GER?EK

?nceki gece yirmiden fazla tar?m i??isi daha, toplu olarak katledildi. ??nk? olay?n bir kamyonla bir minib?s?n ?arp??mas? sonucu ger?ekle?mesi, olup bitenin bir trafik kazas?ndan ibaret oldu?unu g?stermez.
Ad?yaman?dan Karadeniz?e f?nd?k toplama i?inde ?al??mak i?in giden i??iler, Malatya ile Sivas aras?nda ya?amlar?n? yitirdiler. ?arp??madan bir ki?i bile sa? olarak kurtulamad?!
Olanlar? s?cak koltuklar?ndan izleyenler; ?Can?m bu kadar insan bir minib?se ni?in dolu?ur ki?, ?O kadar yol, tek ?of?rl? bir minib?sle gidilir mi? gibi bilgece sorular sorarak, ?lenleri su?lu g?sterecek yan?tlara ?anak tutabilirler. Ama bu sorular b?yle soruldu?u ve yan?tlar? da ?istendi?i? gibi verildi?i i?in bu yoksul insanlar her yaz, i?leri ve ekmekleri pe?inde ko?arken yollarda telef oluyorlar.
??nk? i?in bulundu?u yere en ucuz ve en kestirme yoldan gitmek zorundalar.
??nk? en g?venli yoldan gittiklerinde ald?klar? para, yol masraflar?n? bile kar??lam?yor.
??nk? bu i??iler, ne ?al???rken ne de i?leri gere?i uzun yolculuklar yaparken hi?bir yasal g?venceye, deste?e sahip de?iller. Onlar? koruyan ne yasa, ne de sendika ya da benzeri bir dayanaklar? var!
Bunlar?n olmamas?n?n nedeni de ?m?lk sahiplerine bunun bir maliyetinin olaca???, ?devlete yeni y?kler getirece?i?dir.
?lkede bir ?tar?m i??ileri sendikas?? (T?rk-???e ba?l? Tar?m-?? Sendikas?) vard?r ama beyler, sadece ?kadrolu? ve genellikle devlet ?iftliklerinde ?al??an i??ileri ?ye yapt?klar? i?in onlarla ilgilenmektedirler. E?er o da ilgilenme say?l?rsa. ??nk? Tar?m-?? Sendikas??n?n y?neticilerine g?re bu ge?ici tar?m i??ileri, ayr? bir yasalar? olmadan sendika ?yesi olamazlar!
Belki yasal bak?mdan b?yle bir sorun vard?r. Ama bu sendikan?n; ge?ici i??ilerin genel i??i sa?l??? ve i? g?venli?i ko?ullar? ile ?al??man?n insanca olmayan ko?ular?na kar?? (kaza riski y?ksek ta??nma ko?ullar?, sa?l?ks?z bar?nma yerleri, ?ocuk ve kad?n sa?l??? ile ilgili al?nmas? gereken ?nlemler) m?cadele etmesi, bu i??ilerin kendi haklar?n? savunacak bi?imde ?rg?tlenmeleri ve Tar?m-???in yasan?n ??kar?lmas? i?in m?cadele etmesinin ?n?nde bir engel yoktur. Ne var ki geleneksel masa ba?? sendikac?l??? anlay???, ??nce yasas? ??ks?n sonra biz onlarla ilgilenelim? yakla??m?, ku?kusuz ki bug?n ge?ici tar?m i??ilerinin i?ine s?r?klendikleri k?t? ko?ullar?n, kar??la?t?klar? ma?duriyetlerin bir yan?n? olu?turmaktad?r.
Ama sorunun devletle ilgili boyutu ?ok daha vahimdir. ??nk? az ?ok ?a?da?l?ktan s?z eden her devletin; kendi vatanda?lar?n?n ya?ama g?venli?ini ve insanca ?al??ma ko?ullar?n? sa?lamak, bunlar? ihlal eden ki?i ve kurumlara kar?? ?nlemler almak, en temel g?revlerinden say?lmaktad?r. ?rne?in onlarca i??inin bir minib?se dolmas?n?, tek s?r?c?s? olan bu ara?la bin kilometrelik bir yola ??k?lmas?n? ?nlemek devletin g?revidir. Ama bunun yolu b?yle seyahatleri yasaklamak de?ildir. Tersine, devletin ve onun yerel temsilcilerinin g?revi, tar?m i??ilerinin daha g?venli ara?larla seyahat etmesini, daha ucuz ve onlar?n kar??layabilece?i imkan dahiline sokan ?nlemleri almakt?r. Burada devletin bu sorumlulu?undan ka?mas?, ?Biz b?yle seyahat etmeyin diye uyar?yoruz? gibi a??klamalarla, yetkililerin g?revlerini ?uyar?ya? indirgemesi kabul edilemezdir.
Devlet ve onun her k??edeki temsilcilerinin bu katliamlar kar??s?ndaki so?ukkanl?l???na bakarak, sak?n onlar?n, tar?m i??ilerinin bu seyahatlerine, ?al??t?klar? yerdeki ?durumlar?na? kar?? ilgisiz olduklar? san?lmas?n! Tersine, devletin g?revlileri, tar?m i??ilerini seyahate ba?lad?klar? andan itibaren g?zetim alt?nda tutmakta; ?zellikle de ?al??acaklar? il ve il?e s?n?rlar?nda onlar? kar??layan jandarma, onlar? bir bir kay?t edip ?potansiyel ter?ristler?mi? gibi her davran??lar?n? izlemektedir. Ama nas?l yolculuk yap?yorlar, hangi ko?ullarda ?al???yorlar, nas?l ya??yorlar; ?ocuklar, kad?nlar, yeti?kinler bu seyahatlerden, ?al??t?klar? b?lgelerin halk?n?n tepkilerinden nas?l etkileniyorlar, bunlarla hi? ilgilenmiyor devletin etkili ve yetkili makamlar?.
K?sacas? devlet i?in ge?ici tar?m i??ileri, ?potansiyel tehdit?, ?tehlike? olarak var; ama insan olarak, insanca ?al??ma ve seyahat etme hakk? olan vatanda?lar olarak ?yok?lar.
?. Sabri Durmaz