ALBATROS

Ge?en hafta ??kan bir yaz?mda, Mandela?n?n hapis y?llar?na ait filmin bende yaratt??? an?lardan s?z etmi?tim.
G?ney Afrika?daki aparthead (?rk ayr?mc?) rejimi, yurtta?lar? renklerine g?re ay?rt ediyordu. Beyazlar vard?. Siyahlar vard?. Bir de Renkli diye tan?mlanan, ?o?unlu?u Hintli olan Asyal?lar. Beyazlar aras?nda ise Hollanda k?kenli olan Afrikaanerler ?ngilizlere oranla daha ?st stat?de idi.
Bug?n apartheid uygulamas?ndan art?k Filistinlilere ve G?ney Amerikal? yerlilere ili?kin olarak bahsediyoruz.
?ngilizler 20. y?zy?l ba??nda G?ney Afrika?y?, Boer Sava?? ile Hollandal?lar?n elinden silah zoruyla alm??t?.
Daha sonra ekonomik erki elinde tutan Afrikaanerler, ?ngiliz s?m?rgecili?inin 2. D?nya Sava?? sonras?ndaki ??k?? d?neminde ipleri yeniden ele almay? ve ?rk ayr?mc? bir rejim in?a etmeyi ba?ard?lar.
12 Eyl?l??n 90 g?n g?zalt? d?zenlemesi de G?ney Afrika?daki ?rk?? rejimden araklama idi ve Pinochet ?ili?sinden elbette.
1970?li y?llarda T?rkiye?de K?rt meselesi tart???lmaya ba?land???nda, G?ney Afrikal? Marksistlerin geli?tirdi?i, ?i? s?m?rge? tan?mlamas?, bana bizdeki durumu da a??klay?c? bir kavram olarak gelmi?ti.
Evet, 1975/76 y?l?nda Y?ntem Yay?nlar? i?in Ulusal Kurtulu? Hareketleri dizisini haz?rlarken, bir yandan da Irak K?rdistan??nda kurulan K?rdistan Yurtseverler Birli?i?nin kurulu?unu ve program?n? a??klayan metinleri yine Y?ntem i?in ?evirmi?tim.
Politik olarak iflas eden KDP?ye kar?? alternatif olarak Yekiti?nin kuruldu?u haberi, K?rt gen?li?i ve ayd?nlar? aras?nda bir heyecan dalgas?na neden olmu?tu.
1975 y?l?nda ?ran ?ah? ile Saddam anla?m?? ve K?rtler, bir kez daha sat?lm??t?.
Oysa k?sa bir s?re ?nce Ba?dat?ta ?ok umutlu bir hava vard?. Otonomi tan?nm??t? resmen ve bu, sevin?le kutlan?yordu.
Bunu, Ba?dat?ta s?ra s?ra salland?r?lan K?rt ayd?nlar?n?n ve ?nderlerinin cesetleri izleyecekti.
Barzani?nin ABD?ye g?venme politikas? iflas etmi?ti.
Ve K?rt ayd?n ?evrelerinde itibar? s?f?ra inerken, Yekiti?nin kurulu?u K?rt gen?li?i i?inde b?y?k umut yaratm??t?, Barzani?nin itibar? neredeyse s?f?ra inmi?ti, Sovyet yanl?s? e?ilimler g??lenmi?ti.
O s?ralarda Yekiti?nin kurucusu Talabani?nin, ?stanbul?a gizlice geldi?i de s?yleniyordu.
Talabani, Barzani ile birlikte m?cadeleye kat?lm??, sonra ?eli?kiye d???nce, i?i Saddam??n yan?nda ?arp??maya kadar vard?rm??t?. Bir ara ?inci e?ilim de g?sterdi?i s?yleniyordu.
O s?ralarda T?rkiye?deki K?rt gen?li?i i?inde de ilk ayr?m, Sovyet-?in anla?mazl??? ?er?evesinde geli?ecekti.
Bir grup DDKD?yi kurmaya y?nelirken, ?te yanda Kawa?n?n kurulu?una tan?k olunacakt?.
Barzani?nin itibar? s?f?rken, Talabani?ninki y?ksekti.
1980 y?l?na gelindi?inde, Kuzey Irak?ta gerek KDP gerekse Yekiti neredeyse s?f?rlanm??t?.
Her ikisi de bug?nk? ?ran KDP?si gibi c?l?z s?rg?n ?rg?tlerine d?n??m??t?.
Saddam zaten k?rsal kesimde k?y diye bir ?ey b?rakmam??, her yan? may?nlam??, neredeyse her tepeye adeta kaleleri and?ran m?stahkem mevkiler in?a ettirmi?ti.
Bir s?re sonra da Saddam, ?Anfal? denilen K?rt soyk?r?m?n? ba?latacakt?; Halep?e?ye kar?? zehirli gaz kullan?lacakt?.
Saddam??n K?rtlere y?nelik K?rfez Sava?? s?ras?ndaki son sald?r?s? s?ras?nda ise milyonlarca K?rt, T?rkiye s?n?r?na y???lacakt?.
Sonunda Irak K?rdistan??nda fiili bir K?rt y?netimi olu?tu.
T?rkiyeli yetkililer, zaman zaman Barzani ve Talabani ile g?r???yorlard?.
Ama genel olarak bu g?r??melerde, ikinci s?n?f bir stat?de kabul g?r?yor, daha ?ok istihbarat sorumlular? ile muhatap oluyorlard?.
Bol bol da ?f?r?a? yiyorlard?.
B?y?k medya taraf?ndan a?a??layan bir dil ile hakarete u?ruyorlard?.
Bir ?e?it ?korucu ba??? stat?s? idi bu.
Ve ?ter?rist ba??? diye nitelenen Mandela, d?nyada sayg? ile kar??lanan bir devlet ba?kan? olurken, bir zaman T?rkiye?ye ka?ak gelip giden Talabani, Irak Devlet Ba?kan? oluyordu...
Elbette, G?ney Afrika ile Irak??n d?nyaca alg?lan???n?n olduk?a farkl? oldu?unu da belirtmek zorunday?m.
ABD?nin Irak i?gali nedeniyle.
Ke?ke Mandela?n?nki gibi tart???lmaz, ?st?ne g?lge d???r?lmemi? bir kabul olsayd? bu.
Bu da belki K?rt trajedisinin bir ba?ka boyutu idi.
Ama her ikisi de, zaman t?nelinde ?ter?ristlerin? nas?l ?devlet ba?kan?na? d?n??t???n?n inan?lmaz ?yk?s?yd?.
Bakal?m zaman bizlere daha neler g?sterecek!.
Rag?p Zarakolu