18 Ağustos 2007 00:00
Tevfik Fikret 140 ya??nda
19 A?ustos 2007 g?n? T?rk ?iirinin mihenk ta?? b?y?k ?air Tevfik Fikret?in 140. ya?g?n? kutlanacak.
19 A?ustos 2007 g?n? T?rk ?iirinin mihenk ta?? b?y?k ?air Tevfik Fikret?in 140. ya?g?n? kutlanacak. Fikret, gerek Servet-i F?nun Hareketi i?indeyken yazd???, kendi i?ine kapal?, toplumdan kopuk gerekse Servet-i F?nun hareketi sonras? toplumcu bak?? a??s?yla yaz?lm??, toplumun ezilen kesimlerinin s?k?nt?lar?n? yans?tan, 2. Abd?lhamit?in kurdu?u istibdat rejimine cesurca kafa tutan ?iirleriyle T?rk edebiyat?n? bir daha de?i?meyecek bir ?ekilde etkilemi? b?y?k bir ?air olarak an?lacak.
Tevfik Fikret 1867 y?l?nda, hayat? boyunca ba?ka hi? terketmeyece?i ?stanbul?da d?nyaya geldi. ?iire ba?lad??? zaman olduk?a etkilendi?i Tanzimat d?nemi ?airlerinin aksine b?rokrat kesimden gelen bir ailenin de?il, di?er Servet-i F?nun d?nemi ?airlerinin hemen hepsi gibi orta halli bir ailenin ?ocu?uydu. Galataray Sultani?sini bitirdikten sonra ?e?itli memuriyetlerde g?rev ald?.
?lk ?iiri 1883 y?l?nda yay?nlanan Tevfik Fikret ?iire ilk ba?lad???nda muhafazakar bir tutum ?iziyor, divan ?iiri formlar?n? kullan?yordu. Fikret?in bu d?nemde etkilendi?i ba?l?ca ?airler Muallim Naci ve ??air-i Azam? Abd?lhak Hamit idi. Tevfik Fikret?in ?airli?inin ilk on senesi onun kendini geli?tirme, kendi tarz?n? ve sanat anlay???n? ?ekillendirme d?nemidir. 1893 y?l?nda Fikret Frans?z ?iiri ile tan??t?. Fikret?in Frans?z Edebiyet?ndan etkilenmeye ba?lamas?ndan sonra onun ?iirinde bir yenilenme s?reci ba?lad?; ?iir ?zerine d???nd?klerini dile getiren poetik makaleler yazmaya, Bat?l? naz?m bi?imlerini ?iirlerinde kullanmaya ba?lad?.
1896 y?l? Tevfik Fikret?in hem edebi ki?ili?i hem de ki?isel hayat? a??s?ndan bir d?n?m noktas? oldu. Fikret bu sene i?erisinde eski hocas? Recaizade Ekrem?in arac?l???yla Servet-i F?nun dergisinin yaz? i?leri y?netmenli?ine getirildi. Ayn? zamanda Robert Kolej?de T?rk?e ??retmenli?i yapmaya ba?lad?. Fikret?in ya?akm?, ger?ekten ka?ma, hayallere s???nma bi?iminde ?iirlerine de yans?d?.
Servet-i F?nun dergisinde yay?nlanan ?iirlerinin temel ?zelli?i karamsarl???d?r. Zaten Fikret?in hayat? boyunca yazd??? eserlerin ?ok b?y?k b?l?m?nde umutsuzluk ve karamsarl?k geni? yer al?r; o bir kas?mpat?ya bakarken bile h?z?nlenen bir insand?r.
Tevfik Fikret her ne kadar i?ine kapansa da 1895 y?l?nda do?an o?lunun gittik?e b?y?mesi A?iyan?daki insanlardan uzak eve gittik?e ne?e getirmesi, Fikret?in kendi kabu?undan ??kmas?n? ve insanlar? g?zlemlemesini, onlar?n sorunlar?na e?ilmeye ba?lamas?n? sa?lad?. Fikret, ?Hasta ?ocuk?, ?Bal?k??lar?, ?Verin Zavallara? ?iirlerinde g?r?ld??? gibi toplumun ezilen ve ma?dur olan kesimlerine ilgi duymaya, onlar?n verdi?i hayat m?cadelesini eserlerinde yans?tmaya ba?lad?.
1902?de yazd??? ?Sis? ?iirinde ?stanbul?u bir fahi?eye benzetir, ?stanbul?da ya?ayan ayd?nlar?, sanat??lar?, memurlar? 2. Abd?lhamit?in kurdu?u istabdat rejimine tepki g?stermedikleri, tersine padi?aha yaltakland?klar? i?in yerden yere vurur. 1905 tarihli ?Tarih-i Kadim? ?iirinde b?t?n bir insanl?k tarihinin sadece sava?lardan, kandan, g?zya??ndan, ac?dan ibaret oldu?unu;
?Bin ?ehit ister asuman kurban Her tarafta kan, kan, kan?
dizeleriyle hayk?r?r. 1906 y?l?nda ?Bir Lahza-i Teaahhur? ?iiriyle 2. Abd?lhamit?in Y?ld?z Camii?nde k?ld??? cuma namaz?ndan sonra d?zenlenen suikastten kurtulmas?na hay?flan?r. Tevfik Fikret?e g?re Osmanl??n?n ?st?nde dola?an b?t?n kara bulutlar?n sebebi 2.Abd?lhamit?in bask?c? rejimidir. Bu y?zden Fikret her ne kadar Abd?lhamit tahtta kalmaya devam etse bile 2.Me?rutiyet?in ilan edilmesini bir umut olarak g?r?r ve karamsarl???ndan soyunarak, ?stanbul?dan ?z?r dilemek amac?yla ?R?cu? isimli ?iirini yazar. Fikret, i?inde ye?eren ?miti o?lu arac?l??? ile Osmanl? gen?lerine ???tler verdi?i ?Haluk?un Defteri? kitab?nda da yans?t?r. Fakat 1912 y?l?nda ?ttihat ve Terakki F?rkas?n?n Bab-? Ali bask?n?yla y?netime el koymas?yla asl?nda hi?bir ?eyin de?i?medi?i, sadece Abd?lhamit diktas?ndan ?ttihat ve Terakki diktas?na ge?ildi?i hissine kap?l?r ve 1915 y?l?nda Osmanl? Devleti Birinci D?nya sava???n?n en ?iddetli evresinden ge?erken hayata g?zlerini yumar.
Tevfik Fikret, ya?ad??? d?nemin b?t?n ?zelliklerini gelecek ku?aklara aktarabilmi?, insanlara direni?, m?cadele, haks?zl?klara kar?? tepki duyma niteliklerini a??lam??, topluma mesajlar veren, iyimser duygulara da yer veren, anla??l?r bir dille yazd??? ?iirleriyle T?rk edebiyat?nda bir mihenk ta?? olmu?tur. Do?umunun 140, ?l?m?n?n 92. y?l?nda usta ?airi sayg?yla an?yoruz...
A?iyan?da an?l?yor
T?rkiye Yazarlar Sendikas?, ?a?da? ?iirimizin ?nc? sesi Tevfik Fikret?i, Pazar g?n? 140. do?um y?ld?n?m?nde A?iyan?da an?yor. Saat 11.00?de ba?layacak etkinli?e Orhan Karaveli, G?ls?m Cengiz, Nurullah Can ve ?lhan G?lek kat?lacak. Etkinlikte, Tevfik Fikret?in ki?ili?i, ?airli?i yorumlan?rken, ?iirlerinden ?rnekler seslendirilecek.
U?ur Karakullukcu
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
