr?l??? ilkesinin ve frenler ve dengeler sisteminin esas oldu?unu unutmamak gerek. Demokratik me?rulu?u olan kurumlar aras?ndaki g??ler ayr?l???, bireysel hak ve ?zg?rl?klerin g?vencesidir.

Anayasa tart??malar?, Cumhurba?kanl??? se?imindeki tansiyonu d???rmeye yetmiyor. Ordu ve onunla ayn? platformda olan parti ve kurumlar?n a??klamalar?na bak?l?rsa, sorunsuz bir se?im olmayacak. AKP, evet g??lendi ama bu ikinci bir krizi ne kadar engeller? AKP bu ilk s?nav?nda nas?l bir yol izleyecek?
Cumhurba?kanl??? se?imi, Tayyip Erdo?an i?in ciddi bir liderlik s?nav?. ?u anda konumu ?ok g??l?. Bir kere partisine olduk?a y?ksek bir oy oran? sa?lam?? bir lider. Bir ?at??maya girmek istemedi?ini de belirtti. Fakat tabii parti i?inde dengeler s?z konusu. Zaten ge?en defaki olaylarda da san?yorum Erdo?an??n olaya yakla??m?yla, parti i?indeki dengeler birbiriyle ?at??t? ve sonunda Erdo?an bir yerde G?l?? aday g?stererek, parti i?i dengeleri g?zetmek durumunda kald?. (Ar?n? fakt?r? vs.) G?l??n adayl???na devlet se?kinleri kar?? ??k?yor ama bu, toplumun da ?nemli bir kesimini tedirgin ediyor. Yani ba??rt?l? birinin T?rkiye?yi temsil etmesi, bir kesimi rahats?z ediyor ve bunu sadece bir tepki olarak almamak laz?m. B?yle bir durumda ?rt?nmenin yukar?dan, devletin tepesinden empoze edilece?i gibi bir kayg? var. AKP liderinin bu tedirginli?in fark?nda oldu?unu san?yorum.

22 Temmuz sonu?lar?ndan sonra art?k muht?ra-darbe d?nemlerinin bitti?i orumlar? yap?ld?. Kat?l?yor musunuz? Sizce de T?rkiye?de muht?ra d?nemi bitti mi?
Ben se?im sonu?lar?n?, toplumda ?o?unluk ?korkuya hay?r? dedi, korkunun egemenli?ini reddetti diye okudum. 27 Nisan muht?ras?n?n se?men tercihlerinde ne derece etkili oldu?unu saptamak zor. ??nk?, kamuoyu ara?t?rmalar?n?n i?aret etti?i gibi halk?n yakla??k y?zde 78?i i?in ekonomik meseleler birinci planda geliyor. Dolay?s?yla se?im platformunu ?korku? ve ?g?venlik kayg?s?? ?zerine kuran muhalefet partileri ba?ar?l? olamad?. O y?zden de AKP?nin ekonomik performans? ?nemli.
Muht?ra d?nemi bitti mi? 27 Nisan muht?ras? da beklenmedik bir geli?meydi. Dolay?s?yla bundan sonra olmaz diyemiyorum. Ancak, AKP iktidar?n?n se?im sonras?nda izledi?i uzla?mac? tarz devam etti?i s?rece muht?ra vermek zor olacakt?r diye d???n?yorum.

Sadece CHP ve MHP?nin de?il, AKP?nin de se?im kampanyalar?na milliyet?ilik damgas?n? vurdu. Son haftalarda dil daha da sertle?mi?ti. Bu dilin se?im sonu?lar?na yans?mas? konusunda neler s?ylersiniz?
Evet, dil ?ok tedirgin ediciydi. Halk?n ?nemli bir kesiminin bu tarz? onaylamad???n? d???n?yorum. Milliyet?ilik s?ylem d?zeyinde var, ?zellikle CHP?nin s?ylem de?i?ikli?inde. Ancak, milliyet?ilik CHP?den ?ok MHP?nin oylar?n? art?rmas?na yol a?t? gibi g?r?n?yor. Kamuoyu ara?t?rmalar?nda se?men tercihlerinde ekonomik meselelerin birinci planda etkili oldu?u ortaya ??k?yor. G?venlik kayg?s?, ter?r gibi meseleler ise geri planda. Dolay?s?yla, milliyet?ilik s?yleminin s?ylendi?i kadar ?nemli olmad???n? d???n?yorum. (?stanbul/EVRENSEL)
?nemli bir f?rsat

DTP?li bir Meclis, sizce devletin kendi K?rd?yle bar??mas?n? ne kadar kolayla?t?r?r?
Ben politik akt?rlerin ?nemli oldu?unu d???n?yorum. B?t?n partilerde vard?r ama ?zellikle daha ideolojik e?ilimli partiler i?inde genellikle iki grup vard?r: uzla?madan yana ?l?ml? unsurlar ve radikal unsurlar. DTP i?inde ?l?ml? e?ilimin hakim olmas? durumunda di?er partilerde de (MHP de dahil) uzla?madan yana gruplar?n g??lenece?i d???n?lebilir. T?rkiye?nin gelece?i a??s?ndan DTP?nin parlamentoda temsil edilmesi ?nemli bir f?rsat. Parlamentoya girmek demek, sistemin i?inde yer alma talebi demek. Bu ?ok olumlu da olabilir, olumsuz da olabilir. Olumsuzunu ya?ad?k, ?91?de. Bence ?ok b?y?k bir f?rsat ka??r?lm??t?r. ?imdi de asl?nda ?ok ?nemli bir ?ans oldu?unu d???n?yorum. Umut edelim ki her kesimde ?l?ml? olanlar ?n plana ??ks?n. Bug?n hapishaneden bir milletvekili ??kt? ve Meclis?te katip k?rs?s?ne oturdu. Bunlar?n da ?nemi var. ?n?m?zdeki s?re?te DTP?li milletvekillerine oldu?u kadar, di?er partilere de ?nemli bir sorumluluk d???yor.
En ba?aral? anayasalar yap?m s?reci uzun olanlard?r

Demokratik, ?zg?rl?k?? bir Anayasa uzun zamand?r talep ediliyor. Haz?rlanan taslak i?in ne s?ylersiniz? Bu bir ?sivil Anayasa? m??
Anayasa tart??malar?n? ?nemli g?r?yorum. Yaln?z bu tart??malar se?im sonras?nda birdenbire ??kt?. E?er T?rkiye?de yeni bir Anayasa yap?lacaksa, AKP?ye oy vermeyen kesimlerin ku?kular?n?n giderilmesi ve bir g?ven ortam? sa?lanmas? ?ok ?nemli. Bunun i?in de tart??malar?n yayg?n bir platformda ve kat?l?mc? bir bi?imde y?r?t?lmesi gerek. ?e?itli sivil toplum kurulu?lar?, ?niversiteler, sendikalar, barolar vs. bu s?rece kat?lmal?. Bunun yan?nda, y?llard?r ?82 Anayasas? ?ok tart???ld? ve bu konuda ?niversitelerin ve ?e?itli sivil toplum kurulu?lar?n?n ?nemli birikimleri var. Bu birikimlerin de de?erlendirilmesi ve ?ok geni? bir kat?l?mla yeni bir Anayasa?n?n yap?lmas?, toplumsal uzla?ma a??s?ndan yararl? olacakt?r. Bunun s?resi uzun olabilir. En ba?ar?l? anayasalar, yap?m s?recinin kat?l?mc? ve demokratik bir ortamda oldu?u anayasalar. K?sa s?rede yap?lan ve toplumsal uzla?maya dayanmayan anayasalar, bir kesimin g?r???n? yans?t?yor ve me?rulu?u hep tart??ma konusu oluyor. Bununla birlikte Siyasi Partiler Kanunu?nu, Se?im Kanunu?nu Anayasa?yla birlikte bir b?t?n olarak tart??mam?z laz?m.
Serpil ?lg?n
ÖNCEKİ HABER

Bin Umut milletvekillerinin arkas?nda olaca??z

SONRAKİ HABER

G?NCEL

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...