19 Ağustos 2007 00:00

evrensel olmak

cahit s?tk??n?n ?l?m?nden k?rk ?? y?l sonra gelen raporu ve pasaportu...

Paylaş

De?erli ?airimiz Cahit S?tk? Taranc?, Ocak 1954 tarihinde, evlili?inden iki bu?uk y?l sonra, hem sa?l?k kontrol?nden ge?mek, hem de biraz istirahat etmek i?in yatt??? Ankara Numune Hastanesi?nde fel? ge?irdi. ?zel bir tedavi ve bak?m g?rece?i umuduyla ?stanbul?a, Ni?anta?? SSK Hastanesi?ne g?t?r?ld?; ne var ki k?sa bir s?re sonra ilgili hekimler, ?airimizin iyile?mesi hususunda hi? iyimser olmad?klar?n? s?yledi. Bunun ?zerine ailesi Cahit S?tk??y? u?akla do?rudan Diyarbak?r?a g?t?rd?.
***
Cahit S?tk?, Diyarbak?r?a, babaevine getirildi?inde k?rk d?rt ya??ndad?r. ?ocuklu?unun ge?ti?i; geni? avlusunda havuzu ve bir?ok odas? olan bu evde ne yaz?k ki, kalk?p y?r?yemeden bir bu?uk y?l kadar s?rt?st? yatt?.
Bu ev ?imdi Cahit S?tk? Taranc? M?zesi?dir.
O s?ra lise son s?n?f ??rencisi idim. Cahit S?tk??y? Diyarbak?r?daki babaevinde, bazen de yazl?k olarak kullan?lan ?ehir d???ndaki evlerinde s?k denecek kadar g?rmeye gidiyordum. Kimi zaman yata??n?n ?zerinde duran gazeteden g?nl?k haberleri okuduktan sonra, ad? kendisinde bir ?eyleri ?a?r??t?raca??n? umdu?um baz? yazarlar?n f?kralar?n? okurdum. Bazen yan?mda bir ?iir kitab? g?t?r?rd?m, Cahit A?abeyin ku?a?? ?airlerden... Sevindi?ini anlard?m. ?ok kere saklayamad??? h?z?nl?, insan?n i?ini ac?tan kesik kesik ???l??? dayan?l?r gibi de?ildi.
***
7 Ekim 1955 tarihinde Ankara?ya g?t?r?ld?. T?p Fak?ltesi Hastanesi Fizyoterapi Klini?i?nde, iki yatakl? bir odada zar zor yer bulundu.
?airimiz on bir ay bu hastanede kald?. Ben de ondan yakla??k bir ay ?nce Ankara?ya gelmi?tim ?niversite i?in. Ko?ullar elverdik?e hastanede ziyaretine gidiyordum.
Bir keresinde Cahit S?tk? fizik tedavi g?r?rken kenardan seyrettim. Baz? s?zc?kleri, zor anla??l?r olsa da, s?ylemeye ?al??mas? yak?nlar?n?, ?evresindekileri nas?l da umutland?r?yordu.
Cahit A?abeyin sa?l?k durumu g?nden g?ne k?t?ledi.
Ankara?daki edebiyat??lar Ahmet Muhip D?ranas, Beh?et Kemal ?a?lar ve M.Sunullah Ar?soy ba?ta olmak ?zere, pek ?ok ?air ve yazar?m?z, Cahit S?tk??n?n yurtd???nda tedavi g?rmesi i?in ilgililere ba?vurdu.
Sonunda Cahit S?tk??n?n arkada?? olan Ba?bakan Yard?mc?s? ve Yazar Samed A?ao?lu?nun giri?imiyle (Ankara?ya getirildi?inde fizyoterapi klini?indeki yeri de o sa?lam??t?) ?airimizin tedavi g?rmesi i?in Viyana?ya g?nderilmesi ger?ekle?ti.
6 Eyl?l 1956 ?ar?amba g?n?, karde?i Halit Taranc??n?n refakatinde Viyana?ya g?nderilen Cahit S?tk?, be? hafta sonra, tedavi edildi?i hastanede ?ld?. (13 Ekim 1956, saat: 01.30)
***
Cahit S?tk??n?n cenazesi, ya?anan aksiliklerden, biraz da b?rokrasinin azizli?inden ?t?r?, Viyana?dan ?stanbul?a, oradan da Ankara?ya tam on ?? g?nde getirildi. Ankara gar?, o g?n g?r?lmeye de?erdi. Olduk?a kalabal?kt?. Cahit S?tk??n?n cenazesi dost, akraba ve edebiyat??lardan ?ok sivil ve resmi polislerce adeta ku?at?lm??t?. Solcu ayd?nlardan, edebiyat??lardan kimler vard?? Yenilerden eskilerden, arananlardan aranmayanlardan? So?uk sava??n, kim vurduya getirdi?i haks?z uygulamalar? ?nsan haklar?n?n a?za al?namad??? kara bir d?nem. ?nl? yazar?m?z Sabahattin Ali?nin (1907-1948) ?ld?r?lmesinin ?zerinden ka? y?l ge?mi?ti? Yar?m y?z y?l ?nceki ?lkemizin bilinen, ne yaz?k ki pek fazla de?i?meyen ko?ullar?yd? i?te... Sevgili Cahit S?tk??n?n garda kar??lanmas?n? ve orada olup bitenleri, Varl?k Dergisi?nin sonraki ay ??kan say?s?nda ?air ve Yazar M. Sunullah Ar?soy (1925-18 Aral?k 1989) uzun uzun anlatacakt?.
Cahit S?tk??n?n cenazesi 26 Ekim 1956 Cuma g?n? Ankara Cebeci Mezarl????nda topra?a verildi. Daha sonra hayata g?zlerini yuman annesi Arife Han?m, babas? S?tk? Bey ve karde?i Halit Taranc?, Cahit S?tk? ile yan yana yat?yor ?imdi.
***
?airimizin ?l?m?nden tam k?rk ?? y?l sonra (1999) Viyana b?y?kel?ili?imize, Viyana ?niversitesi Patolojik Anatomi Enstit?s??nden bir telefon gelir. ?lgililer, y?llar ?nce hastanelerinde ?len bir T?rke ait belgelerin ald?r?lmas?n? ister. B?y?kel?imiz, Cahit S?tk? ad?n? duyunca ?zel olarak ilgilenir ve o s?ra Prag b?y?kel?ilik m?ste?ar? olan arkada?? Ferhan Erkmeno?lu?na haber verir. Cahit S?tk??n?n ye?enidir Ferhan Bey; Viyana?daki hastahaneden ald??? day?s?n?n ?l?m?ne ili?kin raporu ve ad?n? ta??yan pasaportu Ankara?ya, babas?na g?nderir.
***
Bir g?n ??leye do?ru Cahit S?tk??n?n eni?tesi K?mran Erkmeno?lu beni telefonla arayarak, bir konuda g?r??mek ?zere evine ?a??rd?. Hemen gittim. Nihal Abla hen?z sa?d?. O?ullar? Ferhan??n g?nderdi?ini bana da g?stermek istiyordu K?mran A?abey. K?rm?z? bir pasaportla, ?er?evelenmi? ?l?m raporunu al?p inceledim. Raporun T?rk?e ?evirisi de orada yap?lm??t?. Bu iki belgeyi K?mran A?abey, ayn? ay i?inde, K?lt?r Bakanl??? kanal?yla Diyarbak?r?daki m?zeye g?ndertti.
***
O g?nden beri konuyla ilgili iki ?eye ?a?k?nl???m s?r?yor: Birincisi, Viyana ?niversitesi Patolojik Anatomi Enstit?s??n?n yabanc? uyruklu birine ait pasaport ile ?l?m raporunu bunca y?l saklamas?. ?kincisi, Cahit S?tk??n?n cenazesinin getirildi?i Ankara Gar??nda solcu av?na ??kan g?venlik g??lerinin, Cahit S?tk??n?n pasaportunu hi? merak etmemesi...
Remzi ?nan
ÖNCEKİ HABER

?ya?ad???m?z devir?

SONRAKİ HABER

demiryolunun toplumsal de?eri

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...