19 Ağustos 2007 00:00

?ya?ad???m?z devir?

Ge?enlerde yine, Evrensel gazetesinin ?zmir B?rosu?nun hazinesini, yani kitapl???n? kar??t?r?rken, kal?n, b?y?k boyutlu bir kitab?n i?ine s?k??m??, az sayfal?, k???k bir kitapla kar??la?t?m.

Paylaş

Ge?enlerde yine, Evrensel gazetesinin ?zmir B?rosu?nun hazinesini, yani kitapl???n? kar??t?r?rken, kal?n, b?y?k boyutlu bir kitab?n i?ine s?k??m??, az sayfal?, k???k bir kitapla kar??la?t?m. Ha?at olmu?tu kitap. ???nc? hamur ka??d? seven bir fare, ?st b?l?mlerini yemi?ti! Neyse ki yaz?lara kadar inmemi?...
Yay?nc?l?k g?nlerim geldi g?zlerimin ?n?ne. Benim orada da fareler vard?. Ama a??zlar?n?n tad?n? biliyorlard?, sadece birinci hamur ka??da bas?lm?? kitaplar? yiyorlard?. Tek bir tanesi bile ???nc? hamura tenezz?l etmemi?ti...
Kitap 65 y?l ?nce, Remzi Kitapevi?nce yay?nlanm??. Yine de iyi dayanm??. ??nk? hem farelerden, hem de kitap d??manlar?ndan pa?ay? kurtarm??, bug?ne dek ya?am?n? s?rd?rm??. 1942 i?in biraz tehlikeli say?labilecek bir yap?t...
Bir anne, d?rt o?luyla birlikte ya?amaktad?r. Bir aile m?zesi say?labilecek, 20-30 y?ll?k e?yalar?n bulundu?u bir salon. Duvarda baban?n ve ?len be?inci o?ul Andre?nin resimleri vard?r.
D?rt ?ocu?un biri tam bir zamane delikanl?s?d?r; ad? Piyer. ?kinci ?ocuk Toni, kitap okumakla, ?iir yazmakla ge?irir ?mr?n?. ???nc?s?, Jorj, u?may?, y?kseklere ??k?p, rekorlar k?rmay? sever... J?lyen d?rd?nc?s?d?r, o da babas?ndan kalma silahlarla ilgilenir...
Ana, resimdeki ?l?lerle, kocas?yla ve Andre?yle konu?ur s?k s?k: ?Kocam ?l?yor, ??nk? bilmem hangi kolonide, bilmem kimleri ?ld?rmesi laz?m. Sen, Andre, ?l?yorsun, ??nk? bu ayn? insanlar?n hayatlar?n? kurtarman laz?m...?
Baba, sava?a gidiyor ve ?l?yor. O?ul Andre, o sava??lan ?lkedeki salg?n hastal??a engel olmak i?in gidiyor ve o da ?l?yor. Ana onlarla konu?urken Jorj girer odaya. Ve anne onun da rekor denemesi yaparken ?ld???n? anlar.
?? sava? ??kar. Piyer, insanlar?n insan gibi ya?amas?n?, ya?malar?n sona ermesini istedi?i i?in kur?una dizilir... Ve ?lke yabanc? bir ?lke taraf?ndan i?gal edilir. J?lyen gider sava?a, eline babas?n?n bir mavzerini al?p... Bir tek Toni kalm??t?r.
Ailenin ?l?leri, s?k s?k anayla konu?ur... Sonunda Toni de gelir, sava?a gidece?ini s?yler. Anne direnir... Ve o s?rada radyodan bir ses duyulur. Spiker yalvarmaktad?r: ?Dinleyiniz, dinleyiniz. B?t?n d?nyan?n bizi i?itmesini istiyoruz. ?nsanl??a sesleniyoruz. Sald?rgan?n u?aklar? bu sabah Senteli kasabas?na sald?rm?? ve okullar? bombalam??t?r. Ka???an ?ocuklara mitraly?z ate?i a??lm??, 19 ?ocuk delik de?ik edilmi?tir. 80 ?ocuk yaralanm??t?r. 35 ?ocuk patlamada havaya u?mu?tur.? Ve anne duvardan t?fe?i al?r, o?luna uzat?r, ?Git? der...
Karel ?apek, biraz da bilimkurgu t?r?nde olan bu oyununu, 1938?de, 48 ya??ndayken yazm?? ve ayn? y?l ?lm??. Ahmet Muhip D?ranas??n ?evirdi?i bu 3 perdelik oyun, 1941-1942 tiyatro sezonunda ilk kez ?stanbul ?ehir Tiyatrosu?nda oynanm??. Sahneye Muhsin Ertu?rul koymu?. Ana rol?nde Neyyire Ertu?rul, Baba?da Hadi H?n, Toni?de Suavi Ted?, Piyer?de Avni Dilligil, J?lyen?de Talat Artemel, Andre?de Sami Ayano?lu, Jorj?da Kani K?p?ak, B?y?kbaba?da Mahmut Moral? oynam??lar. Ayr?ca radyodaki sesler de Samiye H?n?le Zihni Rona?n?n?
D?nemin ?nemli gazetelerinde, ?nl? yazarlar, ele?tirmenler, ?Ya?ad???m?z Devir?in ?evirisini de, sahneleni?ini de ?ve ?ve bitiremiyorlar; Selami ?zzet Sedes (Son Telgraf, 16.1.1942), Nusret Safa Co?kun (Son Posta, 16.1.1942), Hikmet M?nir (Vakit, 13.1.1942-19.1.1942), Refii Cevad UIunay (Tan, I6.I.1942), Selim N?zhet Ger?ek (Ak?am, 17.1 .1942) ve Vecdi B?r?n (Tasviri Efkar, 20.1. 1942)...
B?lent Habora
ÖNCEKİ HABER

amerika?n?n sanal ordusu

SONRAKİ HABER

evrensel olmak

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...