13 Ağustos 2007 00:00

Grev hakk?n?n ?n?nde engel olamaz

Alman Demiryollar??ndaki (DB) grev, N?rnberg ?? Mahkemesi taraf?ndan ?ar?amba g?n? yasakland?.

Paylaş

Alman Demiryollar??ndaki (DB) grev, N?rnberg ?? Mahkemesi taraf?ndan ?ar?amba g?n? yasakland?. Cuma g?nk? itiraz davas?nda mahkeme, ?uzla?ma? teklif etti ve ?neriyi kabul eden Makinistler Sendikas??ndan (GDL) ?greve gitmeme? s?z? ald?. DB?ye de farkl? mahkemelere yapt??? grev yasaklama ba?vurular?n? geri ?ekmesini ?neren mahkeme, ge?en haftaki yasak karar?n? da kald?rd?. Esasa ili?kin dava s?rerken, ?uzla?ma?, Alman hukuk tarihinde bir ilk olarak de?erlendiriliyor.
?? Hukuku Avukat? ve Hamburg Emek Enstit?s? (ICOLAIR) ?al??an? Dr. Rolf Geffken de grev hakk?n?n ?n?nde hi?bir engel olamayaca??n? belirterek, ?E?er engel konuluyorsa o zaman grev hakk? ortadan kalkar, bu da kolektif haklar i?in m?cadele etme olana??n?, dolay?s?yla anayasada g?vence alt?na al?nm?? bir hakk? ortadan kald?r?r. Ama lokavt olmasa da anayasal haklara zarar gelmez, mahkeme de bu karar?yla anayasal hakka zarar vermi?tir? ifadelerini kullan?yor.

Say?n Geffken, Almanya?da yerel bir mahkeme olan N?rnberg ?? Mahkemesi?nin, makinistlerin ?lke ?ap?ndaki grevini yasaklamas?n? nas?l de?erlendiriyorsunuz?
Dr. Rolf Geffken: Karar?, sadece hukuka de?il ayn? zamanda anayasaya ayk?r? olarak de?erlendiriyorum. Karar gerek?esinde, sava? sonras? al?nan baz? i? mahkemesinin kararlar?na yaslan?l?yor, ki bu kararlar 20-25 y?ld?r g?ndem d???yd?. Grevin toplumsal ekonomiye zarar verdi?i gerek?esi ilk durdurulmas? etapta hukuk devletine ayk?r?d?r. ??nk? b?yle bir gerek?eyle grev hakk?n?n (yasas?n?n) ciddiye al?nmad??? ortaya koyuluyor. Grev, her zaman ekonomik zarara neden olur, sonu?ta ekonomik zarara neden olmad??? takdirde bir bask? arac? olmaktan ??kar. Bir hukuk?u olarak ?Grev hakk? var ama grev can yakmamal?? dersem, bu birine ehliyet verip ?Ama sadece tekerleksiz araba kullanma hakk?n var? demek gibi olur. Bu karar bir b?t?n olarak yeni bir havan?n, neoliberalizm havas?n?n her tarafta, ?imdi g?r?ld??? gibi mahkemelerde de hakim k?l?nmak istendi?ini g?steriyor. Salt ekonomik ??karlar anayasal haklara kar?? ileri s?r?l?yor. Bu karar, sadece hukuka ayk?r? de?il, ayn? zamanda ?lkede s?n?f hukukunun i?letildi?ini g?steriyor. Mahkeme, ??karlar?n? grevle korumak durumunda olanlar?n kar??s?nda yer al?yor.

N?rnberg ?? Mahkemesi hakimleri, grev yasa??n? sadece ekonomik olarak de?il ayn? zamanda taraflar aras?nda g?? dengesizli?i s?z konusu oldu?unu ileri s?rerek gerek?elendirdiler. DB, grev esnas?nda greve kat?lmayanlardan kimin, hangi sendikada oldu?unu bilmedi?i i?in lokavt uygulayacak durumda de?ilmi?. Bu konudaki g?r??leriniz nelerdir?
Sa?ma bir gerek?e. Prensip olarak bir sendika, ancak temsil etti?i kesimle birlikte grev yapabilme g?c?ne ve grev yapma istemine sahipse sendika olur. Federal ?? Mahkemesi (BAG) bu konuda ?ok ?nemli ve ileri derecede ba?lay?c? olan kararlar geli?tirdi. Bu karar?nda ??yle der: ?Almanya?da sendikalar, tav?an severler derne?i gibi kurulamaz. Sendikal ?rg?tlenmeden ancak, grev yapabilme g?c?ne ve grev yapma istemine sahip olan ve grev yoluyla toplus?zle?melerin y?r?rl??e girmesini sa?layacak d?zeyde ?rg?tl?l??e sahip olundu?unda s?z edilebilir.? GDL tam da bu kriterleri yerine getirdi?i gibi di?er b?y?k sendikalara da ayr?ca, ?rg?tledi?i kesimin lehine kazan?mlar elde etmek i?in nas?l m?cadele edilece?ini, kar?? taraf ?zerinde nas?l bask? olu?turulaca??n? g?steriyor. Bir?ok ?lkede sendikalar?n izinle kurulmas? gerekiyor, ama burada en ?st i? mahkemesi ?G?c?nle kendi me?ruiyetini kan?tla? diyor ve ba?ar?l? bir grevi, sendikan?n me?ruiyeti olarak alg?l?yor. Yani ?lkenin en ?st i? mahkemesi, ?M?cadele etmeyen sendika, sendika de?ildir? ger?e?ini, tarihsel tecr?beleri dikkate alarak benimsemek zorunda kal?yor. Bug?n N?rnberg ?? Mahkemesi kalk?p, ?Ekonomik zarar verecek? diye sendikalar?n yakas?na yap???yorsa; o zaman bu mahkeme, m?cadeleyi i?ermeyen grev hakk? ve dolay?s?yla m?cadele etmeyen sendikalar istiyor.
N?rnberg?de al?nan karar?n arkas?nda, bug?n tahmin edilenden ?ok daha geni? bir sald?r?y? i?eren bir anlay?? yatmakta. Yasak, totaliter bir rejimin yolunu a?an anlay??a hizmet ediyor.
Bu karar ayn? zamanda, Almanya?da ?ok s?n?rl? olan yasal sosyal haklar?n gasp?na, ki grev hakk? ?ok ?nemli bir sosyal hakt?r, y?nelik bir sald?r?d?r.
Di?er yandan m?cadelede veya m?cadele ara?lar?nda e?it g?? dengesi diye bir ?ey olamaz. BAG, lokavt?; greve kar?? kullan?labilecek bir ara? olarak g?rmesine kar??n ?zellikle 1970?li y?llardaki yo?un tepkiler nedeniyle de lokavt?n grev ile e?de?er bir ara? olmad??? g?r???nde.
Yani yasal olarak lokavt ?ok s?n?rl? bi?imde kullan?labilir. ??nk? i?verenin greve kar?? m?cadelede kulland??? bir?ok arac? mevcut. ?rne?in ?imdi DB?de oldu?u gibi; hukuksal ayak oyunlar? bunun ba??nda geliyor.
?yle ki yerel bir mahkeme, DB?nin arzusuna boyun e?erek kendi yetki s?n?rlar?n? a??p ?lke genelinde g?ndemde olan bir grevi hukuk d??? ilan ederek yasaklayabiliyor. DB, yine g?c?n? kullanarak kamuoyu ?zerinden sendikay? te?hir ediyor ve onun ?zerinde ola?an?st? bask? olu?turabiliyor. Bunun yan? s?ra i?verenin grevin maliyetini uzun s?re ta??yabilme olana?? oldu?u gibi bunu m??terilerinin s?rt?na y?kma olana?? da var. Yani lokavta gelinceye kadar onlarca olana?? var.
Grev hakk?n?n ?n?nde hi?bir engel olamaz; e?er engel konuluyorsa o zaman grev hakk? ortadan kalkar, bu da kolektif haklar i?in m?cadele etme olana??n?, dolay?s?yla anayasada g?vence alt?na al?nm?? bir hakk? ortadan kald?r?r.
Ama lokavt olmasa da anayasal haklara zarar gelmez, mahkeme de bu karar?yla anayasal hakka zarar vermi?tir.
Makinistlerin davas?nda hakimler ayr?ca, ?Bir i?letmede tek bir s?zle?me ge?erli olabilir? ilkesinden s?z ediyorlar. Bu ilke hakk?ndaki g?r??lerinizi alabilir miyiz?
Bu, biraz ?nce belirtti?im neoliberal r?zgar?n etkisidir. Son 10-15 y?ld?r i?verenler olsun h?k?metler olsun, s?rekli sendikal ?o?ulculuktan, s?zle?me ?o?ulculu?undan s?z ettiler. Kamuoyunda s?zle?melerin kat?l???ndan dem vurarak genel grup T?S?leri yerine i?yeri s?zle?meleri, i?yeri temelinde ?i? i?in birlik?ler talep ettiler.
?imdi, GDL gibi bir sendika geliyor ve kat? s?zle?meleri reddederek bir-iki meslek grubu i?in ?zel bir s?zle?me talep ediyor, ki tam da i?verenlerin ve politikac?lar?n talep etti?i y?ne gidiyor; bu kez ona, ?Hay?r, bunu talep edemezsin? deniliyor.
Daha d?ne kadar sendikal ve s?zle?me ?o?ulculu?u yanl?s? olanlar, bug?n T?S?lerin ba?lay?c?l???n?n ve b?t?nl???n?n korunmas?n? savunur hale geldiler.
Ayr?ca burada devlet de T?S ?zerkli?ini ?i?niyor. Politikac?lar?n yapt?klar? propagandalarla, mahkemelerin ise ald?klar? kararlarla, i??i s?n?f?n?n i?verenlerle ?zerk s?zle?me m?zakereleri s?rd?rme hakk? ?i?neniyor. Mahkeme bu konuda, DB?nin, ??ok de?i?ik s?zle?meler olursa bunun uygulanmas? da ?ok zor olur? gerek?esini hakl? buluyor. Bu da hukuksal olarak do?ru bir karar de?il. (K?ln/EVRENSEL)
?zel bir s?n?f hukuku i?letiliyor

S?z konusu davada s?n?f hukukunun i?letildi?ini s?ylediniz, bunu a?ar m?s?n?z?
Bu davada ?s?radan? s?n?f hukuku de?il, ?ok ?zel bir s?n?f hukuku i?letildi?ini s?yleyebilirim. Klasik s?n?f hukuku olarak, mahkemelerin karar verirken sahip olduklar? inisiyatifi yoksullar?n aleyhine kullanmalar? tan?mlan?r.
Paras? olanlara, davalar? onlarca avukatlar?yla uzun s?re s?rd?renlere ise bu mahkemeler neredeyse her t?rl? ho?g?r?y? g?sterirler.
?rnek olarak bir tarafta Ackermann (Deutsch Bank ?efi Josef Ackermann) veya Strauss Davas??n?, di?er tarafta ise her g?n karn?n? doyurmak i?in h?rs?zl?k yapan binlerce ?san???n?, akort sistemiyle mahkum edilmesini g?sterebiliriz.
Bu konuda istatistikler de var; paras? olan ve yeterli say?da avukat? harekete ge?irebilene varl?kl?ya bir ?ey olamazken, avukat paras?n? bulamayan yoksul, mahkum edilir. Bu klasik s?n?f hukukudur. Bunu b?yle ifade etmek, Almanya?da uzun s?re cezai takibata neden oluyordu.
Bu tarif etti?im, s?n?f hukukunun sosyolojik y?n?d?r. Ama N?rnberg davas?nda olay ?ok daha farkl?; baz? kesimler bunu kabul etmeseler de, bu davada s?n?f sava?? ya?an?yor. Mahkeme, yoksul bir adamla zengin bir adam aras?nda olmuyor.
Al?nan karar, b?t?n i??i ve sermaye s?n?f?n? ilgilendiriyor. ???i s?n?f?n?n hareket alan? daralt?l?yor. Bu nedenle s?n?f hukukunun i?letildi?i politik bir davad?r. Anayasa bo?a ??kart?larak, ?Ancak ekonomik olarak sorun ??karmazsa bu hak kullan?labilir? deniliyor.
Ki bu karar, grev hakk?n?n t?mden yasaklanmas? ?ncesi bir karard?r. Kimsenin can?n?n yanmad??? bir grev hakk? olamaz.
Almanya?daki di?er sendikalar, bu yasa?? ba?ta GDL?nin sorunu olarak de?erlendirdiler. Son karardan sonra zar zor grev hakk? lehine a??klama yapt?lar. Sizce bu yeterli mi?
Birka? sene ?ncesine kadar ben de GDL gibi sendikalar?, sendikal hareketi b?lmek isteyen ?sar? sendikalar? olarak mahkum ederdim. Ama bug?n farkl? d???n?yorum. GDL gibi k???k bir sendika, b?t?n b?y?k sendikalara ve geni? i??i kesimlerine grev arac?n?n kullan?ld???nda nelerin elde edilebilece?ini g?steriyor. B?y?k sendikalar son d?nemlerde bir?ok ?eye boyun e?diler, sald?r?lar? sineye ?ektiler. GDL?in bu m?cadelesi, onlara kendilerini de?erlendirme f?rsat? sunuyor. GDL?ye bug?n dayat?lmak istenen s?zle?menin, Transnet Genel Ba?kan? Hansen ile DB ?efi Mehdorn?un aras?nda var?lan anla?ma sonucu oldu?u biliyor. Hansen, DB?nin ?zelle?tirilmesine ve hisselerinin borsada i?lem g?rmesine onay verdi. Mehdorn da, birka? g?stermelik m?zakerenin ard?ndan y?zde 4.5?lik ?cret art???na onay verdi. Asl?nda burada ?zelle?tirmeye kar?? olan b?t?n sendikalar ve i??iler, GDL?ye, bu oyunun par?as? olmad??? ve oyunu bozdu?u i?in te?ekk?r etmeliler.
Bug?n ?GDL sendikas? neden aforoz edilmeye ?al???l?yor? sorusuna verilecek yan?t ?ok ?nemlidir. Egemenler, GDL?nin di?er i??i kesimlerine ?rnek olabilece?inden ?ekiniyorlar. E?er GDL, bug?n makinistlerin haklar? i?in greve ??karsa ve haklar? elde ederse, grevin ne kadar etkili bir ara? oldu?u, uzla?mac?l???n ise ?z?nde i?e yaramad??? g?r?lecek. Bu anlamda GDL?nin sorunu, ?z?nde bu toplumda hak ve ?zg?rl?kler i?in m?cadele eden herkesin sorunudur; herkes de GDL?nin m?cadelesini desteklemek zorundad?r. (K?ln/EVRENSEL)
Serdar Derventli
ÖNCEKİ HABER

Demokratlar?n da ?ekilmeye niyeti yok

SONRAKİ HABER

Munzur festivalinde m?zik ziyafeti

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...